Ukryj
Pokaż wszystkie
Zmiany warunków hydrologicznych wynikające z tworzenia nasypów – przegląd przypadków
Streszczenie w języku polskim
W artykule omówione zostały charakterystyczne przykłady oddziaływania nasypów gruntowych i gruntowo-gruzowych na warunki wodne otoczenia. Pokazane przypadki ilustrują dwie najczęstsze grupy zmian warunków hydrologicznych związane z powstawaniem nasypów. Jedną grupę stanowią zmiany polegające na podniesieniu zwierciadła wód podziemnych pod nasypem, co zazwyczaj prowadzi do silnego zawilgocenia bezpośredniego otoczenia nasypu. W tej grupie omówiono trzy przypadki. Pierwszy to typowy wpływ dużego nasypu, który spowodował znaczące zawilgocenie gruntu w otoczeniu. Drugi przykład to sytuacja, gdy silnemu zawilgoceniu ulega działka leżąca pomiędzy nasypami. Przykład trzeci to działka, która pomimo szczególnie niekorzystnego położenia – otoczenie z trzech stron przez nasypy – nie uległa zawilgoceniu ze względu na wyjątkowo wysoką przepuszczalność podłoża gruntowo-skalnego. Na drugą grupę zmian składają się różne modyfikacje warunków spływu powierzchniowego. Niektóre nasypy – utworzone z nieprzepuszczalnych materiałów – zwiększają spływ powierzchniowy poprzez blokowanie infiltracji wód opadowych. Inne nasypy przekierowują spływ powierzchniowy lub go blokują, powodując powstawanie zagłębień bezodpływowych. Ponadto analiza jednego z przypadków pokazuje skutki zasypania dużego wąwozu, przez co znacząco zwiększyła się powierzchnia zlewni, a to z kolei spowodowało znaczący wzrost spływu powierzchniowego. Omówiono też przypadek zabudowy rzecznej terasy zalewowej nasypami. W artykule pokazano, że podobny charakter zmian w topografii może powodować odmienne skutki hydrologiczne w zależności od przepuszczalności i zdolności retencyjnych podłoża.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
LITERATURA
Bardel T. 2012. O antropogenicznych przyczynach powstania osuwiska na zboczu byłej kopalni iłów „Kantoria” w Tarnowie. Górnictwo i Geologia 7(2), 35–47.
Batog A., Stilger-Szydło E. 2018. Stability of road earth structures in the complex and complicated ground conditions. Studia Geotechnica et Mechanica 40(4), 300–312. https://doi.org/10.2478/sgem-2018-0028
Cui Y.J., Gao Y., Ferber V. 2010. Simulating the water content and temperature changes in an experimental embankment using meteorological data. Engineering Geology 141(3–4), 456–471. https://doi.org/10.1016/j.enggeo.2010.06.006
Gruchot A., Resiuła E. 2011. Wpływ zagęszczenia i nawodnienia na wytrzymałość na ścinanie mieszaniny popiołowo-żużlowej i stateczność wykonanego z niej nasypu. Górnictwo i Geoinżynieria 2, 257–264.
Gunn D.A., Chambers J.E., Uhlemann S., Wilkinson P.B., Meldrum P.I., …, Glendinning S. 2015. Moisture monitoring in clay embankments using electrical resistivity tomography. Construction and Building Materials 92, 82–94. https://doi.org/10.1016/j.conbuildmat.2014.06.007
Jackson P.D., Northmore K.J., Meldrum P.I., Gunn D.A., Hallam J.R., …, Ogutu G. 2002. Non-invasive moisture monitoring within an earth embankment – a precursor to failure. NDT & E International 35, 107–115. https://doi.org/10.1016/S0963-8695(01)00030-5
Jermołowicz P. 2015. Problematyka stateczności skarp głębokich wykopów i wysokich nasypów. Magazyn Autostrady 4, 38–41.
Kaczmarczyk R., Olek B., Stanisz J., Woźniak H., Pilecki Z. 2014. Wpływ gruntów nasypowych na rozwój i powstanie osuwiska. Przegląd Geologiczny 10(2), 594–600.
Klat-Górska E. 2018. Administracyjnoprawne oraz cywilnoprawne konsekwencje niedozwolonej zmiany stanu wód na sąsiedniej nieruchomości gruntowej. Studia i Prace WNEiZ US 54(1), 9–20. https://doi.org/10.18276/sip.2018.54/1-01
Małecki Z.J., Szymańska-Pulikowska A., Satanowski L. 2012. Stateczność nasypu drogowego w ul. Łódzkiej w pobliżu skrzyżowania z ul. Łęgową w Kaliszu. Zeszyty Naukowe: Inżynieria Lądowa i Wodna w Kształtowaniu Środowiska 7, 23–37.
Pilecka E., Białek M., Manterys T. 2016. The influence of geotechnical conditions on the instability of road embankments and methods of protecting them. Czasopismo Techniczne 3-B, 107–122.
Pilecka E., Manterys T., 2017. Wpływ nawodnienia gruntu na stateczność nasypu drogowego na osuwisku. Autobusy: technika, eksploatacja, systemy transportowe 12, 376–380.
Rzonca B. 2020. Wpływ lokalnych zmian ukształtowania powierzchni terenu na warunki wodne otoczenia, wraz z interpretacją według Prawa wodnego. Przegląd Geologiczny 68(3), 178–186.
Wężyk P. 2015. Podręcznik dla uczestników szkoleń z wykorzystania produktów LiDAR. Warszawa: ISOK, Główny Urząd Geodezji i Kartografii.
Wysokiński L. 2009. Zasady budowy składowisk odpadów. Instrukcje, wytyczne, poradniki ITB 444/2009. Warszawa: Instytut Techniki Budowlanej.
Yoshioka M., Takakura S., Tomohiro I., Sakai N. 2015. Temporal changes of soil temperature with soil water content in an embankment slope during controlled artificial rainfall experiments. Journal of Applied Geophysics 114, 134–145. https://doi.org/10.1016/j.jappgeo.2015.01.009
NETOGRAFIA
Dane państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego 2021. Pobrane z: www.opendata.geoportal.gov.pl/NumDanWys/NMT
AKTY PRAWNE
Ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne (Dz.U. 2017, poz. 1566).
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/b.2021.76.0.71-94
Data publikacji: 2021-06-11 23:16:16
Data złożenia artykułu: 2021-02-19 10:52:41
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2021 Bartłomiej Rzonca, Karolina Mostowik
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.