Ukryj
Pokaż wszystkie
Synoptyczne uwarunkowania napływu mas powietrza polarnego nad Lubelszczyznę
Streszczenie w języku polskim
Celem opracowania jest charakterystyka częstości i uwarunkowań synoptycznych napływu mas powietrza polarnego nad obszar Lubelszczyzny. Ich występowanie w ujęciu regionalnym określono dla godziny 12 UTC na podstawie dolnych map synoptycznych PIHM/IMGW-PIB z okresu 1951–2010. Częstość napływu mas powietrza polarnego (morskiego „świeżego” – PPm, morskiego starego – PPms, morskiego ciepłego – PPmc i kontynentalnego – PPk) w ciągu roku wynosiła 82,5%. Spośród wyróżnionych typów mas powietrza najczęściej notowano powietrze polarne morskie stare (PPms), z częstością przekraczającą 37% (maksimum w lecie, minimum wiosną). W latach 1951–2010 zaznaczyły się istotne zmiany w częstości napływu nad Lubelszczyznę mas PPk (spadek średnio o 11 dni na 10 lat), PPm (spadek 7 dni na 10 lat) i PPmc (wzrost o blisko 11 dni na 10 lat). We wszystkich porach roku masy PPms najczęściej napływały nad Lubelszczyznę z zachodu, PPmc z południowego zachodu i zachodu, PPm z zachodu i północo-zachodu, a PPk ze wschodu i południowego wschodu.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Bartoszek K., 2015: Kalendarz typów cyrkulacji atmosferycznej dla obszaru Lubelszczyzny. Zbiór komputerowy. Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Zakład Meteorologii i Klimatologii, Lublin. http://serwisy.umcs.lublin.pl/k.bartoszek/wyniki.html
Bartoszek K., 2017: The main characteristics of atmospheric circulation over East-Central Europe from 1871 to 2010, Meteorology and Atmospheric Physics, 129, 2, 113–129.
Bołaszewska J., Reutt F., 1962: Częstotliwość występowania poszczególnych mas powietrza w Polsce w okresie 10 lat 1946-1956, Prace PIHM, 66, 16–32.
Gluza A., 1978: Masy powietrza i sytuacje baryczne a okresy dni charakterystycznych w makroregionie północnowschodnim w latach 1951-1970, Folia Societatis Scientiarum Lublinensis, Seria Geografia, 20, 1, 15–18.
Kalnay E., Kanamistu M., Kistler R., Collins W., Deaven D., Gandin L., Iredell M., Saha S., White G., Woollen J., Zhu Y., Leetmaa A., Reynolds R., Chelliah M., Ebisuzaki W., Higgins W., Janowiak J., Mo K.C., Ropelewski C., Wang J., Jenne R., Joseph D., 1996: The NMC/NCAR 40-Year Reanalysis Project, Bulletin of the American Meteorological Society, 77, 437–471.
Kaszewski B. M., 1977: Warunki synoptyczne napływu powietrza arktycznego i zwrotnikowego nad środkowowschodni makroregion Polski (1961-1970), Przegląd Geofizyczny, 22, 1, 49–54.
Kaszewski B. M., 2008: Warunki klimatyczne Lubelszczyzny, Wydawnictwo UMCS, Lublin, 60.
Kaszewski B. M., Bartoszek K., Gluza A., 2017: Synoptyczne uwarunkowania napływu mas powietrza arktycznego i zwrotnikowego nad Lubelszczyznę, Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sec. B, 72, 2 (w druku).
Kendall M. G., 1975: Rank correlation measures, Charles Griffin, London.
Kierklo K., 2012: Variability of air masses over Podlasie (NE Poland) in the years 2001-2010, Bulletin of Geography - Physical Geography Series, 5, 87–113.
Kijkowska-Wiślińska Z., 1998: Masy powietrzne a typy cyrkulacji atmosferycznej w Lublinie w latach 1961-1970, [w:] M. Nowosad (red.), Problemy współczesnej klimatologii i agrometeorologii regionu lubelskiego, Wydawnictwo UMCS, 57–58.
Kotas P., Twardosz R., Nieckarz Z., 2013: Variability of air mass occurrence in southern Poland, Theoretical and Applied Climatology, 114, 3–4, 615–623.
Niedźwiedź T., 1969: Sytuacje baryczne w Polsce południowej i ich wpływ na niektóre elementy klimatu, Zeszyty Naukowe UJ, Prace Geograficzne, 25, 63–98.
Niedźwiedź T., 1981: Sytuacje synoptyczne i ich wpływ na zróżnicowanie przestrzenne wybranych elementów klimatu w dorzeczu górnej Wisły, Rozprawy Habilitacyjne UJ, 58, 1–165.
Sen P. K., 1968: Estimates of the regression coefficient based on Kendall’s tau. Journal of the American Statistical Association, 63, 1379–1389.
Ward J. H., 1963: Hierarchical grouping to optimize an objective function, Journal of the American Statistical Association, 58, 236–244.
Więcław M., 2005: Występowanie mas powietrza w Toruniu a typy cyrkulacji atmosferycznej [w:] Z. Babiński (red.), Środowisko przyrodnicze w badaniach geografii fizycznej, Promotio Geographica Bydgostiensia, Bydgoszcz, 2, 143–152.
Więcław M., 2009: Roczna i wieloletnia zmienność częstości występowania mas powietrza w Bydgoszczy, [w:] Z. Babiński (red.), Środowisko przyrodnicze w badaniach geografii fizycznej, Promotio Geographica Bydgostiensia, 4, 105–118.
Więcław M., 2010: Przestrzenne i sezonowe zróżnicowanie częstości występowania mas powietrza w Europie Środkowej w latach 1996-2005, [w:] L. Kolendowicz (red.), Klimat Polski na tle klimatu Europy, Warunki cyrkulacyjne i radiacyjne, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, 9–21.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/b.2018.73.0.49-64
Data publikacji: 2019-06-05 09:01:29
Data złożenia artykułu: 2018-06-20 11:17:14
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2019 Krzysztof Bartoszek
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.