Między utopią a obywatelskim nieposłuszeństwem. Problem przemocy w myśli społeczno-politycznej Edwarda Abramowskiego

Streszczenie w języku polskim

Artykuł stanowi próbę analizy problemu przemocy w myśli społeczno-politycznej Edwarda Abramowskiego z perspektywy dwóch pojęć: myślenia utopijnego – które, zdaniem Karla Poppera, nieuchronnie prowadzi do przemocy – oraz nieposłuszeństwa obywatelskiego, czyli aktu sprzeciwu wobec władzy, programowo odrzucającego przemoc. W pierwszej części artykułu pokazuję, jak krytyka utopizmu u Abramowskiego kształtuje jego własną wizję świata wolnego od przemocy, urzeczywistnianego krok po kroku w ramach oddolnych instytucji. Część druga jest natomiast poświęcona zmowie powszechnej przeciw rządowi, która – będąc jednym ze sposobów praktykowania jego utopii – dopuszcza walkę narodowowyzwoleńczą. Ostatecznie wydaje się, że wizja Abramowskiego wpisuje się w koncepcję społeczeństwa otwartego, zaś odrzucenie przemocy jako metody zmiany świata czyni ją bliższą inżynierii cząstkowej niż utopijnej.