Das Glück in der Struktur der Normativität (Teil I – Normativität)

Andrzej Niemczuk

Abstract


Die vorkantische Ethik war auf einem Schema aufgebaut, dem zufolge der Mensch in der praktischen Tätigkeit das tun sollte, was ihn glücklich macht. Der Streit galt nur der Natur des Glücks und der Natur des Menschen. Das Kantische Hinterfragen der Pflichtbegründung mit Hilfe von Rekurs auf das Glück und die Theorie des naturalistischen Fehlers führten dazu, dass sich gegenwärtige Theorien der Normativität (außer dem Utilitarismus) auf das Prinzip der Trennung der Normativität vom Glück stützen, was eine Verdrängung der Problematik vom Glück aus der praktischen Philosophie zur Folge hat. Der Ausgangspunkt des Artikels ist die Argumentation zugunsten folgender kritischer Behauptungen: (a) ohne Rekurs auf das Glück kann die Normativität weder befriedigend erklärt noch begründet werden; (b) das utilitaristische Konzept des Glücks taugt nicht für die Begründung der Normativität. Den ersten Teil des Artikels bildet der Umriss der Normativitätsstruktur samt dem Vorschlag einer Antwort auf die Frage, warum ich die Normativität respektieren sollte. Der zweite Teil des Artikels stellt ein solches Glückskonzept dar, dass die Normativität nicht ausschließt, sondern eine unerlässliche Begründung für sie bildet. Nach der Identifizierung des Designats des Glücksbegriffs wird sein Kern in Form von Euthymie charakterisiert, die als eine stabile Zufriedenheit mit dem Subjektsein verstanden wird. Das Ganze wird mit einer Argumentation abgeschlossen, die die Komplementarität von Glück und Normativität nachweist.


Schlagworte


Normativität; Glück; praktisches Subjekt; praktische Philosophie

Literaturhinweise


Arystoteles. Etyka Nikomachejska. Tłum. Daniela Gromska. Warszawa: PWN, 2012.

Biblia Tysiąclecia, Mk. 8.35.

Brożek, Anna, Bartosz Brożek, Jerzy Stelmach. Fenomen normatywności. Kraków: Copernicus Center Press, 2013.

Duchliński, Piotr. „Normatywność – jej źródła i sposoby jej badania. Analiza metateoretyczna”. W: Piotr Duchliński, Andrzej Kobyliński, Ryszard Moń, Ewa Podrez. O normatywności w etyce, 17–61. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2015.

Heidegger, Martin. Bycie i czas. Tłum. Bogdan Baran. Warszawa: PWN, 1994.

Ingarden, Roman. Wykłady z etyki. Warszawa: PWN, 1989.

Kant, Immanuel. Krytyka czystego rozumu. Tłum. Roman Ingarden. Warszawa: PWN, 1986.

Kant, Immanuel. Krytyka praktycznego rozumu. Tłum. Jerzy Gałecki. Warszawa: PWN, 1984.

Kant, Immanuel. Uzasadnienie metafizyki moralności. Tłum. Mścisław Wartenberg. Warszawa: PWN, 1984.

Kopciuch, Leszek. Wolność a wartości. Max Scheler, Nicolai Hartmann, Dietrich von Hildebrand, Hans Reiner. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2010.

Korsgaard, Christine Marion. Sources of Normativity. New York: Cambridge University Press, 1996.

Kramer, Hans. Etyka integralna. Tłum. Marcin Poręba. Toruń: Wydawnictwo Rolewski, 2004.

Nagel, Thomas. Widok znikąd. Tłum. Cezary Cieśliński. Warszawa: Fundacja Aletheia, 1997.

Niemczuk, Andrzej. „Aksjologiczne uzasadnienie etyki”. W: Andrzej Niemczuk. Filozofia praktyczna. Studia i szkice, 239–270. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2016.

Niemczuk, Andrzej. „Błąd teoretyzmu w aksjologii”. W: Andrzej Niemczuk. Filozofia praktyczna. Studia i szkice, 13–45. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2016.

Niemczuk, Andrzej. Filozofia dobra przed powstaniem aksjologii. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 1994.

Niemczuk, Andrzej. „Kolista struktura praktyki. Rozważania metapraktyczne”. W: Andrzej Niemczuk. Filozofia praktyczna. Studia i szkice, 125–147. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2016.

Niemczuk, Andrzej. „O poznaniu wartości”. W: Andrzej Niemczuk. Filozofia praktyczna. Studia i szkice, 71–74. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2016.

Niemczuk, Andrzej. „Practical Rationality – its Nature and Operation”. Studia Humana 8, nr 2 (2019): 55–68.

Niemczuk, Andrzej. Traktat o złu. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2013.

Prichard, Harold Arthur. „Does Moral Philosphy Rest on a Mistake?”. Mind 1912, nr XXI, 487–499.

Rawls, John. Teoria sprawiedliwości. Tłum. Maciej Panufnik, Jarosław Pasek, Adam Romaniuk. Warszawa: PWN, 1994.

Spaemann Robert. Szczęście a życzliwość. Esej o etyce. Tłum. Jarosław Merecki. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL, 1997.

Spinoza, Baruch. Etyka w porządku geometrycznym dowiedziona. Tłum. Ignacy Myślicki. Warszawa: PWN, 1954.

Stoiński, Andrzej. „Wybrane wątki krytyki utylitaryzmu”. Humanistyka i Przyrodoznawstwo 2014, nr 20: 369–383.

Szubert, Tomasz. Szczęście i jego determinanty ekonomiczne. Warszawa: Wydawnictwo CeDeWu, 2019.

Tatarkiewicz, Władysław. O szczęściu. Warszawa: PWN, 1985.

Tugendhat, Ernst. Wykłady o etyce. Tłum. Janusz Sidorek. Warszawa: Oficyna Naukowa, 2004.

White, Nicholas. Filozofia szczęścia. Od Platona do Skinnera. Tłum. Marek Chojnacki. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2008.

Williams, Bernard. „Osoby, charakter i moralność”. Tłum. Tadeusz Baszniak. W: Bernard Williams. Ile wolności powinna mieć wola? I inne eseje z filozofii moralnej, 239–244. Warszawa: Fundacja Aletheia, 1999.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/kw.2020.29.5-37
Date of publication: 2020-08-24 01:08:35
Date of submission: 2020-04-24 18:49:36


Statistiken


Sichtbarkeit von Abstracts - 1595
Downloads (from 2020-06-17) - PDF (Język Polski) - 0

Indikatoren



Refbacks

  • Im Moment gibt es keine Refbacks


Copyright (c) 2020 Andrzej Niemczuk

Lizenz-URL: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/deed.pl