Das Glück in der Struktur der Normativität (Teil II - das Glück)

Andrzej Niemczuk

Abstract


Die vorkantianische Ethik war auf dem Schema aufgebaut, dem zufolge der Mensch in seiner praktischen Tätigkeit das machen sollte, was ihn glücklich macht. Der Streit betraf nur die Natur des Glücks und die Natur des Menschen. Die Kantianische Beanstandung der Pflichtbegründung mittels der Rückgriffe auf das Glück und die Theorie des naturalistischen Fehlers verursachten, dass sich die gegenwärtigen Theorien der Normativität (abgesehen von dem Utilitarismus) auf dem Grundsatz der Trennung von Normativität und Glück stützen, was die Verdrängung der Glücksproblematik aus der praktischen Philosophie nach sich zieht. Den Ausgangspunkt des Beitrags bildet die Argumentation zugunsten folgender kritischer Behauptungen: a) die Normativität kann ohne den Rückgriff auf das Glück weder ausreichend erklärt noch begründet werden; b) das utilitaristische Glückskonzept eignet sich nicht zur Begründung der Normativität. Der erste Teil des Artikels wird durch den Umriss der Normativitätsstruktur abgerundet, wobei eine Antwort auf die Frage: Warum soll ich die Normativität respektieren? vorgeschlagen wird. Der zweite Teil des Artikels präsentiert ein solches Glückskonzept, das die Normativität nicht ausschließt, sondern für sie eine unentbehrliche Begründung bildet. Nach der Identifizierung des Designats des Glücksbegriffs wird sein Kern in Form von Euthymie charakterisiert, die als eine stabile Zufriedenheit mit der Tatsache des Subjektseins verstanden wird. Das Ganze schließt die Argumentation ab, die die Komplementarität von Glück und Normativität zeigt.


Schlagworte


Normativität; Glück; praktisches Subjekt; praktische Philosophie

Literaturhinweise


Arystoteles. Etyka Nikomachejska. Tłum. Daniela Gromska. Warszawa: PWN, 2012.

Biblia Tysiąclecia, Mk. 8.35.

Brożek, Anna, Bartosz Brożek, Jerzy Stelmach. Fenomen normatywności. Kraków: Copernicus Center Press, 2013.

Duchliński, Piotr. „Normatywność – jej źródła i sposoby jej badania. Analiza metateoretyczna”. W: Piotr Duchliński, Andrzej Kobyliński, Ryszard Moń, Ewa Podrez. O normatywności w etyce, 17–61. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2015.

Heidegger, Martin. Bycie i czas. Tłum. Bogdan Baran. Warszawa: PWN, 1994.

Ingarden, Roman. Wykłady z etyki. Warszawa: PWN, 1989.

Kant Immanuel. Krytyka czystego rozumu. Tłum. Roman Ingarden. Warszawa: PWN, 1986

.

Kant Immanuel. Krytyka praktycznego rozumu. Tłum. Jerzy Gałecki. Warszawa: PWN, 1984.

Kant, Immanuel. Uzasadnienie metafizyki moralności. Tłum. Mścisław Wartenberg. Warszawa: PWN, 1984.

Kopciuch, Leszek. Wolność a wartości. M. Scheler, N. Hartmann, D. von Hildebrand, H. Reiner. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2010.

Korsgaard, Christine Marion. Sources of Normativity. New York: Cambridge University Press, 1996.

Kramer, Hans. Etyka integralna. Tłum. Marcin Poręba. Toruń: Wydawnictwo Rolewski, 2004.

Nagel, Thomas. Widok znikąd. Tłum. Cezary Cieślińsk. Warszawa: Fundacja Aletheia, 1997.

Niemczuk, Andrzej. „Aksjologiczne uzasadnienie etyki”. W: Andrzej Niemczuk. Filozofia praktyczna. Studia i szkice, 239–270. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2016.

Niemczuk, Andrzej. „Błąd teoretyzmu w aksjologii”. W: Andrzej Niemczuk. Filozofia praktyczna. Studia i szkice, 13–45. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2016.

Niemczuk, Andrzej. Filozofia dobra przed powstaniem aksjologii. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 1994.

Niemczuk, Andrzej. „Kolista struktura praktyki. Rozważania metapraktyczne”. W: Andrzej Niemczuk. Filozofia praktyczna. Studia i szkice, 125–147. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2016.

Niemczuk, Andrzej. „O poznaniu wartości”. W: Andrzej Niemczuk. Filozofia praktyczna. Studia i szkice, 71–74. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2016.

Niemczuk, Andrzej. „Practical Rationality – its Nature and Operation”. Studia Humana 8, nr 2 (2019): 55–68.

Niemczuk, Andrzej. Traktat o złu. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2013.

Prichard, Harold Arthur. „Does Moral Philosphy Rest on a Mistake?”. Mind 1912, nr 21: 487–499.

Rawls, John. Teoria sprawiedliwości. Tłum. Maciej Panufnik, Jarosław Pasek, Adam Romaniuk. Warszawa: PWN, 1994.

Spaemann, Robert. Szczęście a życzliwość. Esej o etyce. Tłum. Jarosław Merecki. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL, 1997.

Spinoza, Baruch. Etyka w porządku geometrycznym dowiedziona. Tłum. Ignacy Myślicki. Warszawa: PWN, 1954.

Stoiński, Andrzej. „Wybrane wątki krytyki utylitaryzmu”. Humanistyka i Przyrodoznawstwo 2014, nr 20: 369–383.

Szubert, Tomasz. Szczęście i jego determinanty ekonomiczne. Warszawa: Wydawnictwo Ce-DeWu, 2019.

Tatarkiewicz, Władysław. O szczęściu. Warszawa: PWN, 1985.

Tugendhat, Ernst. Wykłady o etyce. Tłum. Janusz Sidorek. Warszawa: Oficyna Naukowa, 2004.

White, Nicholas. Filozofia szczęścia. Od Platona do Skinnera. Tłum. Marek Chojnacki. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2008.

Williams Bernard. „Osoby, charakter i moralność”. Tłum. Tadeusz Baszniak. W: Bernard Williams. Ile wolności powinna mieć wola? I inne eseje z filozofii moralnej, 239–244. Warszawa: Fundacja Aletheia, 1999.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/kw.2020.30.151-172
Date of publication: 2021-03-25 00:00:00
Date of submission: 2020-04-24 20:39:26


Statistiken


Sichtbarkeit von Abstracts - 1323
Downloads (from 2020-06-17) - PDF (Język Polski) - 0

Indikatoren



Refbacks

  • Im Moment gibt es keine Refbacks


Copyright (c) 2021 Andrzej Niemczuk

Lizenz-URL: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/deed.pl