Der Einfluss des Pantheismus auf die Politik

Jacek Breczko

Abstract


In diesem Artikel stelle ich – ganz allgemein – den Einfluss verschiedener Spielarten des Pantheismus auf die weit verstandene Politik. Indem ich den historischen Hintergrund skizziere, unterscheide ich drei Spielarten des Pantheismus: harmonisch, dynamisch und emanativ. Ich behaupte, dass wir es jetzt nach der Niederlage des dynamischen Pantheismus, dessen politische Nachlese der Nationalsozialismus und der Kommunismus waren, mit einem qualitativen Umbruch in der westlichen Zivilisation und Kultur zu tun haben, der – aus weltanschaulicher Sicht – unter der Schirmherrschaft einer neuen Spielart des harmonischen Pantheismus steht. Er ist der Klebstoff (gemeinsamer und integrierender Teil) von drei stark interagierenden kulturellen Strömungen innerhalb der sogenannten „Hochkultur“: der radikalen ökologischen Philosophie und Umweltethik, der neuen Spiritualität und des Posthumanismus. Diese Welle schlägt mit besonderer Wucht auf die Hauptkomponenten (ich unterscheide fünf) des neuzeitlichen platonisch-christlich-aufklärerischen Paradigmas (und – verwandt mit dem letzteren – des Liberalismus in der Politik) ein. Ich betrachte mit Besorgnis, dass wir, indem wir die Fehler des alten Paradigmas bekämpfen und es durch ein neues, auf harmonischem Pantheismus gegründetes Paradigma ersetzen (das zum utopischen und antiindividualistischen Denken neigt), „das Kind mit dem Bade ausschütten“ und „vom Regen in die Traufe kommen“. 


Schlagworte


panteizm; polityka; utopia; geometryzacja społeczna; nowa duchowość

Literaturhinweise


Campanella, Tomasz. Miasto Słońca. Przetłumaczyli Luba i Rachmiel Brandwajnowie. Warszawa: Wydawnictwo Alfa, 1994.

Deschamps, Dom. Prawdziwy system czyli rozwiązanie zagadki metafizyki i moralności. Przetłumaczył Bronisław Baczko. Warszawa: Książka i Wiedza, 1967.

Diels, Hermann. Die Fragmente der Vorsokratiker. Berlin: Weidmann, 1951.

Guthrie, William Keith Chambers. Filozofowie greccy od Talesa do Arystotelesa. Przetłumaczył Andrzej Pawelec. Kraków: Znak, 1996.

Heinrich, Władysław. Zarys historji filozofji, t. 1. Kraków: Gebethner i Wolff, 1925.

Jaworski, Wit. W kręgu przedsokratyków. Kraków: Wydawnictwo Miniatura, 1992.

Kołakowski, Leszek. Diabeł kłamie również, kiedy mówi prawdę, „Studia socjologiczne” 1992, nr 1–2.

Kołakowski, Leszek. Jednostka i nieskończoność. Wolność i antynomie wolności w filozofii Spinozy. Warszawa: PWN, 2012.

Kołakowski, Leszek. Siła filozofii czy filozofia siłacza. „Kultura” 1973, nr 9.

Nadler, Steven. Spinoza. Przetłumaczył Władysław Jeżewski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2002.

Nietzsche, Fryderyk. Nachlass. Pisma z lat 1884–1885. Przetłumaczył Grzegorz Kowal. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011.

Spinoza, Benedykt. Etyka. Przetłumaczył Ignacy Myślicki (Halpern). Warszawa: AKME, 1991.

Spinoza Benedykt. Traktat teologiczno-polityczny. Przetłumaczył Ignacy Myślicki (Halpern). Warszawa: Gebethner i Wolff, 1916.

Tolle, Eckhart. Potęga teraźniejszości. Przetłumaczył Michał Kłobukowski. Łódź: Galaktyka, 2010.

Walicki, Andrzej. Rosyjska filozofia i myśl społeczna od Oświecenia do marksizmu. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1973.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/kw.2022.33.135-157
Date of publication: 2022-07-31 23:21:37
Date of submission: 2021-12-19 17:53:05


Statistiken


Sichtbarkeit von Abstracts - 855
Downloads (from 2020-06-17) - PDF (Język Polski) - 0

Indikatoren



Refbacks

  • Im Moment gibt es keine Refbacks


Copyright (c) 2022 Jacek Breczko

Lizenz-URL: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/deed.pl