Wertekonflikte und praktische Rationalität (Stößt Gott auf Wertkonflikte?)

Andrzej Niemczuk

Abstract


Der Artikel befasst sich mit dem Problem der Wertekonflikte und insbesondere mit Fragen wie (1) Was ist ein Wertekonflikt und worin besteht er? (2) Woher kommt die Behauptung, dass es solche Konflikte gibt? (3) Sind diese Konflikte scheinbar oder real? (4) Mit welchen Mitteln können empirische Konflikte beseitigt werden? Die nächsten Schritte der vorgestellten Argumentation bilden eine Ausarbeitung der folgenden Behauptungen: (1) der Wertekonflikt besteht im Ausschluss der Verwirklichung gleichrangiger Werte; (2) der Wertekonflikt ist im Wesentlichen ein Pflichtenkonflikt; (3) der Konflikt in den ersten Prinzipien der Pflichten (die sich in besonderen praktischen Situationen zeigen) entsteht (a) entweder durch die Übernahme eines anderen historischen Ethos in die normative Theorie, (b) oder durch Fehler (Inkonsistenzen) in der Theorie; (4) die Möglichkeiten zur Beseitigung von Pflichtenkonflikten bestehen in der Korrektur der normativen Theorie durch die Einführung notwendiger Meta-Prinzipien. Der Artikel schließt mit der These, dass die Behauptung der Existenz von realen (ontologischen) Pflichtenkonflikten dem Postulat der praktischen Rationalität widerspricht.


Schlagworte


Wertekonflikt; Pflichtenkonflikt; moralische Dilemmata; praktische Rationalität

Literaturhinweise


Chyrowicz, Barbara. O sytuacjach bez wyjścia w etyce. Kraków: Znak, 2008.

Czeżowski, Tadeusz. „Konflikty w etyce”. W: Tadeusz Czeżowski. Pisma z etyki i teorii wartości, red. Paweł. J. Smoczyński, 139–143. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1989.

Davidson, Donald. „Jak jest możliwa słabość woli”. Tłum. Wacław Jan Popowski. W: Filozofia moralności. Postanowienie i odpowiedzialność moralna, red. Jacek Hołówka, 81–106. Warszawa: „Spacja”; Fundacja „Aletheia”, 1997.

Donagan, Alan. „Consistency in Rationalist Moral Systems”. W: Moral Dilemmas, red. Christopher. W. Gowans, 271–290. Oxford: Oxford University Press, 1987.

Galarowicz, Jan. Nicolai Hartmann. Etyka wartości. Kraków: Wydawnictwo Petrus, 2022.

Hartmann, Nicolai. „Najważniejsze problemy etyki”. Tłum. Adam Węgrzecki. Znak 1974, nr 245: 1422–1454.

Henderson, George Patrick. „»Ought« Implies »Can«”. Philosophy 41, nr 156 (1966): 101–112.

MacIntyre, Alasdair. „Moral Dilemmas”. Philosophy and Phenomenological Research 1990, nr 50: 367–380.

Niemczuk, Andrzej. „Aksjologiczna konstytucja podmiotu”. W: Andrzej Niemczuk. Podmiot w filozofii praktycznej. Preludia, 91–122. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2018.

Niemczuk, Andrzej. „O nieistnieniu i normatywności wartości”. Kultura i Wartości 2019, nr 28: 99–130. DOI: 10.17951/kw.2019.28.99-130.

Niemczuk, Andrzej. „Szczęście w strukturze normatywności (część I – Normatywność”. Kultura i Wartości 2020, nr 29: 5–37. DOI: 10.17951/kw.2020.29.5-37.

Niemczuk, Andrzej. „Szczęście w strukturze normatywności (część II – Szczęście)”. Kultura i Wartości 2020, nr 30: 151–172. DOI: 10.17951/kw.2020.30.151-172.

Niemczuk, Andrzej. „Uzasadnienie wartości człowieka – historia i meritum”. W: Andrzej Niemczuk. Podmiot i normatywność. Sześć esejów, 157–200. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022.

Polanowska-Sygulska, Beata. Pluralizm wartości i jego implikacje w filozofii prawa. Kraków: Księgarnia Akademicka; Ośrodek Myśli Politycznej, 2008.

Statman, Daniel. Moral Dilemmas. Amsterdam: Rodopi, 1995.

Węgrzecki, Adam. „O konflikcie wartości”. Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej

w Krakowie 2006, nr 722: 5–12.

Williams, Bernard. „Konflikt wartości”. Tłum. Tomasz Duliński. W: Bernard Williams. Ile wolności powinna mieć wola? I inne eseje z filozofii moralnej, 115–128. Warszawa: Fundacja Aletheia, 1999.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/kw.2023.35.81-103
Date of publication: 2023-07-31 22:24:28
Date of submission: 2023-03-19 18:52:30


Statistiken


Sichtbarkeit von Abstracts - 282
Downloads (from 2020-06-17) - PDF (Język Polski) - 0

Indikatoren



Refbacks

  • Im Moment gibt es keine Refbacks


Copyright (c) 2023 Andrzej Niemczuk

Lizenz-URL: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/deed.pl