Ludzki rozum i afektywność - stanowiska Johna Locke'a i Davida Hume'a

Adam Grzeliński

Streszczenie w języku polskim


Artykuł rekonstruuje zmianę w pojmowaniu rozumu, jaka dokonała się w koncepcji Davida Hume’a w porównaniu do wcześniejszego stanowiska prezentowanego przez Johna Locke’a. Ujmując rzecz historycznie, inicjatorem nowego podejścia, akcentującego rolę ludzkiej afektywności był Shaftesbury, oddziałujący na Hume’a za pośrednictwem Francisa Hutchesona. Drugim celem artykułu jest porównanie stanowisk Locke’a i Hume’a odnośnie do pojmowania relacji pomiędzy dwoma rozumowym i afektywnym aspektem doświadczenia oraz funkcjonowania umysłu. Antymetafizyczne i bardziej radykalne stanowisko Hume’a umożliwia na wskazanie różnorakich powiązań pomiędzy tymi aspektami.


Słowa kluczowe


John Locke; Shaftesbury; David Hume; understanding; reason; uczucia; pobudzenia

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Cassirer, Ernst. Substancja i funkcja: badania nad podstawowymi problemami krytyki po-znania. Tłum. Przemysław Parszutowicz. Kęty: Wydawnictwo Marek Derewiecki, 2008.

Descartes, René. Medytacje o pierwszej filozofii. Tłum. Maria i Kazimierz Ajdukiewiczowie. Warszawa: PWN, 1958.

Garrett, Don. Cognition and Commitment in Hume’s Philosophy. New York, Oxford: Oxford University Press, 1997.

Grzeliński, Adam. „Locke on Experience and Notions.” Studia z Historii Filozofii 8, nr 3 (2017): 81–93. DOI: 10.12775/szhf.2017.033

Hume, David. Badania dotyczące rozumu ludzkiego. Tłum. Jan Łukasiewicz, Kazimierz Twardowski. Warszawa: PWN, 1977.

Hume, David. Traktat o naturze ludzkiej. Tłum. Czesław Znamierowski. Warszawa: Fundacja Aletheia, 2005.

Kemp Smith, Norman. The Philosophy of David Hume: A Critical Study of Its Origins and Central Doctrine. London: Macmillan, 1941.

Locke, John, Rozważania dotyczące rozumu ludzkiego. Tłum. Bolesław Gawęcki. Warszawa: PWN, 1955.

Shaftesbury, Anthony Ashley Cooper. An Inquiry Concerning Virtue and Merit; https://oll.libertyfund.org/titles/shaftesbury-characteristicks-of-men-manners-opinions-times-vol-2. (dostęp 23.04.2019).

Shaftesbury, Anthony Ashley Cooper. List o entuzjazmie. Moraliści. Tłum. Adam Grzeliński. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK, 2007.

Shaftesbury, Anthony Ashley Cooper. Sensus Communis; https://oll.libertyfund.org/titles/shaftesbury-characteristicks-of-men-manners-opinions-times-vol-1 (dostęp 23.04.2019).

Szwed, Antoni. Fideizm Kalwina i bunt angielskich racjonalistów. Kęty: Wydawnictwo Marek Derewiecki, 2016.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/kw.2019.27.17-35
Data publikacji: 2019-07-30 20:19:17
Data złożenia artykułu: 2019-05-01 19:14:51


Statystyki


Widoczność abstraktów - 2003
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2019 Adam Grzeliński

##submission.licenseURL##: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/deed.pl