Związki pomiędzy aspektami mentalizacji i podskładnikami współczucia dla innych w grupie kobiet

Anna Karolczak

Streszczenie w języku polskim


Wprowadzenie: Mentalizacja i współczucie dla innych są definiowane i badane na wiele sposobów w psychologii. Niezbędne dla funkcjonowania intra- i interpersonalnego oraz kluczowe dla psychoterapii, dotąd nie były jednak badane łącznie w szerokim ujęciu.
Cel badań: Celem badania było sprawdzenie związku między mentalizacją a współczuciem dla innych w grupie kobiet (n = 101).
Metoda badań: Związki między mentalizacją a współczuciem dla innych mierzono metodą samoopisu, wykorzystując polską wersję Skali Mentalizacji (MentS) autorstwa Jańczak oraz skalę CS-R-PL autorstwa Fopki-Kowalczyk i in.
Wyniki: Mentalizacja i współczucie dla innych były pozytywnie skorelowane. Najsilniejszy związek stwierdzono między mentalizowaniem innych i motywacją do mentalizacji a życzliwością i uważnością wobec innych. Zmniejszona obojętność, kolejny składnik współczucia, w mniejszym stopniu korelował z tymi dwoma aspektami mentalizacji. Podskładnik wspólnego człowieczeństwa korelował jedynie z motywacją do mentalizacji. Związek między aspektem mentalizacji siebie był nieistotny względem wszystkich podskładników współczucia dla innych.

Wnioski: Badanie wykazało, że im większe nasilenie mentalizowania innych i motywacji do mentalizowania, tym silniejsze było współczucie dla innych. To te dwa aspekty mentalizowania wiążą się przede wszystkim z potencjałem afektywnym i poznawczym współczucia dla innych – życzliwością i uważnością. Taki sposób funkcjonowania jest społecznie pożądany, gdyż może chronić przed automatycznym współczuciem dla innych przebiegającym bez różnicowania cudzych intencji.


Słowa kluczowe


mentalizacja, współczucie dla innych, motywacja do mentalizacji, mentalizacja siebie i innych, grupa niekliniczna

Pełny tekst:

PDF (English)

Bibliografia


Akoglu, H. (2018). User’s guide to correlation coefficients. Turkish Journal of Emergency Medicine, 18(3), 91–93. https://doi.org/10.1016/j.tjem.2018.08.001

Allen, J.G., Fonagy, P., & Bateman, A.W. (2014). Mentalizowanie w praktyce klinicznej. Wyd. UJ.

Allen, T.A., Rueter, A.R., Abram, S.V., Brown, J.S., & Deyoung, C.G. (2017). Personality and neural correlates of mentalizing ability. European Journal of Personality, 31(6), 599–613. https://doi.org/10.1002/per.2133

Ash, M., Harrison, T., Pinto, M., DiClemente, R., & Negi, L. T. (2019). A model for cognitively-based compassion training: Theoretical underpinnings and proposed mechanisms. Social Theory & Health, 19, 43–67. https://doi.org/10.1057/s41285-019-00124-x

Ballespí, S., Vives, J., Sharp, C., Chanes, L., & Barrantes-Vidal, N. (2021). Self and other mentalizing polarities and dimensions of mental health: Association with types of symptoms, functioning and well-being. Frontiers in Psychology, 12. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2021.566254

Bateman, A., Fonagy, P. Campbell, C., Luyten, P., & Debbané, M. (2023). Cambridge Guide to Mentalization-Based Treatment (MBT). Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/9781108896054

Baumeister, R.F. (2004). Wyczerpywanie się ego i funkcja wykonawcza Ja. In A. Tesser, R.B. Felson & J.M. Suls (Eds.), Ja i tożsamość. Perspektywa psychologiczna (pp. 18–42). GWP.

Campbell, C., & Allison, E. (2022). Mentalizing the modern world. Psychoanalytic Psychotherapy, 36(3), 206–217. https://doi.org/10.1080/02668734.2022.2089906

Campbell, C., Tanzer, M., Saunders, R., Booker, T., Allison, E., Li, E., O’Dowda, C., Luyten, P., & Fonagy, P. (2021). Development and validation of a self-report measure of epistemic trust. PLoS ONE, 16(4), Article e0250264. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0250264

Crego, A., Yela, J.R., Riesco-Matías, P., Gómez-Martínez, M.-Á., & Vicente-Arruebarrena, A. (2022). The benefits of self-compassion in mental health professionals: A systematic review of empirical research. Psychology Research and Behavior Management, 15, 2599–2620. https://doi.org/10.2147/PRBM.S359382

Cuppage, J., Baird, K., Gibson, J., Booth, R., & Hevey, D. (2018). Compassion focused therapy: Exploring the effectiveness with a transdiagnostic group and potential processes of change. The British Journal of Clinical Psychology, 57(2), 240–254. https://doi.org/10.1111/bjc.12162

Dimitrijević, A., Hanak, N., Altaras Dimitrijević, A., & Jolić Marjanović, Z. (2017). The Mentalization Scale (MentS): A self-report measure for the assessment of mentalizing capacity. Journal of Personality Assessment, 100(3), 268–280. https://doi.org/10.1080/00223891.2017.1310730

Dunbar, R. (2014). Nowa historia ewolucji człowieka. Copernicus Center Press.

Dunbar, R. (2016). Człowiek. Biografia. Copernicus Center Press.

Fopka-Kowalczyk, M., Kocur, D., & Flakus, M. (2022). Skala Współczucia dla Innych (CS-R-PL). Podręcznik Pracowni Narzędzi Badawczych. Przegląd Badań Edukacyjnych, 38. https://doi.org/10.12775/PBE.2022.014

Fiske, S.T., & Pavelchak, M.A. (1986). Category-based versus piecemeal-based affective responses: Developments in schema-triggered affect. In R.M. Sorrentino & E.T. Higgins (Eds.), Handbook of Motivation and Cognition: Foundations of Social Behavior (pp. 167–203). Guilford Press.

Gilbert, P., & Van Gordon, W. (2023). Compassion as a skill: A comparison of contemplative and evolution-based approaches. Mindfulness, 14(10), 2395–2416. https://doi.org/10.1007/s12671-023-02173-w

Hooker, Ch.I., Verosky, S.C., Germine, L.T., Knight, R.T., & D’Esposito, M. (2008). Mentalizing about emotion and its relationship to empathy. Social Cognitive and Affective Neuroscience, 3(2), 204–217.https://doi.org/10.1093/scan/nsn019

Jańczak, M.O. (2021). Adaptation and validation of the Mentalization Scale (MentS) – a self-report measure of mentalizing. Psychiatria Polska, 55(6), 1257–1274. https://doi.org/10.12740/pp/125383

Kandel, E.R. (2024). Zaburzony umysł. Co nietypowe mózgi mówią o nas samych. Copernicus Center Press.

Kanske, P., Böckler, A., Trautwein, F.-M., Lesemann, F.H.P., & Singer, T. (2016). Are strong empathizers better mentalizers? Evidence for independence and interaction between the routes of social cognition. Social Cognitive and Affective Neuroscience, 11(9), 1383–1392. https://doi.org/10.1093/scan/nsw052

Khoury, B. (2019). Compassion: Embodied and embedded. Mindfulness, 10(11), 2363–2374. https://doi.org/10.1007/s12671-019-01211-w

Kielar-Turska, M., & Białecka-Pikul, M. (2000). Wczesne dzieciństwo. In B. Harwas-Napierała & J. Trempała (Eds.), Psychologia rozwoju człowieka: Charakterystyka okresów życia (pp. 47–82). Wyd. Nauk. PWN.

Kivity, Y., Levy, K.N., Johnson, B.N., Rosenstein, L.K., & LeBreton, J.M. (2024). Mentalizing in and out of awareness: A meta-analytic review of implicit and explicit mentalizing. Clinical Psychology Review, 108, Article102395. https://doi.org/10.1016/j.cpr.2024.102395.

Kliemann, D., & Adolphs, R. (2018). The social neuroscience of mentalizing: Challenges and recommendations. Current Opinion in Psychology, 24, 1–6. https://doi.org/10.1016/j.copsyc.2018.02.015

Kocur, D., Flakus, M., Fopka-Kowalczyk, M. (2022). Skala Współczucia dla Samego Siebie. Podręcznik Pracowni Narzędzi Badawczych. https://apcz.umk.pl/PBE/issue/view/2424/459

Lehmann, K., Böckler, A., Klimecki, O., Müller-Liebmann, C., & Kanske, P. (2022). Empathy and correct mental state inferences both promote prosociality. Scientific Reports, 12(1), 16979. https://doi.org/10.1038/s41598-022-20855-8

Pommier, E., Neff, K.D., & Tóth-Király, I. (2020). The development and validation of the Compassion Scale. Assessment, 27(1), 21–39. https://doi.org/10.1177/1073191119874108

Preckel, K., Kanske, P., & Singer, T. (2018). On the interaction of social affect and cognition: Empathy, compassion and theory of mind. Current Opinion in Behavioral Sciences, 19(1), 1–6. https://doi.org/10.1016/j.cobeha.2017.07.010

Rosenberg, K.R. (2021). The evolution of human infancy: Why it helps to be helpless. Annual Review of Anthropology, 50(1). https://doi.org/10.1146/annurev-anthro-111819-105454




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2025.44.1.201-217
Data publikacji: 2025-03-25 23:49:06
Data złożenia artykułu: 2024-08-20 13:32:51


Statystyki


Widoczność abstraktów - 189
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF (English) - 89

Wskaźniki





Prawa autorskie (c) 2025 Anna Karolczak

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.