Adam Zygmunt Czyżewicz (1841–1910) – a Distinguished Teacher of the Lviv Midwives School

Małgorzata Stawiak-Ososińska

Abstract


This article is dedicated to life and activity of Adam Zygmunt Czyżewicz. He was the most distinguished teacher of the 19th-century history of the midwives school of Lviv. This progressive and devoted obstetrician reformed squalid institution intended for midwives education and he brought it to its heyday. In 1871, when he held a professor position, the school did not have its own accommodation and it was situated in a rented, neglected building which did not comply with basic didactic, sanitary and health requirements this type of institutions should meet. Study lasted only 5 months during which the future obstetric graduates were provided with elementary theoretical information (within the range of woman anatomical structure, labour physiology and childbirth irregularities, principles of birth assistance in case of various foetus presentations and methods of newly delivered mother and newborn baby care) and practical abilities. Providing the significant majority of students (often illiterate) in such short period of time with education for midwives was hardly possible. Czyżewicz began to seek the introduction of necessary changes which would help to transform the existing institution into a successful unit. Thanks to many efforts and incredible engagement of this community doctor, a modern maternity and gynaecological clinic was established. It had also school facilities for the future midwives. Study period was extended to 10 months, antiseptic principles education and observance were introduced. Thanks to these reforms, the school complied with the European standards within the scope of midwives educations and it became one of the best institutions of this type in Austria.

Keywords


obstetrics, midwife training, meritorious doctors history of the 19th century, Lviv

Full Text:

PDF (Język Polski)

References


Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego, Katedra i Klinika Położnicza i Chorób Kobiecych; materiały z lat 1849–1949: organizacja i sprawy personalne, sygn. WL II 171, k. nlb.; Wydział Lekarski 1, Klinika położnicza i sprawy osobowe 1850–1936, sygn. S II 832, k. nlb.

Berner W., 2007, Stan sanitarny, ochrona zdrowia i sytuacja epidemiologiczna chorób zakaźnych we Lwowie w okresie autonomii galicyjskiej (lata 60./70. XIX w. – do 1914 r.). „Przegląd Epidemiologiczny”, nr 4, 815–825.

Bieliński J., 1890, Cesarskie Towarzystwo Lekarskie Wileńskie, jego prace i wydawnictwa (1805–1864). Warszawa, druk K. Kowalewskiego.

Bylicki W., 1910, Kronika żałobna, „Nowiny Lekarskie”, z.3, 191–192.

CPAHUL 1, Centralne Państwowe Archiwum Historyczne Ukrainy we Lwowie, fond 146, op. 66, Materiały o finansach na sodierżanie szkoły w Lwowie, sygn. 1002.

CPAHUL 2, Centralne Państwowe Archiwum Historyczne Ukrainy we Lwowie, fond 146, op. 66, Materiały o raschodowanii sriedstw na sodierżanie akuszersko szkoły w Lwowie, sygn.1003.

Czyżewicz A., 1893, O cięciu cesarskim. „Przegląd Lekarski”, nr 44, 566–567; nr 46, 590–591; nr 47, 603–605.

Czyżewicz A., 1895, Dalsze dwa przypadki cięcia ces. z pomyślnym przebiegiem. „Przegląd Lekarski”, nr 20, 293–294; nr 21, 311–312.

Filar Z., 1951, Szkic historyczny początków położnictwa. „Położna”, nr 5, 2–4.

Gajda Z., 1978, Nauczanie medycyny na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jagiellońskiego w dobie Rzeczypospolitej Krakowskiej. Gdańsk, Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Hanecki M., 1986, Polscy lekarze, wychowankowie Uniwersytetu Wiedeńskiego. „Archiwum Historii i Filozofii Medycyny”, z. 4, 495–508.

Jaworski J., 1910, Ś.p. Prof. dr Adam Czyżewicz, „Gazeta Lekarska”, nr 3, 119–120.

Kadyi H., 1905, Rys dziejów Wydziału Lekarskiego we Lwowie. „Nowiny Lekarskie”, z. 6, 286–289; z. 7, 321–328.

Kowalczykowa J., 1964, Historia Katedry Anatomii Patologicznej w Krakowie. W: Sześćsetlecie medycyny krakowskiej, t. 2: Historia katedr. Kraków, PWN, 417–444.

Kubicki J., 2012, Historia cięcia cesarskiego. „Puls Uczelni. Państwowa Medyczna Wyższa Szkoła Zawodowa w Opolu”, nr 1, 17–19.

Marianowski L., Dębski R., 1989, Zarys historii polskiego położnictwa i ginekologii. „Archiwum Historii i Filozofii Medycyny”, z. 2–3, 281–292.

Nowacki R., 2008, Od mitologii do współczesności – z historii cięcia cesarskiego. „Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia”, z. 1, 5–7.

Nowakowska-Zamachowska M., 2012, Ginekologia i położnictwo. W: A. Śródka (red.), Zarys historii nauczania medycyny w Polsce do roku 1939. Wybrane zagadnienia. Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 231–250.

Pięćdziesięcioletni jubileusz Towarzystwa Lekarskiego Lwowskiego: (1877–1927), 1928, Lwów, nakł. Towarzystwa Lekarskiego Lwowskiego.

Powstanie styczniowe w pamiętnikach Kazimierza Szanieckiego, 1963. Kraków, Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa.

Raport o stanie Wydziału Lekarskiego w Uniwersytecie Jagiellońskim (1833/34–1834/35), 1874. W: Ważniejsze dokumenta odnoszące się do swojego udziału w sprawach i losach Zakładów Naukowych b. W. M. Krakowa i jego okręgu, zebrał i objaśnił jako przyczynek do historii tychże Maciej Józef Brodowicz. Kraków.

Ruta Z., Ryś J., 1999, I Liceum Ogólnokształcące im. Kazimierza Brodzińskiego w Tarnowie do 1939 roku. Kraków, „Edukacja”.

Schwarz S., Zajcewa A., 1994, Lwowskie Towarzystwo Ginekologiczne. W: B. Sordylowa (red.), Słownik polskich towarzystw naukowych, t. 2, cz. 2, Warszawa, BPAN, 316.

Stawiak-Ososińska M., 2008, Rys historyczny kształcenia akuszerek w Krakowie (do 1914 roku). W: K. Szmyd, J. Dybiec (red.), Galicja i jej dziedzictwo, t. 20: Historia wychowania. Misja i edukacja. Rzeszów, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 308–322.

Stupnicka I., 1990, Towarzystwo Lekarskie Krakowskie. W: B. Sordylowa (red.), Słownik polskich towarzystw naukowych, t. 2, cz. 1. Wrocław, Ossolineum, 393.

Szarejko P., (1995), Słownik lekarzy polskich XIX wieku, t. 3. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe „Semper”.

Szumowski W., 1907, Galicja za Jędrzeja Krupińskiego, pierwszego protomedyka 1772–1783.Lwów, Towarzystwo dla Popierania Nauki Polskiej, Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Świeboda J., 1995, Średnie szkolnictwo medyczne w Galicji. „Archiwum Historii i Filozofii Medycyny”, z. 4, 397–414.

Towarzystwo Lekarskie Krakowskie, 1866. „Przegląd Lekarski”, nr 49, 391–392.

Ustawa Towarzystwa Lekarskiego Krakowskiego, 1866. „Przegląd Lekarski”, nr 39, 312.

Waszyński E., 2000, Historia położnictwa i ginekologii w Polsce. Wrocław, „Volumed”.

Wiczkowski J., 1907, Lwów, jego rozwój i stan kulturalny oraz przewodnik po mieście, Lwów, Skład Główny w księgarni H. Altenberga.

Wojtkiewicz-Rok W., 1992, Dzieje Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Lwowskiego w latach 1894–1918. Wrocław, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Wojtkiewicz-Rok W., 2001, Tradycje akademickiego nauczania medycyny we Lwowie. W: M. Żydowo (red.), Dzieje nauczania medycyny na ziemiach polskich, Kraków, PAU, 97–121.

Wrona G., 1994, Towarzystwa naukowe w Krakowie w latach 1845–1939. Kraków, Wydaw. Naukowe WSP.

Zabłotniak R., 1994, Towarzystwo Lekarskie Lwowskie. W: B. Sodrylowa (red.), Słownik polskich towarzystw naukowych, t. 2, cz. 2, Warszawa, BPAN, 338.

Zgórniak M., 1964, Udział krakowskiej młodzieży akademickiej w powstaniu styczniowym. „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne”, z. 13, 17–45.

Ziembicki W., 1938, Czyżewicz Adam (1841–1910).W: Polski słownik biograficzny, t. 4, z. 1–3, Kraków, Polska Akademia Umiejętności, 380.

http://www.szukajwarchiwach.pl/35/20/0#tabZespol [dostęp: 15.01.2016].




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2016.35.4.65
Date of publication: 2017-06-22 12:00:44
Date of submission: 2017-06-22 11:47:13


Statistics


Total abstract view - 875
Downloads (from 2020-06-17) - PDF (Język Polski) - 411

Indicators





Copyright (c) 2017 Małgorzata Stawiak-Ososińska

Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.