Etyczny behawioryzm i zwrot relacyjny jako dwa przejawy antyantropocentryzmu

Streszczenie w języku polskim

W artykule zostają omówione trzy stanowiska funkcjonujące w ramach dyskusji o statusie moralnym robotów. Pierwsze z nich, określane mianem „ortodoksyjnego”, wyraża wciąż chyba jeszcze dominujący we współczesnej kulturze zachodniej pogląd antropocentryczny, przypisujący człowiekowi wyróżniony, centralny status, ze względu na jego szczególne właściwości takie jak świadomość, emocje, wolna wola itp. Dwa stanowiska alternatywne wobec ortodoksyjnego, etyczny behawioryzm i zwrot relacyjny, proponują odmienne niż wspomniane wyżej właściwości kryteria przypisywania statusu moralnego i zostają zinterpretowane jako przejawy tendencji do negowania wyjątkowego statusu ontologicznego i aksjologicznego człowieka. W przypadku etycznego behawioryzmu, człowiek zostaje „uzwyczajniony” do poziomu innych bytów na sposób redukcjonistyczno-naturalistyczny, podczas gdy w zwrocie relacyjnym mamy do czynienia „uniezwyklaniem” tego, co nieludzkie poprzez re-legitymizację myślenia magicznego w duchu posthumanistycznym. Tym samym, artykuł ilustruje w jaki sposób w dyskusji nad statusem moralnym robotów ujawniają się obecne we współczesnej kulturze tendencje do dwojakiej eliminacji wyjątkowości człowieka na gruncie redukcjonistycznego naturalizmu oraz magicznego posthumanizmu.