O zasadności erystyki w kontekście retoryki

Streszczenie w języku polskim

Artykuł stanowi próbę współczesnego zrewidowania erystyki w perspektywie formułowanego wobec niej powszechnie (już od czasów starożytnych) zarzutu o bycie niemoralną sztuką wykrętów, udającą jedynie retorykę – szlachetną sztukę dążenia do prawdy. Realizacja tego celu wymaga dokonania oceny relacji między retoryką a erystyką, szczególnie pod względem podobieństw. Już bowiem Arystotelesowska charakterystyka erystyki oddzielała je od siebie, wskazując przy tym na nieuczciwość stosujących erystykę. Artur Schopenhauer dokonuje z kolei diagnozy „niezgody”, wskazując na wrodzoną ludziom skłonność do zwyciężania bez względu na środki. Krzysztof Szymanek dąży z kolei do usprawiedliwienia i niejako „oczyszczenia” erystyki z części pejoratywnych etykietek, ukazując przede wszystkim jej techniczny wymiar, częściowo łączący ją z retoryką pod względem niejawnego wywierania wpływu. Edukacyjna funkcja erystyki, choć nie stanowi jej naczelnego celu, pozwala na jej ocenę jako elementu sztuki argumentacji, aniżeli wyłącznie jako zbioru technik niegodnych poważanego mówcy.