Odpowiedzialność za złe przekonania a relatywizm moralny

Olena Komar

Streszczenie w języku polskim


W niniejszym artykule argumentuję w obronie odpowiedzialności za złe przekonania z perspektywy etyki przekonań i kognitywistyki, przedstawiając klasyfikację złych przekonań na trzy typy. Przedstawiam również argumenty na rzecz regulatywnej wartości prawdy. Metaetyczny relatywizm moralny zmienia rozumienie podstawowych założeń etyki przekonań, a także podważa ideę prawdy jako fundamentalnego dobra epistemicznego. Z relatywizmem moralnym wiążą się potencjalne pułapki epistemiczne, w tym wykorzystanie go do wspierania złych przekonań, w których prawda staje się względna wobec korzyści pewnej grupy lub sprawujących władzę, podważając w ten sposób samą koncepcję prawdy. Chociaż klasyczna zasada Clifforda jest zbyt wymagająca, to niezbędna jest moralna odpowiedzialność za sposób nabywania przekonań, gdyż wadliwie epistemicznie ukształtowane w niesprzyjających warunkach społecznych stają się moralnie i epistemicznie złe

Słowa kluczowe


złe przekonania; relatywizm moralny; etyka przekonań; cnoty i wady epistemiczne; kognitywistyka; epistemologia

Pełny tekst:

PDF (English)

Bibliografia


Alfano, Mark. Character as Moral Fiction. Cambridge: Cambridge University Press, 2013. https://doi.org/10.1017/CBO9781139208536

Basu, Rima. “What We Epistemically Owe to Each Other.” Philosophical Studies 176, no. 4 (2019): 915–931. https://doi.org/10.1007/s11098-018-1219-z

Battaly, Heather. “Varieties of Epistemic Vice.” In: The Ethics of Belief, edited by Jonathan Matheson, and Rico Vitz, 51–76. Oxford: Oxford University Press, 2014. https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780199686520.003.0004

Brady, Michael Sean, and Miranda Fricker. “Introduction.” In: The Epistemic Life of Groups, edited by Michael Sean Brady, and Miranda Fricker, 1–8. Oxford: Oxford University Press, 2016. https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780198759645.003.0001

Callahan, Laura Frances. “Moral Testimony: A Re-Conceived Understanding Explanation.” Philosophical Quarterly 68, no. 272 (2018): 437–459. https://doi.org/10.1093/pq/pqx057

Cassam, Quassim. “Vice Epistemology.” The Monist 99, no. 2, 2016: 159–180. https://doi.org/10.1093/monist/onv034

Clifford, William Kingdon, William James, and Arthur J. Burger. The Ethics of Belief: Essays by William Kingdon Clifford, William James, A.J. Burger. Edited by Arthur J. Burger. Scotts Valley, CA: Create Space Independent Publishing Platform, 2008.

Clifford, William Kingdon. The ethics of belief and other essays. Edited by Tim Madigan. Amherst, N.Y.: Prometheus Books, 1999.

Hume, David. An Inquiry Concerning Human Understanding. Edited by Peter Millican. New York: Oxford University Press, 2007.

Dougherty, Trent. “The ‘Ethics of Belief’ Is Ethics (Period): Reassigning Responsibilism.” In: The Ethics of Belief, edited by Jonathan Matheson, and Rico Vitz, 146–166. Oxford: Oxford University Press, 2014. https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780199686520.003.0009

Fricker, Miranda. Epistemic Injustice: Power and the Ethics of Knowing. Oxford: Oxford University Press, 2007. https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780198237907.001.0001

Fricker, Miranda. The Epistemic Dimensions of Ignorance. Edited by Rik Peels, and Martijn Blaauw. Cambridge: Cambridge University Press, 2016. https://doi.org/10.1017/9780511820076

Fricker, Miranda. “Institutional Epistemic Vices: The Case of Institutional Inertia.” In: Vice Epistemology, edited by Ian James Kidd, Heather Battaly, and Quassim Cassam. New York: Routledge, 2021.

Fricker, Miranda, Peter J. Graham, David Henderson, and Nikolaj J. L. L. Pedersen. “Introduction.” In: The Routledge Handbook of Social Epistemology, edited by Miranda Fricker, Peter J. Graham, David Henderson, and Nikolaj J. L. L. Pedersen, XVI–XXII. New York: Routledge, 2019.

Frith, Chris D. “Action, Agency and Responsibility.” Neuropsychologia 55, no. 1 (2014): 137–142. https://doi.org/10.1016/j.neuropsychologia.2013.09.007

Frith, Uta, and Chris D. Frith. “What Makes Us Social and What Does It Tell Us about Mental Disorders?” Cognitive Neuropsychiatry 29, no. 1 (2024): 1–9. https://doi.org/10.1080/13546805.2024.2307958

Goldman, Alvin. Knowledge in a Social World. New York: Oxford University Press, 1999.

Gowans, Chris. “Moral Relativism.” In: The Stanford Encyclopedia of Philosophy, edited by Edward N. Zalta. Spring 2021.

Inwagen, Peter van. “It Is Wrong, Everywhere, Always, for Anyone, to Believe Anything upon Insufficient Evidence.” In: Faith, Freedom and Rationality, edited by Jeff Jordan, and Daniel Howard-Snyder, 137–154. Savage, MD: Rowman and Littlefield, 1996.

Kidd, Ian James. “Deep Epistemic Vices.” Journal of Philosophical Research 43 (2018): 43–67. https://doi.org/10.5840/jpr2018431

Kidd, Ian James. “Epistemic Corruption and Social Oppression.” In: Vice Epistemology, edited by Ian James Kidd, Heather Battaly, and Quassim Cassam, 69–85. New York: Routledge, 2021.

Kidd, Ian James, Heather Battaly, and Quassim Cassam. “Introduction: From Epistemic Vices to Vice Epistemology.” In: Vice Epistemology, edited by Ian James Kidd, Heather Battaly, and Quassim Cassam, 1–17. New York: Routledge, 2021.

Kusch, Martin. “Introduction: A Primer on Relativism.” In: The Routledge Handbook of Philosophy of Relativism, edited by Martin Kusch. New York: Routledge, 2020.

Levy, Neil. Bad Beliefs: Why They Happen to Good People. Oxford: Oxford University Press, 2021. https://doi.org/10.1093/oso/9780192895325.001.0001

Lupia, Arthur, David B. Allison, Kathleen Hall Jamieson, Jennifer Heimberg, Magdalena Skipper, and Susan M. Wolf. “Trends in US Public Confidence in Science and Opportu-nities for Progress.” Proceedings of the National Academy of Sciences 121, no. 11 (2024): 1–9. https://doi.org/10.1073/pnas.2319488121

McPherson Tristram, and David Plunkett, eds. The Routledge Handbook of Metaethics. New York: Routledge, 2017. https://doi.org/10.4324/9781315213217

Meyer, Marco, and Mark Alfano. “Fake News, Conspiracy Theorizing, and Intellectual Vice.” In: Social Virtue Epistemology, edited by Mark Alfano, Colin Klein, Jeroen de Ridder, 236–259. New York: Routledge, 2022. https://doi.org/10.4324/9780367808952-32

Neill, John. “Whatever Became of the Schizophrenogenic Mother?” American Journal of Psychotherapy 44, no. 4 (1990): 499–505. https://doi.org/10.1176/appi.psychotherapy.1990.44.4.499

Nguyen, C. Thi. “Echo Chambers and Epistemic Bubbles.” Episteme 17, no. 2 (2020): 141–161. https://doi.org/10.1017/epi.2018.32

Pritchard, Duncan. “Truth as the Fundamental Epistemic Good.” In: The Ethics of Belief, edited by Jonathan Matheson, and Rico Vitz, 112–129. Oxford: Oxford University Press, 2014. https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780199686520.003.0007

Merton, Robert King. Social Theory and Social Structure. New York: Simon and Schuster, 1968.

Statista. “Statista – The Statistics Portal.” https://www.statista.com/ (accessed: 20.06.2024).

Sullivan, Emily, and Mark Alfano. “Vectors of Epistemic Insecurity.” In: Vice Epistemology, edited by Ian James Kidd, Heather Battaly, and Quassim Cassam, 148–164. New York: Routledge, 2021.

Williams, Daniel. “Bad Beliefs: Why They Happen to Highly Intelligent, Vigilant, Devious, Self-Deceiving, Coalitional Apes.” Philosophical Psychology 36, no. 4 (2023): 819–833. https://doi.org/10.1080/09515089.2023.2186844

Zagzebski, Linda Trinkaus. Epistemic Authority: A Theory of Trust, Authority, and Autonomy in Belief. Oxford: Oxford University Press, 2012.

Zagzebski, Linda Trinkaus. Virtues of the Mind: An Inquiry Into the Nature of Virtue and the Ethical Foundations of Knowledge. Cambridge: Cambridge University Press, 1996.

Zein, Marwa El, Ray J. Dolan, and Bahador Bahrami. “Shared Responsibility Decreases the Sense of Agency in the Human Brain.” Journal of Cognitive Neuroscience 34, no. 11 (2022): 2065–2081. https://doi.org/10.1162/jocn_a_01896




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/kw.2024.38.33-56
Data publikacji: 2024-12-31 23:41:29
Data złożenia artykułu: 2024-06-20 18:07:31


Statystyki


Widoczność abstraktów - 23
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF (English) - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2024 Olena Komar

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.