Główne wektory oddziaływania relatywizmu sofistów na sferę polityki

Streszczenie w języku polskim

W artykule opisuję relację relatywizmu sofistów do ich poglądów politycznych. Nacisk kładę na stworzenie pewnego modelu, a nie szczegółową rekonstrukcję historyczną. Wyróżniam dwie główne koncepcje sofistów, a przeto dwa główne wektory oddziaływania: skrajny relatywizm Protagorasa prowadzący do „demokracji relatywistycznej” oraz „teorię siły” („prawo silniejszego”). Próbuję też pokazać pewien mechanizm (dostrzeżony już przez Platona), który prowadzi – w praktyce – od jednego do drugiego: chaos wprowadzany przez demokrację relatywistyczną rodzi popyt na rządy „silnej ręki”. W drugiej części artykułu zajmuję się nowożytnymi kontynuacjami obydwu koncepcji z akcentem na „teorię siły”. Analizuję pod tym kątem poglądy Machiavellego, Hobbesa, Hegla, Nietzsche oraz XX-wiecznych filozofów francuskich. Mimo że sofiści działali na demokratycznym gruncie, to ich dwie główne doktryny („teoria siły” i skrajny relatywizm) są – moim zdaniem – dla demokracji szkodliwe, a nawet niszczące. Nie nadają się więc na etyczny, aksjologiczny i meta-etyczny fundament dla liberalnej demokracji. Pojawia się zatem pytanie, którym kończę ten artykuł: „Jak taki fundament mógłby wyglądać?”, szkicując zarazem prowizoryczną odpowiedź.