Wyuczona bezradność młodzieży w czasie nauczania zdalnego w pandemii COVID-19. Raport z badań

Streszczenie w języku polskim

Wprowadzenie: Wyuczona bezradność to stan powstający w wyniku przeświadczenia osoby o niezdolności do kontrolowania wydarzeń. Brak poczucia kontroli nad przykrymi doświadczeniami prowadzi do tego, że człowiek uczy się, że nie ma zależności pomiędzy działaniami podmiotu a rezultatami tych działań. Stanowi temu towarzyszą zmiany w zachowaniu. Należą do nich: deficyt poznawczy, motywacyjny oraz emocjonalny.

Cel badań: Celem badań zaprezentowanych w artykule jest diagnoza wyuczonej bezradności uczniów klas ósmych szkoły podstawowej na trzech egzaminacyjnych przedmiotach: języku polskim, matematyce i języku angielskim oraz ukazanie związku pomiędzy płcią badanych a odczuwalnym poziomem bezradności.

Metoda badań: W badaniu zastosowano metodę sondażu diagnostycznego, a użytą techniką badawczą była ankieta. W celu pomiaru poziomu wyuczonej bezradności zastosowano Skalę Bezradności Szkolnej (School Helplessness Scale) autorstwa Ciżkowicz (2009). Badanie zostało przeprowadzone na przełomie marca i kwietnia roku szkolnego 2020/21. Objęto nim 502 uczniów klas ósmych szkoły podstawowej uczących się w trybie zdalnym.

Wyniki: Badanie pokazuje, że najwyższa średnia wartość poziomu bezradności wystąpiła na lekcji matematyki, nieco niższa na lekcji języka polskiego, natomiast najniższa na lekcji języka angielskiego. Dziewczęta cechuje wyższe poczucie bezradności niż chłopców w zakresie matematyki oraz języka angielskiego. Największy wkład w poczucie bezradności ma deficyt motywacyjny.

Wnioski: Wyniki wskazują na potrzebę wdrożenia w szkole szeregu działań z zakresu pomocy psychologicznej i pedagogicznej. Ważne jest, aby wsparciem byli objęci nie tylko uczniowie, ale też nauczyciele i rodzice. Uczniowie powinni otrzymać pomoc pedagogiczną i psychologiczną z zakresu edukacji emocji, czy nauki konstruktywnego myślenia. Nauczyciele i rodzice powinni rozumieć istotę zjawiska, znać jej przyczyny oraz umieć rozpoznawać pierwsze objawy bezradności.