Wyślij tekst przez e-mail 
Ukryj
Pokaż wszystkie
Bezpieczeństwo uczniów jako element klimatu szkoły ponadpodstawowej
Streszczenie w języku polskim
Wprowadzenie: Bezpieczeństwo, jako wymiar klimatu szkolnego, jest badane w kontekście relacji rówieśniczych, relacji uczniów i nauczycieli, zaplecza technicznego szkoły itd. Podjęty w badaniach temat koncentruje się na wybranych aspektach funkcjonowania uczniów, które wiążą się w ich percepcji z subiektywnym poczuciem bezpieczeństwa.
Cel badań: Celem badania jest poznanie opinii uczniów na temat ich poczucia bezpieczeństwa, ujmowanego jako element klimatu szkoły. Aby zrealizować cel poddano analizie deklaracje uczniów odnoszące się do atmosferę panującą w szkole, poziom akceptacji, różnorodność i wsparcia między uczniami oraz między uczniami a nauczycielami, a także identyfikacja problemów związanych z przemocą i wyrażanie szacunku w środowisku szkolnym.
Metoda badań: Sondaż diagnostyczny oparty o technikę ankietową z wykorzystaniem elektronicznego kwestionariusza ankiety.
Wyniki: Uczniowie umiarkowanie wysoko (Me = 4) oceniają atmosferę w szkole, aspekty związane z różnorodnością i akceptacją ich osoby przez innych, możliwość uzyskania wsparcia od innych osób, jak również poczucie wzajemnego szacunku ze strony rówieśników i nauczycieli. Prawie 30% badanych stwierdziła, że w szkołach są nauczyciele dopuszczający się niewłaściwego zachowania w stosunku do uczniów. Współczynnik korelacji rang Spearamana wykazał zależności pomiędzy przemocą w szkole, postawami nauczycieli i relacjami rówieśniczymi. Uczniowie doświadczający przemocy psychicznej częściej wskazywali także doświadczanie przemocy fizycznej (rs = 0,528, p < 0.001). Okazywanie szacunku innym koreluje z akceptacją różnorodności (rs = 0,465, p < 0,001) oraz akceptacją (rs = 0,455, p < 0,001).
Wnioski: Budowanie bezpiecznego i wspierającego środowiska szkolnego jest niezbędne dla prawidłowego rozwoju uczniów. Aby szkoła była miejscem, w którym każdy czuje się jak u siebie, konieczne jest wspieranie uczniów, przeciwdziałanie przemocy i promowanie kultury szacunku oraz akceptacji.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (English)Bibliografia
Allen, K.A., & Bowles, T. (2012). Belonging as a guiding principle in the education of adolescents. Australian Journal of Educational & Developmental Psychology, 12, 108–119. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1002251.pdf
Barhight, L.R., Hubbard, J.A., Grassetti, S.N., & Morrow, M.T. (2017). Relations between actual group norms, perceived peer behavior, and bystander children’s intervention to bullying. Journal of Clinical Child and Adolescent Psychology, 46(3), 394–400. https://doi.org/10.1080/15374416.2015.1046180
Beld, M.H., Van den Heuvel, E.G., Van der Helm, G.H., Kuiper, C.H., de Swart, J.J., Roest, J.J., & Stams, G.J. (2019). The impact of classroom climate on students’ perception of social exclusion in secondary special education. Children and Youth Services Review, 103, 127–134. https://doi.org/10.1016/j.childyouth.2019.05.041
Benbenishty, R., Astor, R.A., Roziner, I., & Wrabel, S.L. (2016). Testing the causal links between school climate, school violence, and school academic performance: A cross-lagged panel autoregressive model. Educational Researcher, 45(3), 197–206. https://doi.org/10.3102/0013189X16644603
Berkowitz, R., Moore, H., Astor, R.A., & Benbenishty, R. (2017). A research synthesis of the associations between socioeconomic background, inequality, school climate, and academic achievement. Journal of Educational Psychology, 109(4), 532–545. https://doi.org/10.1037/edu0000155
Bottiani, J., Lindstrom Johnson, S., McDaniel, H., & Bradshaw, C. (2020). Triangulating school climate: Areas of convergence and divergence across multiple levels and perspectives. American Journal of Community Psychology, 3–4, 423–436. https://doi.org/https://doi.org/10.1002/ajcp.12410
Bradshaw, C.P., Cohen, J., Espelage, D.L., & Nation, M. (2021). Addressing school safety through comprehensive school climate approaches. School Psychology Review, 50(2–3), 221–236. https://doi.org/10.1080/2372966X.2021.1926321
Card, N.A., Stucky, B.D., Sawalani, G.M., & Little, T.D. (2008). Direct and indirect aggression during childhood and adolescence: A meta-analytic review of gender differences, intercorrelations, and relations to maladjustment. Child Development, 79(5), 1185–1229. https://doi.org/10.1111/j.1467-8624.2008.01184.x
Cemalcilar, Z. (2010). Schools as socialization contexts: Understanding the impact of school climate factors on students sense of school belonging. Applied Psychology an International Review, 59(2), 243–272. https://doi.org/10.1111/j.1464-0597.2009.00389.x
Cohen, J., McCabe, L., Michelli, N.M., & Pickeral, T. (2009). School climate: Research, policy, practice, and teacher education. The Teachers College Record, 111, 180–213.
Cornell, D.G., Huang, F.L., Konold, T.R., Shukla, K., Malone, M., Datta, P., Jia Y., Stohlman, S., Burnette A.G., & Meyer, J.P. III (2017). Development of a Standard Model for School Climate and Safety Assessment. https://www.ojp.gov/pdffiles1/ojjdp/grants/251102.pdf
Cosma, A., Molcho, M., & Pickett, W. (2024). A focus on adolescent peer violence and bullying in Europe, central Asia and Canada. Health behaviour in school-aged Children international report from the 2021/2022 survey. World Health Organization. https://iris.who.int/handle/10665/376323
Dąbrowski, Z. (2006). Pedagogika opiekuńcza w zarysie, vol. 1. Wyd. UWM.
Espelage, D.L., Low, S., & Jimerson, S. (2014). Understanding school climate, aggression, peer victimization, and bully perpetration: Contemporary science, practice, and policy. School Psychology Quarterly, 29(3), 233–237. https://doi.org/10.1037/spq0000090
Fernández-Rouco, N., Fernández-Fuertes, A.A., García-Lastra, M., & España-Chico, C. (2022). School-based mentoring in secondary education: Its effect on school climate and aggression among peers. Canadian Journal of School Psychology, 37(4), 328–343. https://doi.org/10.1177/08295735221127059
Freiberg, H.J., & Stein, T.A. (1999). Measuring, improving and sustaining healthy learning environment. In H.J. Freiberg (Ed.), School Climate: Measuring, Improving and Sustaining Healthy Learning Environment (pp. 11–29). Falmer Press, Taylor and Francis.
Garczyński, S. (1972). Potrzeby psychiczne. Niedosyt, zaspokajanie. Nasza Księgarnia.
Hurt, S., & Hudson, V.K. (2006). Empatyczna klasa. Relacje, które pomagają w nauce. CMPPP.
Jakubowicz-Bryx, A. (2018). Poczucie bezpieczeństwa dziecka w środowisku szkolnym. Pedagogika Przedszkolna i Wczesnoszkolna, 6, (2/12), 335–352.
Kaczan, R., Rycielski, P., & Wójcik, M. (2025). Raport. Obraz bullyingu w szkołach ponadpodstawowych. Uniwersytet SWPS, RESQL, UNIQA Fundacja.
Korcz, I. (2007). Inteligencja emocjonalna – gwarantem bezpieczeństwa i determinantą rozwoju uczniów. In D. Czajkowska-Ziobrowska & A. Zduniak (Eds.), Edukacja dla bezpieczeństwa – bezpieczna szkoła, bezpieczny uczeń (pp. 107–109). Wyd. Wyższej Szkoły Bezpieczeństwa.
Łoskot, M. (2022). Poczucie bezpieczeństwa dzieci i młodzieży w szkole. Głos Pedagogiczny. https://www.glospedagogiczny.pl/artykul/poczucie-bezpieczenstwa-dzieci-i-mlodziezy-w-szkole
Makaruk, K. (2022). Przemoc rówieśnicza. In M. Sajkowska & R. Szredzińska (Eds.), Dzieci się liczą 2022. Raport o zagrożeniach bezpieczeństwa i rozwoju dzieci w Polsce (pp. 256–273). Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę. https://fdds.pl/_Resources/Persistent/2/a/3/8/2a387a124dec62f5efdc76d113029c1c7b337168/Dzieci%20si%C4%99%20licz%C4%85%202022%20-%20Przemoc%20r%C3%B3wie%C5%9Bnicza.pdf
Maslow, A.H. (1943). A theory of human motivation. Psychological Review, 50(4), 370–396. https://doi.org/10.1037/h0054346
McDougall, P., & Vaillancourt, T. (2015). Long-term adult outcomes of peer victimization in childhood and adolescence: Pathways to adjustment and maladjustment. The American Psychologist, 70(4), 300–310. https://doi.org/10.1037/a0039174
Nerwińska, E. (n.d.). Psychospołeczne uwarunkowania bezpieczeństwa w szkole. ORE.
Nickerson, A.B., Singleton, D., Schnurr, B., & Collen, M.H. (2014). Perceptions of school climate as a function of bullying involvement. Journal of Applied School Psychology, 30(2), 157–181. https://doi.org/10.1080/15377903.2014.888530
NIK. (2014). Informacja o wynikach kontroli. Przeciwdziałanie zjawiskom patologii wśród dzieci i młodzieży szkolnej. Warszawa. https://www.nik.gov.pl/kontrole/wyniki-kontroli-nik/pobierz,kno~p_13_068_201401090948211389260901~01,typ,kk.pdf
Nowakowska, A., & Przewłocka, J. (2015). Szkoła oczami uczniów: relacje z nauczycielami i kolegami oraz przemoc szkolna. Raport z badania jakościowego. IBE.
Pyżalski, J. (2010). Polscy nauczyciele i uczniowie a agresja elektroniczna – zarys teoretyczny i najnowsze wyniki badań. In M. Jędrzejko & D. Sarzała (Eds.), Człowiek i uzależnienia. Oficyna wydawnicza ASPRA-JR.
Pyżalski, J. (2011). Agresja elektroniczna wśród dzieci i młodzieży. GWP.
Pyżalski, J. (2012). Agresja elektroniczna i cyberbullying jako nowe ryzykowne zachowania młodzieży. Impuls.
Pyżalski, J. (2015). Przemoc rówieśnicza w szkole – badania retrospektywne studentów pedagogiki. Studia Edukacyjne, 34, 177–196.
Reschly, A., Christenson, S., & Pohl, A. (Eds.). (2020). Evidence-Based Practical Student Engagement Interventions: Promoting Students’ Academic, Behavioral, Cognitive, and Affective Engagement at School. Springer.
Sánchez, B., Colón, Y., & Esparza, P. (2005). The role of sense of school belonging and gender in the academic adjustment of Latino adolescents. Journal of Youth and Adolescence, 34(6), 619–628. https://doi.org/10.1007/s10964-005-8950-4
Schoeler, T., Duncan, L., Cecil, C.M., Ploubidis, G.B., & Pingault, J.B. (2018). Quasi-experimental evidence on short- and long-term consequences of bullying victimization: A meta-analysis. Psychological Bulletin, 144(12), 1229–1246. https://doi.org/10.1037/bul0000171
Sitarczyk, M., & Dudziak, A. (2024). Przemoc rówieśnicza w szkole w percepcji nauczycieli, rodziców i uczniów. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio J, Paedagogia-Psychologia, 37(2), 43–59. https://doi.org/10.17951/j.2024.37.2.43-59
Smokowski, P.R., Evans, C.B.R., & Cotter, K.L. (2014). The differential impacts of episodic, chronic, and cumulative physical bullying and cyberbullying: The effects of victimization on the school experiences, social support, and mental health of rural adolescents. Violence and Victims, 29(6), 1029–1046. https://doi.org/10.1891/0886-6708.VV-D-13-00076
Steffgen, G., Recchia, S., & Viechtbauer, W. (2013). The link between school climate and violence in school: A meta-analytic review. Aggression and Violent Behavior, 18(2), 300–309. https://doi.org/10.1016/j.avb.2012.12.001
Straumann, M.C. (2023). The Impact of School Climate on Student Achievement. Masterʼs thesis. Bethel University. https://spark.bethel.edu/etd/1002
Thapa, A., Cohen, J., Guffey, S., & Higgins-D’Alessandro, A. (2013). A review of school climate research. Review of Educational Research, 83(3), 357–385. https://doi.org/10.3102/0034654313483907
Tłuściak-Deliowska, A. (2017). Dręczenie szkolne. Społeczno-pedagogiczna analiza zjawiska. Wyd. APS.
Tłuściak-Deliowska, A. (2021). Problem przemocy, znęcania się i wykluczenia rówieśniczego z perspektywy uczniów. Wyd. APS.
Tłuściak-Deliowska, A. (2024). Gotowość do agresji i tendencje prospołeczne uczniów o różnych doświadczeniach z przemocą rówieśniczą. Wyd. APS.
Tłuściak-Deliowska, A., & Czyżewska, M. (2020). Tu chodzi o wspieranie mojego ucznia… czyli studium teoretyczno-empiryczne o ocenianiu kształtującym i klimacie szkoły. Wyd. APS.
Uslu, F., & Gizir, S. (2017). School belonging of adolescents: The role of teacher- student relationships, peer relationships and family involvement. Educational Sciences: Theory & Practice, 17(1), 63–82. https://doi.org/10.12738/estp.2017.1.0104
Valido, A., Ingram, K., Espelage, D.L., Torgal, C., Merrin, G.J, & Davis, J.P. (2021). Intra-familial violence and peer aggression among early adolescents: Moderating role of school sense of belonging. Journal of Family Violence, 36(1), 87–98. https://doi.org/10.1007/s10896-020-00142-8
Wang, M.T., & Degol, J.L. (2016). School climate: A review of the construct, measurement, and impact on student outcomes. Educational Psychology Review, 28(2), 315–352.
Wang, K., Chen, Y., Zhang, J., & Oudekerk, B.A. (2020). Indicators of school crime and safety: 2019 [NCES 2020-063/NCJ 254485]. National Center for Education Statistics, U.S. Department of Education, and Bureau of Justice Statistics.
Weissbourd, R., Bouffard, S.M., & Jones, S.M. (2013). School climate and moral and social development. In T. Dary & T. Pickeral (Eds.), School Climate: Practices for Implementation and Sustainability. A School Climate Practice Brief (pp. 1–5). National School Climate Centre.
Wehrli, S.N. (2019). The Impact of School Climate on Student Achievement in California Secondary Schools: A Quantitative Analysis of the California Healthy Kids Survey (CHKS) and the California Assessment of Student Performance and Progress (CAASPP). Dissertation. Faculty of California State Polytechnic University, Pomona.
Williford, A.P., Brisson, D., Bender, K.A., Jenson, J.M., & Forrest-Bank, S. (2011). Patterns of aggressive behavior and peer victimization from childhood to early adolescence: A latent class analysis. Journal of Youth and Adolescence, 40(6), 644–655. https://doi.org/10.1007/s10964-010-9583-9
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2025.44.3.41-59
Data publikacji: 2025-09-29 20:43:53
Data złożenia artykułu: 2025-03-31 23:01:34
Statystyki
Wskaźniki
Prawa autorskie (c) 2025 Maria Trzcińska-Król
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.