Wyślij tekst przez e-mail 
Ukryj
Pokaż wszystkie
Pomiędzy asymilacją a inkluzją. Analiza strategii nauczania wobec ukraińskich uczniów z doświadczeniem uchodźctwa
Streszczenie w języku polskim
Wprowadzenie: Masowa migracja przymusowa osób z Ukrainy po inwazji Rosji w 2022 roku wywarły ogromną presję na europejskie systemy edukacyjne. Polska, przyjmując największą liczbę ukraińskich uczniów, zmaga się z integracją w ramach systemu opartego na programach nauczania, standaryzacji i monolingwalizmie. Bariery te utrudniają rzeczywistą inkluzję. Kluczowe jest zrozumienie, jak nauczyciele reagują na te wyzwania.
Cel badań: Celem badania jest analiza sposobów, w jakie polscy nauczyciele radzą sobie z integracją ukraińskich uczniów w opartym na transmisji wiedzy systemie nauczania.
Metoda badań: Badanie jakościowe oparte było na badaniach terenowych, obejmujących pogłębione wywiady z nauczycielami i obserwacje lekcji. Umożliwiło to analizę strategii dydaktycznych, barier językowych i praktyk oceniania w codziennym kontekście szkolnym.
Wyniki: Nauczyciele często stosują nieformalne, indywidualne strategie wspierania uczniów z doświadczeniem uchodźstwa, opierając się w dużej mierze na własnej inicjatywie. Jednak problemy systemowe – takie jak bariery językowe i ograniczone wsparcie instytucjonalne – często prowadzą do asymilacji, a nie rzeczywistej inkluzji
Wnioski: Badanie podkreśla ograniczenia polskiej polityki edukacyjnej wobec uczniów z doświadczeniem uchodźstwa. Potrzebne są reformy: edukacja międzykulturowa, elastyczne ocenianie i rozwój kompetencji nauczycieli – kluczowe dla autentycznej inkluzji.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (English)Bibliografia
Bourdieu, P. (1986). The forms of capital. In J. Richardson (Ed.), Handbook of theory and research for the sociology of education (pp. 241–258). Greenwood.
Chrostowska, P. (2024). Uczniowie z Ukrainy z doświadczeniem uchodźstwa w polskim systemie edukacji. Centrum Edukacji Obywatelskiej.
Crul, M., Lelie, F., Biner, Ö., Bunar, N., Keskiner, E., Kokkali, I., Shuayb, M. (2019). How the different policies and school systems affect the inclusion of Syrian refugee children in Sweden, Germany, Greece, Lebanon, and Turkey. Comparative Migration Studies, 7(1), 1–20. https://doi.org/10.1186/s40878-018-0110-6
Dudzikowa, M. (2001). Mit o szkole jako miejscu wsze
chstronnego rozwoju ucznia. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Eckhardt, L., Jungblut, J., Pietkiewicz, K., Steinhardt, I., Vukasovic, M., Santa, R. (2017). Refugees Welcome? Recognition of Qualifications Held by Refugees and Their Access to Higher Education in Europe--Country Analyses. European Students' Union.
EERJ Initiative Group. (2015). We need to talk about Europe! Amplifying the voices of refugees. Educational Philosophy and Theory, 47(13–14), 1379–1380. https://doi.org/10.1080/00131857.2015.1112612
European Commission. (2016). Action plan on the integration of third country nationals. https://home-affairs.ec.europa.eu/policies/migration-and-asylum/legal-migration-resettlement-and-integration/integration/action-plan-integration-and-inclusion_en
European Commission. (2017). Strengthening European identity through education and culture: The European Commission’s contribution to the leaders’ meeting in Gothenburg. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=COM%3A2017%3A673%3AFIN
European Commission. (2020). Action plan on integration and inclusion 2021–2027. Communication from the Commission to the European Parliament, the Council, the European Economic and Social Committee, and the Committee of the Regions, 758–758. https://home-affairs.ec.europa.eu/policies/migration-and-asylum/legal-migration-resettlement-and-integration/integration/action-plan-integration-and-inclusion_en
European Commission. (2024). Refugee and migrant integration into education and training. https://education.ec.europa.eu/focus-topics/improving-quality/inclusive-education/migrants-and-refugees
European Education and Culture Executive Agency. (2022). Supporting refugee learners from Ukraine in schools in Europe: The Eurydice report.
https://eurydice.eacea.ec.europa.eu/sites/default/files/2022-07/Supporting_refugee_learners_from_Ukraine_in_schools_in_Europe_0.pdf
Franczak, I. B., Lutz, A. C. (2024). Kids in limbo: War, uncertainty, and the school experiences of Ukrainian refugee students in Poland. Sociological Forum, 39(4), 413–426. https://doi.org/10.1111/socf.13022
Freire, P. (1970). Pedagogy of the oppressed. Continuum.
Garbicz, K. (2025, January 31). W polskich szkołach uczy się ponad 200 tys. ukraińskich dzieci. Ile nadal nie chodzi do szkoły? Oko.press. Retrieved 25, April, 2025 from https://oko.press/w-polskich-szkolach-uczy-sie-ponad-200-tys-ukrainskich-dzieci-ile-nadal-nie-chodzi-do-szkoly
Grzybowski, P. P. (2023). Szkoła różnorodna kulturowo w Polsce. Doświadczenia bydgoskich nauczycieli w pierwszym okresie wojny w Ukrainie. Edukacja Międzykulturowa, 21(2), 177–189. https://doi.org/10.15804/em.2023.02.12
Herbst, M., Sitek, M. (2023). Education in exile: Ukrainian refugee students in the schooling system in Poland following the Russian–Ukrainian war. European Journal of Education, 58(4), 575–594. https://doi.org/10.1111/ejed.12587
Ivy, C., Peter, T. (2024). Supporting social inclusion of refugees: A funds of knowledge approach. Educational Review, 1–18. https://doi.org/10.1080/00131911.2024.2398035
Kaźmierczak, D. (2024). Civil Protection Systems and Disaster Governance: A Cross-Regional Approach—Conclusions and Recommendations. In Civil Protection Systems and Disaster Governance: A Cross-Regional Approach (pp. 159-162). Cham: Springer Nature Switzerland.
Klus-Stańska, D. (2012). Wiedza, która zniewala–transmisyjne tradycje w szkolnej edukacji. Forum Oświatowe, 24(1), 21–40.
Koehler, C., Schneider, J. (2019). Young refugees in education: The particular challenges of school systems in Europe. Comparative Migration Studies, 7(1), 1–20. https://doi.org/10.1186/s40878-019-0129-3
Kutsar, D., Beilmann, M., Nahkur, O. (2024). Child Vulnerability and Vulnerable Subjectivity: The Experience of Ukrainian Refugee Children in the Estonian Education System. Springer. https://doi.org/10.1007/978-3-031-61333-3
Maene, C. (2022). Disentangled identities: A comparative study of adolescents’ ethnicity and ethnic identities in Belgian secondary schools (Doctoral dissertation, Ghent University).
Markowska-Manista, U., Owczarenko, O. (2024). „W mojej głowie wojna” – interwencje kryzysowe w zakresie wsparcia psychologicznego kierowane do dzieci z doświadczeniem migracji z Ukrainy w sytuacji zagrożenia. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 23(2).
Marra, T. M. (2024). The role of education in integrating refugees into national systems. Critical Perspectives on Refugee and Migrant Integration in Education, 39.
Mendel, M. (2022). On the haunted ‘public’ in public education in Poland. European Educational Research Journal, 21(1), 29–43 https://doi.org/10.1177/14749041211008262
Nilsson, J., Bunar, N. (2016). Educational responses to newly arrived students in Sweden: Understanding the structure and influence of post-migration ecology. Scandinavian journal of educational research, 60(4), 399-416. https://doi.org/10.1080/00313831.2015.1024160
Popow, M. (2023). Międzykulturowe uczenie się w doświadczeniu polskich nauczycieli po wybuchu wojny w Ukrainie w 2022 r. Teraźniejszość–Człowiek–Edukacja, 25(2), 65–87
https://doi.org/10.34862/tce/2023/11/05/km-kcta
Popow, M. (2024). Between the need for survival and entanglement in the system: The needs of Ukrainian students as perceived by Polish teachers. Problemy Wczesnej Edukacji, 2(59).
Popyk, A. (2023). Polska szkoła oczami dzieci-migrantów. Od akceptacji do socjalizacji. Studia Migracyjne-Przegląd Polonijny, 1, 53–70. https://doi.org/10.4467/25444972SMPP.22.021.16491
Reay, D. (2004). It’s all becoming a habitus: Beyond the habitual use of habitus in educational research. British Journal of Sociology of Education, 25(4), 431–444. https://doi.org/10.1080/0142569042000236934
Tędziagolska, M., Walczak, B., Żelazowska-Kosiorek, A. (2022). Szkoła zróżnicowana kulturowo: Wyzwania i potrzeby związane z napływem uczniów z Ukrainy. Centrum Edukacji Obywatelskiej. https://ceo.org.pl/wp-content/uploads/2022/09/CEO_Szkola-zroznicowana-kulturowo_raport_sierpien22.pdf
van de Oudeweetering, K., Decuypere, M. (2022). Navigating European education in times of crisis? An analysis of socio-technological architectures and user interfaces of online learning initiatives. European Educational Research Journal, 21(6), 922–945. https://doi.org/10.1177/14749041211059008
Vygotsky, L. S. (1978). Mind in society: The development of higher psychological processes (Vol. 86). Harvard University Press.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2025.44.4.113-128
Data publikacji: 2025-12-29 13:01:26
Data złożenia artykułu: 2025-04-14 21:18:19
Statystyki
Wskaźniki
Prawa autorskie (c) 2025 Monika Popow
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.