Ukryj
Pokaż wszystkie
Ocena potencjału geoturystycznego przełomu Bugu pod Mielnikiem (Podlaski Przełom Bugu)
Streszczenie w języku polskim
Ocena potencjału geoturystycznego obiektów geologicznych stanowi obecnie jeden z głównych kierunków rozwoju geoturystyki w Polsce. Początkowo wykonywano ją najczęściej dla znanych i ciekawych obiektów, zlokalizowanych w regionach fizycznogeograficznych o wysokich walorach morfologiczno-geologicznych, stanowiących miejsca charakteryzujące się intensywnym natężeniem ruchu turystycznego. Ostatnio coraz częściej podejmowane są próby oceny potencjału geoturystycznego pojedynczych obiektów, zlokalizowanych w obszarach lokalnych, w celu tworzenia geostanowisk wykorzystywanych w promocji turystycznej miast czy wsi. Taką próbę podjęto w niniejszym artykule dla okolic Mielnika, zlokalizowanego w przełomie Bugu pod Mielnikiem, najbardziej spektakularnego odcinka Podlaskiego Przełomu Bugu – mezoregionu fizycznogeograficznego, cechującego się wysokim natężeniem ruchu turystycznego. Do oceny potencjału geoturystycznego wykorzystano metodę waloryzacji geostanowisk. Jej wyniki pozwoliły na podkreślenie atrakcyjności wybranych obiektów o wysokiej, naukowej wartości, stanowiącej podstawę do utworzenia geostanowisk w analizowanym obszarze oraz szlaku geoturystycznego na terenie Mielnika. Obiekty te przedstawiają odmienne środowiska depozycji, warunkujące genezę różnych obiektów geologiczno-geomorfologicznych. Utworzenie geostanowisk i objęcie ich ochroną pozwoli na poprawę dostępności i ochronę tych obiektów, a także zwiększy promocję miasta w skali ponadregionalnej.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Cedro, B., Mianowicz, K., Zawadzki, D. (2009). Ocena walorów geoturystycznych stanowisk pochodzenia wulkanicznego Gór i Pogórza Kaczawskiego. Problemy Turystyki i Rekreacji, 2, 25–35.
Dowling, R.K., Newsome, D. (2018). Handbook of Geotourism. Cheltenham: Edward Elgar Publishing. DOI: https://doi.org/10.4337/9781785368868
Falkowski, E. (1971). History and Prognosis for the Development of Bed Configurations of Selected Sections of Polish Lowland Rivers. Biuletyn Geologiczny UW, 12, 5–121.
Gajek, G., Zgłobicki, W., Kołodyńska-Gawrysiak, R. (2019). Geoeducational Value of Quarries Located within the Małopolska Vistula River Gap (E Poland). Geoheritage, 11, 1335–1351. DOI: https://doi.org/10.1007/s12371-019-00395-w
Goudie, A.S. (Ed.). (2004). Encyclopedia of Geomorphology. London–New York: Routledge.
Górska-Zabielska, M. (2015). Najcenniejsze głazy narzutowe w Wielkopolsce i ich potencjał geoturystyczny. Przegląd Geologiczny, 63(8), 455–463.
Górska-Zabielska, M., Witkowska, K., Pisarska, M., Musiał, R., Jońca, B. (2020). The Selected Erratic Boulder in the Swiętokrzyskie Province (Central Poland) and Their Potential to Promote Geotourism. Geoheritage, 12(1), 30. DOI: https://doi.org/10.1007/s12371-020-00453-8
Hose, T.A. (Ed.). (2016). Geoheritage and Geotourism: A European Perspective. Woodbridge: The Boydell Press. DOI: https://doi.org/10.1515/9781782048541
Kłapyta, P. (2015). Różnorodność walorów geologicznych i geomorfologicznych środkowej części Beskidu Niskiego i Pogórza Karpackiego jako podstawa dla rozwoju geoturystyki. W: K. Szpara, B. Zawilińska, A. Wilkońska (red.), Lokalny potencjał a zrównoważony rozwój turystyki w Karpatach (s. 11–32). Rzeszów–Warszawa: Centrum UNEP/GRID.
Knapik, R., Migoń, P. (2010). Karkonoski Park Narodowy z otuliną jako geopark krajowy. Przegląd Geologiczny, 58(11), 1065–1069.
Knapik, R., Jała, Z., Sobczyk, A., Migoń, P., Aleksandrowski, P., Szuszkiewicz, A., Krąpiec, M., Madej, S., Krakowski, K. (2009). Inwentaryzacja i waloryzacja geostanowisk Karkonoskiego Parku Narodowego i jego otuliny oraz wykonanie mapy geologicznej tego obszaru. Jelenia Góra: Archiwum Karkonoskiego Parku Narodowego. DOI: https://doi.org/10.13140/RG.2.2.16097.51043
Kondracki, J. (1933). Terasy dolnego Bugu. Przegląd Geograficzny, 13(2–4), 104–126.
Łabęcka, K., Terpiłowski, S. (2017). Potencjał geoturystyczny kopalni kredy w Mielniku (Nizina Podlaska). Annales UMCS sectio B, 72(2), 57–71. DOI: https://dx.doi.org/10.17951/b.2017.72.2.57-71
Marks, L. (2023). Quaternary Stratigraphy of Poland – Current Status. Acta Geologica Polonica, 73(3), 307–340. DOI: https://doi.org/10.24425/agp.2023.145614
Mazurkiewicz, Z. (1953). Zdjęcie geologiczne okolic Mielnika nad Bugiem. Rękopis w Archiwum Instytutu Geologicznego. Warszawa.
Mianowicz, K., Brzozowska, K. (2009). Potencjał geoturystyczny Wojcieszowa (Góry Kaczawskie). W: M. Dutkowski (red.), Problemy turystyki i rekreacji (t. 2; s. 19–23). Wołczkowo: Oficyna „In Plus”.
Michaluk, D. (1999). Mielnik. Stolica Ziemi mielnickiej na Podlasiu (do końca XVIII wieku). Mielnik: Urząd Gminy w Mielniku.
Michaluk, D. (2004). Góra Zamkowa w Mielniku – siedziba wielkoksiążęcego zamku. W: R. Dobrowolski, S. Terpiłowski (red.), Stan i zmiany środowiska geograficznego wybranych regionów wschodniej Polski (s. 299–304). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Migoń, P. (2012). Geoturystyka. Warszawa: PWN.
Muszer, J., Muszer, A. (2017). Evaluation of the Geotouristic Attractions from the Wojcieszów Area. Geotourism / Geoturystyka, (48–49), 31–46. DOI: https://doi.org/10.7494/geotour.2017.48-49.3
Newsome, D., Dowling, R.K. (2010). Geotourism: The Tourism of Geology and Landscape. Oxford: Goodfellow Publishers. DOI: https://doi.org/10.23912/978-1-906884-09-3-21
Nitychoruk, J., Dzierżek, J., Stańczuk, J. (2006). Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski w skali 1:50 000, ark. Janów Podlaski. Warszawa: Wydawnictwo PIG.
Nowak, J. (1971). Mapa geomorfologiczna Polski w skali 1:200 000, ark. Siedlce. Warszawa: Wydawnictwo PIG.
Olszewska, D. (1990a). Belemnites from the Upper Cretaceous Chalk of Mielnik (Eastern Poland). Acta Geologica Polonica, 40, 111–134.
Olszewska, D. (1990b). Zmiany zespołów otwornicowych w kredzie piszącej (kampan/mastrycht) Mielnika nad Bugiem jako przejaw wahań głębokości zbiornika. Przegląd Geologiczny, 38(2), 57–61.
Orłowska, A. (2017). Evaluation of the Geotourism Potential of Selected Geological Sites in the Eastern Part of the Borderland Between the Siedlce Upland and Łuków Plain. Geotourism / Geoturystyka, (48–49), 17–30. DOI: https://doi.org/10.7494/geotour.2017.48-49.2
Pożaryski, W. (1960). Zjawisko twardego dna w profilu kredy Mielnika. Kwartalnik Geologiczny, (4), 105–112.
Reynard, E., Brilha, J. (2018). Geoheritage: Assessment, Protection, and Management. London: Elsevier.
Różycka, M. (2014). Atrakcyjność geoturystyczna okolic Wojcieszowa w Górach Kaczawskich. Przegląd Geologiczny, 62(1), 514–520.
Rühle, E., Zwierz, S. (1961). Przekrój geologiczny doliny Bugu na Podlasiu w okolicy Mielnika. Biuletyn IG, 169(10), 213–234.
Słomka, T., Kicińska-Świderska, A., Doktor, M., Joniec, A. (2006). Katalog obiektów geoturystycznych. Kraków: WGGiOŚ AGH.
Solon, J., Borzyszkowski, J., Bidłasik, M., Richling, A., Badora, K., Balon, J., Brzezińska-Wójcik, T., Chabudziński, Ł., Dobrowolski, R., Grzegorczyk, I., Jodłowski, M., Kistowski, M., Kot, R., Krąż, P., Lechnio, J., Macias, A., Majchrowska, A., Malinowska, E., Migoń, P., … Ziaja, W. (2018). Physio-Geographical Mesoregions of Poland: Verification and Adjustment of Boundaries on the Basis of Contemporary Spatial Data. Geographia Polonica, 91(2), 143–170. DOI: https://doi.org/10.7163/GPol.0115
Szwajgier, W. (1998). Plejstoceńska ewolucja doliny Bugu w obniżeniu Dubienki. W: R. Dobrowolski (red.), Główne kierunki badań geomorfologicznych w Polsce – stan aktualny i perspektywy. IV Zjazd Geomorfologów Polskich, Lublin 3–6 czerwca 1998. Przewodnik wycieczkowy (s. 275–289). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Tarka, R. (2017). Związki geologii z historią jako podstawa tworzenia geoproduktów na obszarze Geoparku Przedgórze Sudeckie – fakty i perspektywy. Geotourism / Geoturystyka, (48–49), 61–84. DOI: https://doi.org/10.7494/geotour.2017.48-49.5
Terpiłowski, S. (1994). Podlaski przełom Bugu pod Mielnikiem. W: Ogólnopolski Zjazd Towarzystwa Geograficznego. Przewodnik wycieczkowy (s. 105–106). Lublin: TWWP.
Terpiłowski, S. (red.). (2000). Osady, struktury deformacyjne i formy warciańskiej strefy glacjomarginalnej na Nizinie Podlaskiej. Warsztaty terenowe, Lublin–Mielnik, 25–29 września 2000. Materiały. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Terpiłowski, S., Dobrowolski, R. (2004). Rola morfologii dolinnej w rozwoju moren akumulacyjnych lobu Bugu zlodowacenia warty w rejonie Mielnika (Wysoczyzna Drohicka). W: M. Harasimiuk, S. Terpiłowski (red.), Zlodowacenie warty w Polsce (s. 153–161). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Terpiłowski, S., Dobrowolski, R., Górnikowska, M. (2004). Przełom Bugu pod Mielnikiem – geneza oraz ewolucja środowiska fluwialnego. W: R. Dobrowolski, S. Terpiłowski (red.), Stan i zmiany środowiska geograficznego wybranych regionów wschodniej Polski (s. 263–268). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Terpiłowski, S., Zieliński, T., Mroczek, P., Zieliński, P., Czubla, P., Fedorowicz, S. (2021). New Evidence for the Rank of the Wartanian Cold Period (Pleistocene, MIS 6): A Case Study from E Poland. Annales Societatis Geologorum Poloniae, 91(4), 327–345. DOI: https://doi.org/10.14241/asgp.2021.20
Warowna, J., Zgłobicki, W., Kołodyńska-Gawrysiak, R., Gajek, G., Gawrysiak, L., Telecka, M. (2016). Geotourist Values of Loess Geoheritage within the Planned Geopark Małopolska Vistula River Gap, E Poland. Quaternary International, 399, 46–57. DOI: https://doi.org/10.1016/j.quaint.2015.06.064
Wimbledon, W.A.P., Smith-Meyer, S. (2012). Geoheritage in Europe and Its Conservation. Oslo: ProGEO.
Zgłobicki, W., Nowak, I., Baran-Zgłobicka, B., Głuszek, A. (2024). The Use of Geosites in Education – A Case Study in Central Poland. Resources, 13(1), 15. DOI: https://doi.org/10.3390/resources13010015
Zieliński, T. (1998). Litofacjalna identyfikacja osadów rzecznych. W: E. Mycielska-Dowgiałło (red.), Struktury sedymentacyjne i postsedymentacyjne w osadach czwartorzędowych i ich wartość interpretacyjna (s. 195–257). Warszawa: WGiSR UW.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/b.2025.80.0.131-147
Data publikacji: 2025-07-17 16:01:47
Data złożenia artykułu: 2025-04-30 12:34:56
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2025 Sławomir Terpiłowski, Anna Orłowska, Jarosław Pietruczuk, Radosław Dobrowolski, Marta Kusznerczuk, Karolina Komadowska
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.