Demokratyzacja – ideał moralny polityki kulturalnej. Filozoficzna rewizja ‘Społecznej krytyki władzy sądzenia’ P. Bourdieu.

Michał Biedziuk

Streszczenie w języku polskim


Demokratyzacja stała się bezwiednie akceptowanym ideałem moralnym polityki kulturalnej. Mniej lub bardziej świadomie opiera się ona na wyrażonym przez Pierre’a Bourdieu postulacie zniesienia Kantowskiego rozróżnienia na gust czysty i gust barbarzyński. Bliższa analiza założeń teoretycznych oraz praktyki kulturalnej pokazuje, że ideał wyrażony i stosowany w tej formie jest wewnętrznie sprzeczny, a z pewnością nie może być uniwersalnie stosowany we wszystkich dziedzinach kultury. Poprawna artykulacja ideału demokratyzacji nie może opierać się na negowaniu estetyki Kantowskiej, lecz – przeciwnie – wymaga jej rehabilitacji w kierunku, który wytyczył m.in. Herbert Marcuse. Artykuł przedstawia niedogmatyczne argumenty na rzecz utrzymania elitarnego charakteru działalności prawomocnych instytucji kultury artystycznej. Jeśli demokratyzacja ma stanowić rzeczywisty (zgodny ze swym pojęciem) ideał moralny, to autonomia kultury wysokiej działa na jej korzyść.

 


Słowa kluczowe


estetyka; demokratyzacja; polityka kulturalna; narcyzm; alienacja

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Adorno, Theodor W. Sztuka i sztuki. Wybór esejów. Tłum. Krystyna Krzemień-Ojak. Warszawa: PIW, 1990.

Adorno, Theodor W. Teoria estetyczna. Tłum. Krystyna Krzemieniowa. Warszawa: PWN, 1994.

Batko, Anna. „Dlaczego nie rozumiem sztuki, która nie jest sztuką? Niezrozumienie i kwestionowanie wartości artystycznej współczesnych dzieł”. Obieg, http://archiwum-obieg.u-jazdowski.pl/teksty/17035. Dostęp: 31.03.2021.

Baudrillard, Jean. Spisek sztuki. Tłum. Sławomir Królak. Warszawa: Sic!, 2006.

Bourdieu, Pierre. Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia. Tłum. Piotr Biłos. Warszawa: Scholar, 2005.

Chełmiński, Michał, Dorota Olko. Studium przypadku filharmonii warmińsko-mazurskiej. Olsztyn: Centrum Edukacji i Inicjatyw Kulturalnych, 2014.

Gierat-Bieroń, Bożena. Polityka kulturalna Unii Europejskiej. Kraków: WUJ, 2018.

Habermas, Jürgen. „Modernizm – niedopełniony projekt”. Odra 1987, nr 7–8: 44–50.

Hadot, Pierre. „Reflections on the notion of «the cultivation of the self»”. W: Michel Foucault. Philosopher, red. Timothy J. Armstrong, 225–232. London: Harvester Wheatsheaf, 1992.

Jankowski, Dzierżymir. Pedagogika kultury. Kraków: Impuls, 2006.

Janicka-Olejnik, Ewa. „Uczestnictwo Polaków w kulturze w świetle aktualnych raportów”. Studia BAS 46, nr 2 (2016): 57–75.

Kant, Immanuel. Dzieła zebrane, tom 2. Krytyka czystego rozumu. Tłum. Mirosław Żelazny. Toruń: UMK, 2013.

Kant, Immanuel. Dzieła zebrane, tom 3. Krytyka praktycznego rozumu. Tłum. Benedykt Bornstein, red. Tomasz Kupś, oprac. Mirosław Żelazny. Toruń: UMK, 2012.

Kant, Immanuel. Dzieła zebrane, tom 4. Krytyka władzy sądzenia. Tłum. Mirosław Żelazny. Toruń: UMK, 2014.

Kleśta-Nawrocki, Rafał. Demokratyzacja kultury współczesnej. Między teoriami a praktykami. Toruń: UMK, 2020.

Marcuse, Herbert. Człowiek jednowymiarowy, oprac. Wiesław Gromczyński. Warszawa: PWN, 1991.

Marcuse, Herbert. Eros i cywilizacja. Tłum. Hanna Jankowska, Arnold Pawelski. Warszawa: Muza, 1998.

Matuchniak-Krasuska, Anna. Zarys socjologii sztuki Pierre’a Bourdieu. Warszawa: Oficyna Naukowa, 2010.

Shapiro, Ian. Stan teorii demokracji. Tłum. Izabela Kisilowska. Warszawa: PWN, 2006.

Sennet, Richard. Upadek człowieka człowieka publicznego. Tłum. Hanna Jankowska. Warszawa: Muza, 2009.

Taylor, Charles. Etyka autentyczności. Tłum. Andrzej Pawelec. Kraków: Znak, 1996.

Taylor, Charles. Źródła podmiotowości, red. Hanna Marciniak. Warszawa: PWN, 2001.

Wilson, Nick, Jonathan Gross, Anna Bull. Towards cultural democracy. Promoting cultural capabilities for everyone. London: King’s College, 2017, https://kclpure.kcl.ac.uk/portal/files/117457700/towards_cultural_democracy_2017_kcl.pdf. Dostęp: 05.04.2021.

Wojciechowski, Konrad. „Komu potrzebny jest w Polsce kulturalny wyścig zbrojeń?”. Dziennik Gazeta Prawna, 25.05.2017, http://kultura.dziennik.pl/news/artykuly/550800,kulturalny-wyscig-zbrojen.html. Dostęp: 31.03.2021.

W poszukiwaniu wspólnego mianownika. Uniwersalizm i progresywna polityka kulturalna, red. Jan Sowa. Warszawa: Biennale Warszawa, Eunic, 2019), https://biennalewarszawa.pl/wp-content/uploads/2020/05/w-poszukiwaniu-wspolnego-mianownika-www-1.pdf. Dostęp: 21.04.2021.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/kw.2021.31.103-124
Data publikacji: 2021-08-30 02:28:25
Data złożenia artykułu: 2021-04-08 23:02:39


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1822
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2021 Michał Biedziuk

##submission.licenseURL##: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/deed.pl