Kryzys informacyjny i milczenie w perspektywie filozoficzno-kulturowej

Halina Rarot, Tomasz Wójcik

Streszczenie w języku polskim


Wśród wielu form współczesnych kryzysów społeczno-kulturowych jego niezwykle trudną postacią jest kryzys informacyjny, stanowiący skutek uboczny panowania ponowoczesnej cywilizacji informacyjnej. W dość częstym, pesymistycznym ujęciu, kryzys informacyjny rozumiany jest jako nadprodukcja informacji tekstowych, wizualnych i dźwiękowych, do której dochodzi w sferze potocznej i w kulturze wysokiej. Ta nadprodukcja prowadzi do dewaluacji informacji oraz do innych, mniej przewidywalnych i poważniejszych konsekwencji. Zazwyczaj w takim katastroficznym ujęciu nie widzi się już żadnych możliwości uwolnienia się od tego „duszącego” nadmiaru informacji. W artykule podejmuje się jednak próbę wydobycia i prezentacji możliwości szerszego i bardziej realistycznego spojrzenia na kryzys informacyjny. Przy wydobywaniu tego głębszego obrazu obecnego kryzysu informacyjnego, jak i kryzysu jako takiego, zostają wzięte pod uwagę wyniki badań z różnych dziedzin nauk humanistyczno-społecznych, tzn. z psychologii poznawczej, psychologii ludzkiego rozwoju, psychologii kryzysu i interwencji kryzysowej, socjologii kultury. Artykuł nabiera w ten sposób charakteru interdyscyplinarnego, lecz ostatecznie zostaje zwieńczony syntezą filozoficzno-kulturową. Zostają też opisane, za socjologiem kultury Tomaszem Szlendakiem, strategie zaradcze przeciwko negatywnym przejawom przeciążenia informacyjnego, wśród których szczególną uwagę poświęca się wartości milczenia


Słowa kluczowe


fenomen kryzysu; kultura ponowoczesna; informacyjne przeciążenie; strategie antykryzysowe; milczenie

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Badura-Madej, Wanda. Wybrane zagadnienia interwencji kryzysowej. Poradnik dla pracowników socjalnych. Warszawa: Interart, 1996.

Gabara, Paweł. Pojęcie milczenia i jego funkcja w relacji między Bogiem a człowiekiem

w homiliach Jana Pawła II. Kraków: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie, 2013.

Gawarecka, Anna. „W poszukiwaniu ciszy. Dwa głosy w sprawie mizofonii”. Bohemistyka 2022, nr 4: 543–564.

Manowich, Lev. Język nowych mediów. Tłum. Piotr Cypryański. Warszawa: Łośgraf, 2006.

Gawor, Leszek. „Próba typologii myśli katastroficznej”. Kultura i Wartości 2015, nr 13: 9–16. DOI: 10.17951/kw.2015.13.9

Goban-Klas, Tomasz. Rwący nurt informacji, https://ktime.up.krakow.pl/ref2008/goban.pdf (dostęp: 2.03.2023).

Gwizdalanka, Danuta. „Strojenie trąb jerychońskich. Dźwiękowe wojny”. Ruch Muzyczny 1987, nr 19: 12–15.

Jegorow, Borys A. „Krizisy w istorii Rima (sobytija i problemy)”. W: Mnemon. Issledowanija i publikacyi po istorii antycznogo mira, red. Ye.D. Frolov, 346–356. Izdatielstwo: Sankt-Pieterburgskij Gosudarstwiennyj Uniwiersitiet. Sankt Pieterburg, 2013.

Kapuściński, Ryszard. Lapidarium III. Warszawa: Czytelnik 1997.

Konior, Jan SJ. Cisza. Najstarsza modlitwa świata. Kraków: Wydawnictwo M, 2019.

Kopciuch, Leszek. „Idea kryzysu w filozofii dziejów”. Kultura–Historia–Globalizacja 2010, nr 8: 99–109, https://k-h-g.pl/wp-content/uploads/2023/07/8_2010_idea_kopciuch.pdf (dostęp: 15.05.2023).

Ledzińska, Maria. „O możliwych sposobach radzenia sobie z nadmiarem danych. Znaczenie kontroli poznawczej”. W: Komputer w edukacji. 17. ogólnopolskie sympozjum nauko-we, Kraków, 28-29 września 2007, red. Janusz Morbitzer, 128–129. Kraków: Pracownia Technologii Nauczania AP, 2007.

Lewandowska-Kąkol, Agnieszka. Dźwięki, szepty, zgrzyty. Wywiady z kompozytorami. Warszawa: Fronda PL, 2012.

Lisowska-Magdziarz, Małgorzata. „Zgiełk w reklamie, zgiełk reklamy, zgiełk mediów”. W: Przestrzeń zgiełku. Przestrzenie wizualne i akustyczne człowieka. Antropologia audiowizualna jako przedmiot i metoda badań, t. 3, red. Justyna Harbanowicz, Agnieszka Janiak, 83–92. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, 2012.

Małachow, Viktor. Molchanie v dialoge, dialog v molchanii, http://www.intel ros.ru/subject/ figures/viktor-malahov/17656-molchanie-v-dialoge-dialog-v-molchanii.html (dostęp: 13.11.2022).

Matuszczak, Zbigniew. Zapytanie nr 1309 do prezesa Rady Ministrów w sprawie agresywnej reklamy telewizyjnej, 27.03.2008, http://orka2.sejm.gov.pl/IZ6.nsf/main/0F7A2365 (dostęp: 20.02.2023).

Michajłowa, Marina Walentynowna. Cisza jako forma duchowego doświadczenia (Aspekt estetyczno-kulturologiczny), https://www.dissercat.com/content/molchanie-kak-forma-dukhovnogo-opyta-estetiko-kulturologicheskii-aspekt (dostęp: 20.12.2022).

Momro, Jakub. Ucho nie ma powieki. Dźwiękowe sceny pierwotne. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2000.

Musiał, Stanisław SJ. Milczenie w ćwiczeniach duchownych, https://czechowice.jezuici.pl/ (dostęp: 22.12.2022).

Ogonowska, Anna. „Ekranolatki między mediami. W stronę psychologii mediów”. Zeszyt Naukowy WSZIB 2016, nr 40: 1–17.

Popularny słownik języka polskiego. Oprac. Elżbieta Sobol. Warszawa: PWN, 2003, 382.

Rafałowicz, Marek. Człowiek z ekranu, https://technopolis.polityka.pl/2006/czlowiek-z-ekranu (dostęp: 07.01.2023).

Sasin, Marek. „Ekologia akustyczna – nieobecny dyskurs w pedagogice”. Teraźniejszość – Człowiek–Edukacja 22, nr 85 (2019): 31–48.

Sajenko, Natalia. „Protsedury «vzhivleniya» ekrana v bytiye sovremennogo cheloveka”. Kaspiyskiy region: politika, ekonomika, kul’tura 2012, nr 33: 275–282.

Szlagura, Wojciech. Rzeczywistość kryzysu – pojęcie, definicje, teorie, dynamika, http://www. interwencjakryzysowa.pl/rzeczywistosc-kryzysu-pojecie-definicje-teorie-dynamika (dostęp: 07.01.2023).

Szlendak, Tomasz. „Kultura nadmiaru w czasach niedomiaru”. Kultura Współczesna 2013, nr 76: 7–26.

Szlendak, Tomasz, Krzysztof Olechnicki. Nowe praktyki kulturowe Polaków. Megaceremoniały i

subświaty. Warszawa: PWN, 2017.

Szpunar, Magdalena. „Ekologia pejzażu dźwiękowego”. Avant 11, nr 3 (2020): 1–23.

Tadeusiewicz, Ryszard. „W dymie i we mgle”. ComputerWorld, 11.10.1999 (dostep: 10.11.2022).

Tadeusiewicz, Ryszard. „Smog informacyjny”. Wprost – Intermedia@, nr 38, 19.09.1999: 10.

Toffler, Alvin. Szok przyszłości. Tłum. Wiktor Osiatyński, Elżbieta Ryszka, Ewa Woydyłło-Osiatyńska. Poznań: Zysk i S-ka, 1998.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/kw.2023.35.59-79
Data publikacji: 2023-07-31 22:24:25
Data złożenia artykułu: 2023-04-10 08:50:09


Statystyki


Widoczność abstraktów - 221
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2023 Halina Rarot, Tomasz Wójcik

##submission.licenseURL##: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/deed.pl