Motywy wyboru zawodu a zadowolenie z pracy nauczycieli

Katarzyna Nowosad

Streszczenie w języku polskim


Wprowadzenie: Zadowolenie z pracy stanowi funkcję zaspokojenia potrzeb pracownika i zależy od jego indywidualnych oczekiwań zawodowych i motywów wyboru zawodu oraz stopnia, w jakim zostały one zrealizowane w określonej sytuacji pracy (Bera, 2008). Indywidualne potrzeby motywujące do wyboru zawodu nauczyciela stanowią więc istotny czynnik określający, w jakim stopniu obecnie wykonywana praca jest dla nich korzystna. Jest to typowa reakcja psychiczna na sytuację zawodową, wyrażona poprzez afektywne reakcje i oceny poznawcze (Bańka, 2000). Satysfakcja z pracy odgrywa dużą rolę w rozwoju zawodowym nauczycieli, ich efektywnym działaniu oraz daje im poczucie jakości życia.

Cel badań: Celem badań było określenie zależności między motywami wyboru zawodu a zadowoleniem z pracy nauczycieli.

Metoda badań: W badaniu posłużono się metodą sondażu diagnostycznego, techniką ankiety oraz kwestionariuszem ankiety. Do analizy materiału badawczego zastosowano elementy statystyki opisowej i korelacyjnej (współczynnik korelacji liniowej rho-Spearmana).

Wyniki: Problematyka zależności zadowolenia z pracy od motywów wyboru zawodu stanowi przedmiot niniejszych analiz empirycznych. Uzyskane wyniki badań potwierdzają w pełni przyjęte założenie o istotnej zależności między tymi zmiennymi.

Wnioski: Wybierając zawód nauczyciela, osoby kierują się głównie motywacją wewnętrzną, a więc osobistymi zainteresowaniami, chęcią pracy z dziećmi i młodzieżą, swoistym powołaniem pedagogicznym. Dla znacznej części nauczycieli istotnym motywem jest też dogodny czas pracy nauczyciela oraz pewność zatrudnienia gwarantowana prawem. Tak ukształtowana struktura motywów wewnętrznych w zasadniczy sposób określa obecnie satysfakcję nauczycieli z wykonywanego zawodu.


Słowa kluczowe


nauczyciel, zadowolenie z pracy, motywy wyboru zawodu

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Bańka, A. (2000). Psychologia organizacji. W J. Strelau (Red.), Psychologia. Podręcznik akademicki (s. 321–351). T. 3. GWP.

Bańka, A. (2007). Psychologiczne doradztwo karier. PRINT-B.

Bera, R. (2008). Aksjologiczny sens pracy a poczucie jakości życia młodych emigrantów polskich. Wyd. UMCS.

Cudak, H. (1998). Czynniki motywujące wybór zawodu nauczyciela. W T. Wróblewska (Red.), Adaptacja młodego nauczyciela w zawodzie. Wyd. MWSHP.

Dróżka, W. (1997). Młode pokolenie nauczycieli: studium autobiografii młodych nauczycieli lat dziewięćdziesiątych. WSP.

Dróżka, W.M. (2017). Współzależność jako kategoria funkcjonowania zawodowego nauczyciela (wprowadzenie do dyskusji). W J. Madalińska-Michalak, N.G. Pikuła, K. Białożyt (Red.), Edukacja i praca nauczyciela: ciągłość – zmiana – konteksty (s. 13–28). Scriptum.

Gladding, S. (1994). Poradnictwo zawodowe zajęcie wszechstronne. Elipsa.

Gliszczyńska, X. (1981). Psychologiczny model efektywności pracy. PWN.

Górniewicz, J. (2001). Kategorie pedagogiczne: odpowiedzialność, podmiotowość, samorealizacja, tolerancja, twórczość, wyobraźnia. Wyd. UWM.

Gurycka, A. (1989). Podmiotowość – postulat dla wychowania. W E. Kubiak-Szymborska (Red.), Podmiotowość w wychowaniu. Między ideą a realnością. Wers.

Holland, J.L. (1996). Exploring Careers with a Typology. What We Have Learned and Some New Directions. American Psychologist, 51, 397–406.

Jakimiuk, B. (2018). Wybrane czynniki kształtujące satysfakcję z pracy nauczyciela. Ruch Pedagogiczny, 2, 73–79.

Jezior, J. (2005). Wartość pracy. Studium socjologiczne na podstawie badań w regionie środkowo-wschodniej Polski. Wyd. UMCS.

Jezior, J., Rostowski, T. (2009). Psychologiczne uwarunkowania zadowolenia z pracy i życia osób aktywnych zawodowo. W H. Gajdamowicz (Red.), Nauczyciel wobec szans i zagrożeń edukacyjnych XXI wieku (s. 12–34). T. 1. Impuls.

Kosiba, G., Madejski, E., Jaworski, J. (2014). Motywy wyboru zawodu a pełnienie roli nauczyciela. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, 67(3), 75–87.

Krawczyk, R. (2017). Młodzi emigranci Polscy pracujący w Wielkiej Brytanii. Adaptacja zawodowa a poczucie szczęścia. Difin.

Kwiatkowska-Kowal, B. (1995). Zadania zawodowe nauczycieli i ich wartościowanie. W G. Koć-Seniuch (Red.), Nauczyciele i uczniowie w sytuacjach szkolnych (s. 17–33), Trans Humana.

Madalińska-Michalak, J. (2016), Pasja w pracy nauczycieli osiągających sukcesy zawodowe a potrzeba rozwijania ich kompetencji emocjonalnych. Rozprawy. Studia z teorii wychowania, T. VII, 4(17), 13–35.

Marciszewski, E. (1983). Zarys socjologii pracy. WSP.

Milerski, B., Śliwerski, B. (2000). Leksykon Pedagogika. PWN.

Nalaskowski, A. (1995). Szanse szkoły z wyboru. Adam Marszałek.

Polak, K. (1997). Nauczyciel, twórczość, promocja. Wybrane uwarunkowania modernizacji oświaty. Wyd. UJ.

Reykowski, J. (1973). Zadowolenie i niezadowolenie a wyniki pracy. W A. Sarapata (Red.), Problematyka i metody badań nad zadowoleniem z pracy. Materiały z konferencji z 24–26 III 1972 (s. 21–42). Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Roe, A. (1956). The Psychology of Occupations. Wiley.

Sosnowska-Bielicz, E. (2021). „Marzyłam, aby zostać nauczycielką”. O motywach wyboru zawodu nauczyciela edukacji wczesnoszkolnej- doniesienia z badań. Lubelski Rocznik Pedagogiczny, 39(4), 75–88.

Suchodolski, B. (Red.). (1980). Pedagogika. Podręcznik dla kandydatów na nauczycieli. PWN.

Super, D. (1972). Psychologia zainteresowań. PWN.

Sztumski, J. (1998). Nauczyciel – zawód czy powołanie? W T. Wróblewska (Red.), Adaptacja młodego nauczyciela w zawodzie (s. 32–50). Wyd. MWSHP.

Taraszkiewicz, T. (1998). Nowa szkoła. Wspieranie kariery ucznia. Centralny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli.

Wierzejska, J. (2014). Absolwenci studiów pedagogicznych UMCS na rynku pracy. Wyd. UMCS.

Wiłkomirska, A. (1999). Postawy nauczycieli wobec swojego zawodu. W E. Putkiewicz, K.E. Siellawa-Kolbowska, A. Wiłkomirska, M. Zahorska (Red.), Nauczyciele wobec reform i edukacji (s. 44–62). Żak.

Wiłkomirska, A. (2002). Zawodowe i społeczno-polityczne orientacje nauczycieli. Żak.

Zalewska, A. (2003). Dwa światy. Emocjonalne i poznawcze oceny jakości życia i ich uwarunkowania u osób o wysokiej i niskiej reaktywności. SWPS Academica.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2023.42.2.153-167
Data publikacji: 2023-08-28 15:04:51
Data złożenia artykułu: 2022-10-15 15:53:45


Statystyki


Widoczność abstraktów - 642
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 505

Wskaźniki





Prawa autorskie (c) 2023 Katarzyna Nowosad

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.