Wyślij tekst przez e-mail 
Ukryj
Pokaż wszystkie
Osobiste uwarunkowania gotowości młodych dorosłych do stosowania leków przeciwbólowych OTC
Streszczenie w języku polskim
Wprowadzenie:
Środki przeciwbólowe OTC należą do najczęściej stosowanych środków farmaceutycznych. Powszechna dostępność środków przeciwbólowych nie jest jedynym predyktorem chęci ich stosowania, chociaż może być powodem niedoceniania skutków ubocznych, nieuzasadnionego stosowania i przedawkowania.
Cel badań:
Celem badania było określenie związku między zasobami osobistymi (poczuciem własnej skuteczności, pozytywną orientacją na przyszłość i umiejscowieniem kontroli bólu) a chęcią stosowania leków przeciwbólowych OTC.
Metoda badań:
Ankietę przeprowadzono wśród 252 młodych dorosłych w wieku 17-26 lat, w tym 183 (72,6%) kobiet i 69 (27,4%) mężczyzn.
Skonstruowano narzędzie do badania gotowości stosowania leków przeciwbólowych, odwołując się do Teorii Planowanego Zachowania Ajzena. Skala ma zadowalające właściwości psychometryczne.
Wyniki:
Wewnętrzna kontrola bólu, poczucie własnej skuteczności i pozytywna orientacja na przyszłość sprzyjają ostrożności w stosowaniu leków przeciwbólowych OTC.
Osoby o wysokim poziomie poczucia własnej skuteczności i osoby z wyższym poziomem pozytywnej orientacji na przyszłość wykazują większą świadomość zagrożeń zdrowotnych związanych z lekami przeciwbólowymi OTC.
Czynnikiem zwiększającym skłonność do przyjmowania leków przeciwbólowych OTC jest przypisywanie znaczenia zdarzeń losowych dla kontroli bólu.
Respondenci o niskim poziomie wewnętrznej kontroli bólu statystycznie częściej niż ci o wysokim poziomie są skłonni do eliminowania cierpienia środkami przeciwbólowymi, częściej stosują leki nałogowo.
Wnioski:
Zasoby osobiste, takie jak umiejscowienie kontroli bólu, poczucie własnej skuteczności i pozytywna orientacja na przyszłość, znacząco modyfikują gotowość stosowania środków przeciwbólowych.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (English)Bibliografia
Ajzen, I. (1991).The theory of planned behaviour, Organizational Behaviour and Human Decision Processes, 50(2), 179-211. https://doi.org/10.1016/0749-5978(91)90020-T
Brabers, A. E. M., van Dijk, L., Bouvy, M. L., de Jong, D. (2013). Where to buy OTC medications? A cross-sectional survey investigating consumers’ confidence in over-the-counter (OTC) skills and their attitudes towards the availability of OTC painkillers. BMJ Open, 3(9):e003455. https://doi.org/10.1136/bmjopen-2013-003455
Babakor, S. D. & Al Ghamdi, M. M. (2018). Prevalence and determinants of over-the-counter analgesics usage among patients attending primary health care centers in Jeddah, Saudi Arabia. Journal of Young Pharmacists, 10(1), 91-97. https://doi.org/10.5530/jyp.2018.10.21
Borzęcki, A., Wójtowicz-Chomicz, K., Sidor, K., Makara-Studzińska, M., Borzęcki, P., Pikuła, A.,Sałaga-Pylak, M. (2012). Analiza rozpowszechnienia stosowania leków z grupy OTC wśród studentów AWF w Białej Podlaskiej. (Analysis of prevalence of OTC drug usage among students of Academy of Physical Education in Biala Podlaska). Family Medicine & Primary Care Review, 14(2), 126–128.
Buczak, A., Łukasik, I. M., Witek, A. (2010). Die Einnahme von schmerzstillenden Mitteln durch polnische Oberstufenschülerund der Einflussder Werbung (Use of Painkillers by Polish Secondary School Students and the Influence of TV Commercials). Das Gesundheitswesen, 72(11), 808-812. https://doi.org/ 10.1055/s-0029-1242788
Calamusa, A., Di Marzio, A., Cristofani, R., Arrighetti, P., Santaniello, V., Alfani, S., Carducci, A. (2012). Factors that influence Italian consumers' understanding of over-the-counter medicines and risk perception. Patient Education and Counseling, 87(3),395-401. https://doi.org/10.1016/j.pec.2011.10.003
Crisp, R. J., Turner, R.N. (2009). Psychologia społeczna. Wydawnictwo Naukowe PWN.
de Boer, M. J., Struys, M. M., Versteegen, G. J. (2012). Pain-related catastrophizing in pain patients and people with pain in the general population. European Journal of Pain, 16, 1044–1052. https://doi.org/ 10.1002/j.1532-2149.2012.00136.x
Elander, J., Duarte, J., Maratos, F.A., Gilbert, P. (2014). Predictors of painkiller dependence among people with pain in the general population. Pain Medicine, 15, 613–62. https://doi.org/10.1111/pme.12263
Garg, S., Garg, D., Turin, T. C., Chowdhury, M. F. (2016). Web‐based interventions for chronic back pain: A systematic review. Journal of Medical Internet Research, 18(7), e139. https://doi.org/10.2196/jmir.4932
Gualano, M. R., Bert, F., Passi, S., Stillo, M., Galis, V., Manzoli, L., Siliquini, R. (2015). Use of self-medication among adolescents: a systematic review and meta-analysis. European Journal of Public Health, 25(3), 444–450. https://doi.org/10.1093/eurpub/cku207
Hagen, M., Georgescu, A. (2020). International survey: real-world pain management strategies. European Journal of Public Health, 30 (5), ckaa166.1183, https://doi.org/10.1093/eurpub/ckaa166.1183
Heszen, I., Sęk, H. (2007). Psychologia zdrowia. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Holstein, B. E., Andersen, A., Fotiou, A., Gobina, I., Godeau, E., Hansen, E. H., Iannotti, R., Levin, K., Gabhainn, S. N., Ravens-Sieberer, U., Välimaa, R., the Medicine Use Writing Group (2015). Adolescents’ medicine use for headache: secular trends in 20 countries from 1986 to 2010, European Journal of Public Health, 25(2), 76–79. https://doi.org/10.1093/eurpub/ckv035
Juczyński, Z. (2012). Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia. Warszawa: PTP.
Karaszkiewicz, D., Waniowski, P. (2020). Postrzeganie reklamy telewizyjnej produktów farmaceutycznych w świetle wyników badań bezpośrednich. Ekonomia – Wroclaw Economic Review, 26(4), 9-20. https://doi.org/10.19195/2658-1310.26.4.1
Kowalski, M., Gaweł, A. (2006). Zdrowie-Wartość-Edukacja. Oficyna Wydawnicza Impuls.
Krajewska-Kułak, E., Ortman, E., Moczydlowska, A., van Damme Ostapowicz, K., Rozwadowska, E., Lewko, J., Łukaszuk, C. R., Lankau, A., Klimaszewska, K., Kondzior, D., Kowalczuk, K., Rolka, H., Jankowiak, B., Baranowska, A., Sierakowska, M. (2011). Radzenie sobie z dolegliwościami w drodze samoleczenia w populacji studentów Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. (Dealing with health problems in self-medication in the student population of the Medical University of Bialystok). Problemy Higieniczno Epidemiologiczne, 92(3), 486-496.
Lessenger, J. E., Feinberg, S. D. (2008). Abuse of prescription and over-the-counter medications. Journal of the American Board of Family Medicine, 21(1), 45-54. https://doi.org 10.3122/jabfm.2008.01.070071
Ligneau-Herve, C., Mullet, E. (2005). Perspective-taking judgments among young adults, middle-aged, and elderly people. Journal of Experimental Psychology Applied, 11(1), 53-60. https://doi. org./10.1037/1076-898X.11.1.53
Łaguna, M., Oleś, P., Filipiuk, D. (2011). Orientacja pozytywna i jej pomiar: polska adaptacja Skali orientacji pozytywnej. Studia Psychologiczne, 49(4), 47 – 54. https://doi.org/10.2478/v10167-010-0035-7
Łukasik, I. M., Witek, A., Buczak, A. (2009) Stosowanie leków przeciwbólowych przez młodzież licealną – uwarunkowania. Wyd. UMCS.
Myers, D.G. (2004). Psychologia społeczna. Wyd. Zysk i S-ka.
Perrot, S., Cittée, J., Louis, P., Quentin, B., Robert, C., Milon, J.-Y.,Bismut, H., Baumelou, A. (2019). Self-medication in pain management: The state of the art of pharmacists’ role for optimal over the counter analgesic use. European Journal of Pain, 23(10), 1747-1762. https://doi.org/10.1002/ejp.1459
Schwarzer, R. (1997). Poczucie własnej skuteczności w podejmowaniu i kontynuacji zachowań zdrowotnych. Dotychczasowe podejścia teoretyczne i nowy model. W Z. Ratajczak, I. Heszen-Niejodek (Red.), Promocja zdrowia. Psychologiczne podstawy wdrożeń (s. 175-205). Wyd. UŚ.
Sobol, E. (Red.) (2000). Mały słownik języka polskiego. Wyd. PWN.
Suchecka, D., Kucharska-Mazur, J., Groszewska, K., Mak, M., Samochowiec, J., Samochowiec, A. (2017). Analiza zjawiska nadużywania przez polską młodzież leków dostępnych bez recepty i ziół niepodlegających kontrolowanemu obrotowi: część I . Medycyna Pracy, 68(3), 413–422. https://doi.org/10.13075/mp.5893.00245
Szalonka, K. (2015). Rola marketingu w procesie wdrażania innowacyjnych produktów farmaceutycznych w Polsce. Logistyka, 2, 1077–1082.
Szpringer, M., Olędzka, M., Kosecka, J., Galińska, E.M., Chmielewski, J., Sobczyk, B., Wawrzeńczyk, M. (2015). Stosowanie leków dostępnych bez recepty i suplementów diety przez osoby dorosłe z województwa świętokrzyskiego. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 21(2), 163–167. https://doi.org/10.5604/20834543.1152914
Tesfamariam, S., Anand, I.S., Kaleab, G., Berhane, S., Woldai, B., Habte, E., Russom, M. (2019). Self-medication with over the counter drugs, prevalence of risky practice and its associated factors in pharmacy outlets of Asmara, Eritrea. BMC Public Health, 19,159. https://doi.org/10.1186/s12889-019-6470-5
Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o prawie farmaceutycznym (Dz.U. 2001 Nr 126 poz. 1381 z późn. zm.). Pobrane 11, Stycznia, 2021 z: https://lexpedia.pl/Ustawa z dnia 6 września 2001 roku Prawo farmaceutyczne – Lexpedia - otwarta encyklopedia prawa.
Weiner, M., Tokarska-Rodak, M., Bida, A. (2019). Stosowanie leków przeciwbólowych w różnych grupach wiekowych z uwzględnieniem relacji międzypokoleniowych. Rozprawy Społeczne, 13(1), 72-79. https://doi.org/10.29316/rs.2019.09
Wójtowicz-Chomicz, K., Borzęcki, A. (2011). Stosowanie leków przeciwbólowych z grupy OTC przez studentów Wydziału Lekarskiego UM w Lublinie (Administration of OTC analgesics among students of Medical University in Lublin). Family Medicine & Primary Care Review, 13(2), 254–256.
Zarzeczna-Baran M., Bandurska, E. Pęgiel-Kamrat J., Lewandowska A. (2013). Wpływ reklamy na zakup leków dostępnych bez recepty, Annales Academiae Medicae Gedanensis, 43, 77-87. Pobrane 21, Marca, 2021 z: https://annales.gumed.edu.pl/articles/143.pdf
Zawadzka, B. (2006). Kryzys wartości zdrowia u młodzieży w okresie dorastania. Problemy Higieniczno – Epidemiologiczne, 87(Supl.), 41.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2022.41.4.247-260
Data publikacji: 2022-12-28 11:13:06
Data złożenia artykułu: 2022-10-17 18:28:10
Statystyki
Wskaźniki
Prawa autorskie (c) 2022 Izabella Maria Łukasik, Agnieszka Buczak
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.