Wyślij tekst przez e-mail 
Ukryj
Pokaż wszystkie
Uczenie się nauczycieli w miejscu pracy – o (nie)rozpoznanych polach badawczych pedeutologii
Streszczenie w języku polskim
Wprowadzenie: W ciągu ostatnich dwóch dekad obserwujemy wzrost zainteresowania badaczy procesami uczenia się w pracy, przez pracę i do pracy. Zakres i różnorodność badań publikowanych w języku angielskich stała się inspiracją do przeprowadzenia przeglądu najnowszej literatury polskojęzycznej na temat uczenia się w miejscu pracy. Narzędziem analitycznym wykorzystanym w eksploracjach był zaadoptowany przez Tanjälä (2013) holistyczny model 3P Johna B. Biggsa (1999) opisujący wzajemnie powiązane ze sobą elementy uczenia się.
Cel badań: Celem przeprowadzonego przeglądu systematycznego była wstępna ocena zakresu badań podejmujących problematykę uczenia się zawodu nauczyciela i identyfikacja (nie)rozpoznanych pól badawczych dotyczących indywidulanego i społecznego wymiaru uczenia się nauczycieli w środowisku zawodowym.
Stan wiedzy: Przeprowadzone badania dowodzą, że zakres problematyki prowadzonych badań jest generalnie rozległy jednak istnieje niedostatek eksploracji dotyczących społecznego wymiaru uczenia się profesji nauczycieli na różnych etapach kariery zawodowej nauczycieli oraz nieformalnego, pozaformalnego i incydentalnego uczenia się w środowisku pracy.
Podsumowanie: Stworzona mapa kierunków i zakresu prowadzonych badań może zostać wykorzystana jako swoisty kompas umożliwiający zlokalizowanie istotnych dla dyscypliny pól badawczych inicjujących nowe projekty badawcze.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (English)Bibliografia
Biggs, J. (1999). Teaching for Quality Learning at University. What the Student Does. Society for Research into Higher Education & Open University Press.
Billett, S. (2002). Toward a workplace pedagogy: Guidance, participation, and engage¬ment. Adult Education Quarterly, 53(1), 27–43.
Billett, S. (2004). Learning through work: Workplace participatory practices. In H. Rainbird, A. Fuller, A. Munro (Eds.), Workplace Learning in Context (pp. 109– 125). Routledge.
Billett, S. (2011). Subjectivity, self and personal agency in learning through and for work. In M. Malloch, L. Cairns, K. Evans, B. O’Connor (eds.), The Sage Handbook of Workplace Learning (pp. 60–72). Sage.
Borawska-Kalbarczyk, K. (2022). Relacje – kształcenie – (po)rozumienie: budowanie wirtualnych społeczności uczących się nie tylko w dobie pandemii. Kultura i Edu¬kacja, 1(135), 11–32. https://doi.org/10.15804/kie.2022.01.01
Boruszewski, J. (2015). Operatory logiczne w zapytaniach wyszukiwawczych. Studia Metodologiczne, 34, 255–270.
Cuprjak, M. (2007). Tożsamość a rola nauczyciela w okresie wczesnej dorosłości. Wyd. UMK.
Cuprjak, M. (2009). Konstrukcja i standaryzacja testu do pomiaru statusu tożsamości dorosłych, Rocznik Andragogiczny, 16, 171–182.
Cuprjak, M., Szmalec, J. (2021). Poczucie skuteczności nauczycieli szkół specjalnych oraz ogólnodostępnych w sytuacji pandemii COVID-19. Acta Universitatis Nicolai Copernici Pedagogika, 41(1), 253–278. https://doi.org/10.12775/AUNC_ PED.2021.011
Czerwiec, K. (2022). Wiedza i postawy studentów – przyszłych nauczycieli – w zakresie interpłciowości i transpłciowości, Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne, 1(14), 96–128. https://doi.org/10.18778/2450-4491.14.07
Engeström, Y., Sannino, A. (2012). Badania nad ekspansywnym uczeniem się: założe¬nia, wnioski i przyszłe wyzwania, Forum Oświatowe, 1(46), 209–266.
Filipiak, E.(2019). Sieci współpracy i samokształcenia nauczycieli – pozory zmiany czy przestrzeń możliwości rozwoju kultury szkoły i jej uczestników, Kwartalnik Peda¬gogiczny, 1(251), 33–46. https://doi.org/10.5604/01.3001.0013.1836
Fuller, A., Unwin, L. (2002). Developing pedagogies for the contemporary workplace. In K. Evans, P. Hodkinson, L. Unwin (Eds.), Working to Learn (pp. 95–111). Kogan Page.
Fenwick, T. (2008). Workplace learning: Emerging trends and new perspectives, New Directions in Adult Education, 119, 17–26. https://doi.org/10.1002/ace.302
Giebułtowska J. (2017). Rozwój zawodowy nauczycieli w modelu professional learning community. LABOR et EDUCATIO, 5, 57–72. https://doi.org/10.4467/25439561 LE.17.003.7978.
Godlewska-Zaorska, A. (2021). Tożsamość zawodowa terapeutów zajęciowych w kon¬tekście sytuowania się na kontinuum od anomii do autonomii – doniesienia z badań, Niepełnosprawność. Dyskursy pedagogiki specjalnej, 44, 98–110.
Gołębniak, B.D., Krzychała, S. (2015). Akademickie kształcenie nauczycieli w Polsce – raport z badań, Rocznik Pedagogiczny, 38, 97–112.
Grochowalska, M. (2018). Kariera czy fucha? Relacje społeczne w konstruowaniu kari¬ery zawodowej przez początkujących nauczycieli. Ruch Pedagogiczny, 2, 81–90.
Grochowalska, M. (2020). Początkujący nauczyciel przedszkola we wspólnocie za¬wodowej: od niepewności ku pełnemu uczestnictwu w socjokulturowych praktyk¬ach. Forum Pedagogiczne, 10(1), 129–140. https://doi.org/10.21697/fp.2020.1.10
Hetmańczyk, H. (2017). Wiedza przyszłych nauczycieli na temat cyberprzemocy wo¬bec dzieci najmłodszych – doniesienia z badań. Edukacja – Technika – Informaty¬ka, 1(19), 247–254. https://doi.org/10.15584/eti.2017.1.34
Kabat, M. (2020). Budowanie tożsamości przez nauczyciela. Studia Edukacyjne, 50, 275–287. https://doi.org/10.14746/se.2018.50.18
Karkowska, M. (2016). Tożsamość twórców akademickich w perspektywie badań biograficznych. In M. Modrzejewska-Świgulska (Ed.), Biograficzne badania nad twórczością teoria i empiria (pp. 71–89). Wyd. UŁ.
Kędzierska, H. (2023a). Uczenie się zawodu nauczyciela w miejscu pracy. Problemy Wczesnej Edukacji, 1(56), 29–40. https://doi.org/10.26881/pwe.2023.56.02
Kędzierska, H. (2023b). Awans zawodowy nauczycieli czyli doskonalenie na „jałowym biegu”. In H. Kędzierska, M. Maciejewska, J. Ostrouch-Kamińska (Eds.), Pedagogi¬ka wobec wyzwań współczesnego świata. Studia dedykowane Profesorowi Henryko¬wi Mizerkowi (pp. 289–301). Wyd. UWM.
Kos, E.A. (2021). Specyfika kształcenia nauczycieli wczesnej edukacji w Finlandii i Es¬tonii. Podobieństwa i różnice. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 16(2/60), 65–76. https://doi.org/10.35765/eetp.2021.1660.05
Kienig, A, Suplicka, A. (2018). Nowa perspektywa praktycznego kształcenia nauczycie¬li. Pedagogika Szkoły Wyższej, 24, 133–143. https://doi.org/10.18276/psw.2017.1-11
Klus-Stańska, D. (2018). Paradygmaty dydaktyki. Myśleć teorią o praktyce. PWN.
Kulawska, E. (2017). Poczucie własnej skuteczności nauczycieli edukacji wczesnosz¬kolnej. Forum Pedagogiczne, 7(2), 237–252. https://doi.org/10.21697/fp.2017.2.17
Lave, J., Wenger, E. (1991). Situated Learning: Legitimate Peripheral Participation. Cambridge University Press.
Lenart, R. (2015). Strategia zarządzania oświatą – sieci współpracy i samokształcenia. Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania, 39(4), 135–152.
Ligus, R. (2018). Wiedza w działaniu – o potrzebie wspólnoty praktyk andragogi¬ki i pedeutologii w formalnych, pozaformalnych, nieformalnych przestrzeniach uczenia się. Edukacja, 3, 17–40.
Latoch-Zielińska, M. (2023). Polski system kształcenia nauczycieli – historia i współczesność. Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego, 32, 1–16. https://doi.org/10.31261/TPDJP.2023.32.08
Łukasik, J. (2020). Rozwój osobisty i zawodowy nauczycielek w okresie wczesnej dorosłości, Edukacja Ustawiczna Dorosłych, 3, 85–97. https://doi.org/10.34866/ jg8y-6c19
Maciejewska, M. (2020). Wykorzystanie etnografii wizualnej w procesie rozpoznawan¬ia problemów społecznych przez studentów. Forum Pedagogiczne, 10(2), 165–178. https://doi.org/10.21697/fp.2020.2.12
Madalińska-Michalak, J. (2017). Przywództwo dyrektora szkoły a zmiana i uczenie się nauczycieli we wspólnotach praktyków. Rocznik Lubuski, 43(1), 217–229.
Makowska, M. (2020). Przegląd systematyczny – krok po kroku. Przewodnik dla począt¬kujących badaczy reprezentujących nauki społeczne. Wyd. SGGW.
Matera, J., Czapska, J. (2014). Zarys metody przeglądu systematycznego w naukach społecznych. Wyd. IBE.
Mautner, G. (2011). Analiza gazet czasopism i innych mediów drukowanych. In R. Wodak, M. Krzyżanowski (Eds.), Jakościowa analiza dyskursu w naukach społec¬znych. Oficyna Wydawnicza Łośgraf.
Mazur, Z., Orłowska, A. (2018). Jak zaplanować i przeprowadzić systematyczny przegląd literatury Polskie Forum Psychologiczne, 23(2), 235–251. https://doi. org/10.14656/PFP20180202
Muchacka-Cymerman, A. (2023). Poczucie skuteczności w miejscu pracy a sens życia nauczycieli. Wychowanie w Rodzinie, 1, 129–145. https://www.ceeol.com/search/ article-detail?id=1224253
Muszyński, M., Piotrowska, A. (2021). Samoocena stanu wiedzy o dysleksji i umiejęt¬ności pracy z dziećmi zagrożonymi ryzykiem dysleksji wśród nauczycieli naucza¬nia początkowego. Lubelski Rocznik Pedagogiczny, 40(4), 129–152. https://doi. org/10.17951/lrp.2021.40.4.129-152
Nazaruk S.K., Marchel, J. (2019). Diagnoza kompetencji zawodowych oraz potrzeb doskonalenia zawodowego nauczycieli wychowania przedszkolnego i edukacji wczesnoszkolnej, Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 2(52), 55–76. https:// doi.org/10.35765/eetp.2019.1452.04
Nieduziak, E. (2017). Miejsce pedagogiki specjalnej w kształceniu nauczycieli: ocze¬kiwania, możliwości, opinie – kontekst wymagań prawych i rzeczywistości szkol¬nej. Niepełnosprawność – Dyskursy Pedagogiki Specjalnej, 27, 210–221. https://doi. org/10.4467/25439561.NP.17.049.8124
Nowakowska, I., Pisula, E. (2018). Wiedza na temat zaburzeń ze spectrum i opinie dotyczące edukacji włączającej dzieci z tymi zaburzeniami u nauczycieli szkół pod¬stawowych oraz studentów kierunków nauczycielskich. Człowiek – Niepełnosprawn¬ość – Społeczeństwo, 40(2), 29–47. https://doi.org/10.5604/01.3001.0012.7546.
Nowakowska-Siuta, R. (2016). Innowacje w kształceniu nauczycieli w perspektywie porównawczej. Studia z Teorii Wychowania, 4(17), 53–63.
Nowakowska-Siuta, R. (2019). Sprawczość i wspólnotowość. Autopercepcje przyszłych nauczycieli w konfrontacji z funkcjami i zadaniami współczesnego uniwersytetu. Rocznik Teologiczny, 61(4/201), 763–783. https://doi.org/10.36124/rt.2019.31
Nowosad, K. (2023). Nadzieja na sukces nauczycieli a ich poczucie kontroli i włas¬nej skuteczności. Szkoła – Zawód – Praca, 25, 257–289. https://doi.org/10.34767/ SZP.2023.01.10
Okraj, Z. (2022). „To jest coś takiego, że ja wiem, że to ma wartość”. Użyteczność pro¬ponowanych innowacji jako cel i aspekt poczucia sensu twórczej pracy dydak¬tycznej nauczycieli akademickich – relacja z badań. Parezja. Czasopismo Forum Młodych Pedagogów przy Komitecie Nauk Pedagogicznych PAN, 1(17), 129–145. https://doi.org/10.15290/parezja.2022.17.10
Ostrach, Z., Skałbania, B. (2018). Proces stawania się nauczycielem w koncepcji ksz¬tałcenia ustawicznego. Edukacja Ustawiczna Dorosłych, 4, 108–113.
Popek, K. (2016). Doświadczenie w narracjach nauczycieli – imperatyw w formowan¬iu tożsamości dojrzałej. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica, 96, 225–247. https://doi.org/10.18778/0208-6050.96.15
Rodek, V. (2020). Poczucie własnej skuteczności jako czynnik różnicujący samodzielne uczenie się studentów. Studia Edukacyjne, 58, 107–122. https://doi.org/10.14746/ se.2020.58.6
Sajdak, A. (2015). Przygotowanie nauczycieli akademickich do prowadzenia zajęć dy¬daktycznych – możliwości wsparcia i przykłady dobrych praktyk. Studia Oeco¬nomica Posnaniensia, 3(5), 7–27.
Senge, P. (1998). Piąta dyscyplina. Teoria i praktyka organizacji uczących się. Dom Wy¬dawniczy ABC.
Sieradzka-Baziur, B. (2020).Uwarunkowania kształcenia zdalnego w rodzinie w do¬bie COVID-19. Horyzonty Wychowania, 19(51), 89–99. https://doi.org/10.35765/ hw.1979
Sławecki, B. (2017). Dwoje we mnie: eksploracja i opis struktury tożsamości profesjo¬nalnej nauczycieli akademickich Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu. Studia Oeconomica Posnaniensia, 13(5), 27–46. https://doi.org/10.18559/SOEP.2017.3.2
Sury, Z. (2020). Ewaluacja w pracy nauczycieli: Konteksty zawodowe i tożsamościowe. Wyd. UJ.
Tchorzewski, A.M. (2022). Rzecz o kształtowaniu tożsamości zawodowej nauczyciela, Roczniki Pedagogiczne, 14(50), 101–121. https://doi.org/10.18290/rped22141.7
Tłuściak-Deliowska, A. (2021). Poczucie własnej skuteczności nauczyciela w kon¬tekście problemu przemocy rówieśniczej wśród uczniów. In J.L. Pękala, K. Bi¬ałożyt-Wielonek (Eds.), Obszary (nie)pewności współczesnego nauczyciela (pp. 121–134). Wyd. UW.
Tomczak, M. (2015). Nauczyciel „profesjonalista – praktyk” jako jeden z wariantów nauczycielskiej tożsamości zawodowej. Wychowanie Na Co Dzień, 1(250), 20–24 .
Tynjälä, P. (2008). Perspectives into learning at the workplace. Educational Research Review, 3(2), 130–154. https://doi.org/10.1016/j.edurev.2007.12.001
Tynjälä, P. (2013). Toward a 3-P model of workplace learning: A literature review. Vo¬cations and Learning, 6, 11–36. https://doi.org/10.1007/s12186-012-9091-z
Tynjälä, P., Gijbels, D. (2012). Changing world – changing pedagogy. In P. Tynjälä, M.- L. Stenström, M. Saarnivaara (Eds.), Transitions and Transformations in Education (pp. 205–222). Springer. https://doi.org/10.1007/978-94-007-2312-2_13
Wenger, E. (1998). Communities of Practice. Learning, Meaning and Identity. Cam¬bridge University Press.
Wierzejska, J. (2018). Poczucie własnej skuteczności pedagogów szkolnych ich stres zawodowy. Annales Universitas Marrie Curie-Skłodowska, 31(1), 23–40. https:// doi.org/10.17951/j.2018.31.1
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2024.43.3.69-86
Data publikacji: 2024-12-31 15:39:59
Data złożenia artykułu: 2024-05-06 21:20:17
Statystyki
Wskaźniki
Prawa autorskie (c) 2024 Hanna Kędzierska
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.