Mediacja w sprawach nieletnich – wymiar wychowawczy

Magda Urbańska

Streszczenie w języku polskim


Wprowadzenie: Jednym ze sposobów rozwiązywania konfliktów są mediacje, w trakcie których strony dążą, przy  pomocy mediatora, do osiągnięcia obopólnie korzystnego porozumienia. Mediacja znajduje swoje zastosowanie także w kontekście spraw karnych, których sprawcami są nieletni. W wyniku mediacji mogą zostać wypracowane satysfakcjonujące obie strony warunki zadośćuczynienia i naprawienia wyrządzonej szkody. Stwarza to szanse na wychowawcze oddziaływanie na młodzież łamiącą normy prawne.

Cel badań: W artykule dokonano analizy literatury przedmiotu z zakresu mediacji karnych oraz aktów prawnych dotyczących mediacji w sprawach nieletnich, skupiając się na ukazaniu specyfiki mediacji z udziałem nieletnich sprawców czynów karalnych  oraz korzyściach wychowawczych związanych z prowadzeniem postępowania mediacyjnego w tego rodzaju sprawach.

Stan wiedzy: Literatura przedmiotu zwraca uwagę na liczne korzyści związane z prowadzeniem mediacji w sprawach nieletnich, podkreślając zwłaszcza jej wymiar wychowawczy i pozytywny wpływ na rozwój osobowości młodego człowieka. Udział w spotkaniu mediacyjnym pozwala bowiem osiągnąć nie tylko wzajemnie satysfakcjonujące porozumienie, ale także dzięki dobrowolnym i samodzielnym decyzjom podejmowanym przez młodego sprawcę w trakcie mediacji ma on szansę na zmianę swojego postępowania w kierunku pożądanym społecznie. 

Podsumowanie: Mediacja jako sposób rozwiązywania sporów będących wynikiem czynu karalnego pozwala na wypracowanie porozumienia w kwestii zadośćuczynienia i naprawienia przez sprawcę wyrządzanych przez niego krzywd. Ze względu na wychowawczy potencjał mediacji warto byłoby propagować jej szersze wykorzystanie w pracy z młodzieżą, w tym z nieletnimi sprawcami czynów karalnych.


Słowa kluczowe


mediacja, nieletni sprawca, porozumienie, zadośćuczynienie

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Bieńkowska, E. (2011). Mediacja w sprawach nieletnich. Stan prawny na 1 września 2011 r. Warszawa: Ministerstwo Sprawiedliwości.

Consedine, J. (2004). Sprawiedliwość naprawcza. Przywrócenie ładu społecznego. Warszawa: Polskie Stowarzyszenie Edukacji Prawnej.

Czarnecka-Dzialuk, B. (2014). Profilaktyczne aspekty sprawiedliwości naprawczej – prezentacja wyników badań nieletnich uczestników mediacji. W: M. Plucińska (red.). Rozwiązywanie sytuacji konfliktowych w wymiarze jednostkowym i społecznym (s. 275-284). Poznań: Wyd. Naukowe Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu im. A. Mickiewicza.

Gruca-Miąsik, U. (2011). Negocjacje i mediacje w kręgu pomocy, wychowania i prawa. Rzeszów: Wyd. UR.

Kalisz, A., Zienkiewicz, A. (2009). Mediacja sądowa i pozasądowa. Zarys wykładu. Warszawa: Wolters Kluwer Polska SA.

Lewicka, A., Grudziewska, E. (2010). Mediacja sądowa. Alternatywna metoda resocjalizacyjna?. Lublin: Wyd. UMCS.

Lewicka-Zelent, A. (2013). Uwarunkowania gotowości nieletnich do zadośćuczynienia w paradygmacie sprawiedliwości naprawczej. Lublin: Wyd. UMCS.

Meier, B-M. (1999). Sprawiedliwość naprawcza – zarys koncepcji. W: B. Czarnecka-Dzialuk, D. Wójcik (red.). Mediacja. Nieletni przestępcy i ich ofiary (s. 39-65). Warszawa: Oficyna Naukowa.

Ministerstwo Sprawiedliwości (a), Informacja o postępowaniu mediacyjnym w sprawach nieletnich. Retrieved on from: https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/postepowanie-mediacyjne-w-sprawach-nieletnich3 (19.11.2020).

Ministerstwo Sprawiedliwości (b), Mediacje w sprawach nieletnich w latach 2004-2015. Retrieved on from: www.gov.pl/web/sprawiedlwosc/dane-statystyczne-dotyczace-mediacji (19.11.2020).

Ministerstwo Sprawiedliwości (2019). Postępowania w sprawach nieletnich (rodzinnych) w sądach powszechnych zakończone w wyniku postępowania mediacyjnego w latach 2004-I półrocze 2019 r. Retrieved on from: https://isws.ms.gov.pl/pl/baza-statystyczna/opracowania-wieloletnie/ (03.12.2020).

Nadzieja-Maziarz, A. (2015) Aspekt wychowawczy mediacji z sprawach z nieletnim sprawcą czynu karalnego. W: T. Rakoczy (red.). Przyszłość mediacji w polskim systemie prawa (s. 61-69). Lublin: Wyd. KUL.

Pawlak, B. (2014). Mediacja w sprawach z nieletnim sprawcą czynu karalnego na przykładzie praktyki w Apelacji łódzkiej. W: M. Plucińska (red.). Rozwiązywanie sytuacji konfliktowych w wymiarze jednostkowym i społecznym (s. 365-373). Poznań: Wyd. Naukowe Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu im. A. Mickiewicza

Rekomendacja Nr R (99) 19 Komitetu Ministrów [Rady Europy] dla Państw Członkowskich o mediacji w sprawach karnych (przyjęta przez Komitet Ministrów 15 września 1999 r. na 679 posiedzeniu przedstawicieli Ministrów i Komentarz). Retrieved on from: https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/miedzynarodowe-i-polskie-standardy-dotyczace-mediacji (15.11.2020).

Rękas, A. (2009). Rozwój mediacji w Polsce – zagadnienia prawne i praktyczne. W: D. Czura-Kalinowska (red.). Mediacja i arbitraż jako sposoby polubownego rozstrzygania sporów (s. 55-68). Poznań: Wyższa Szkoła Pedagogiki i Administracji;

Rogozińska, A. (2019). Praktyczne aspekty zawodu mediatora. Poradnik. Warszawa: Difin SA.

Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 maja 2001 r. w sprawie postępowania mediacyjnego (Dz.U. Nr 56, poz. 591).

Rudolf, A., Cichowicz-Major, M., Matysiak, M., Pałka, S., Pieniążek W., Przybył, C. (brw). Diagnoza stanu stosowania mediacji oraz przyczyn zbyt niskiej w stosunku do oczekiwanej popularności mediacji. Raport końcowy (brw). Retrieved on from: http://docplayer.pl/18813209-Raport-koncowy-diagnoza-stanu-stosowania-mediacji-oraz-przyczyn-zbyt-niskiej-w-stosunku-do-oczekiwanej-popularnosci-mediacji.html (20.11.2020).

Sitarz, O. (2015a). Mediacja w sprawach karnych. W: O. Sitarz (red.). Metodyka pracy mediatorów w sprawach karnych (s. 79-175). Warszawa: Difin SA.

Sitarz, O. (2015b). O mediacji w ogólności. W: O. Sitarz (red.). Metodyka pracy mediatorów w sprawach karnych (s. 25-38). Warszawa: Difin SA.

Skorupski, W. (2009). Racjonalnie o mediacji. W: M. Leśniak (red.). Mediacja w rozwiązywaniu konfliktów wieku adolescencji (s. 51-67). Kraków: Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego.

Suchorska, A. (2015). Mediacja w postępowaniu z nieletnimi jako niewykorzystany środek wychowawczy ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich. W: P. Malinowski, H. Duszka-Jakimko, A. Suchorska (red.). Wokół praktycznych i teoretycznych aspektów mediacji (s. 153-166). Kraków: Uniwersytet Opolski.

Szczepanik, R., Jaros, A., Staniaszek, M. (2018). Sąd nad demoralizacją nieletnich. Konteksty wychowawcze. Łódź: Wyd. UŁ.

Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz.U. z 1982, Nr 35, poz. 228 z późn. zm.).

Wajerowska-Oniszczuk, B. (2012). Mediacja w polskim prawie nieletnich. Stan prawny na 1 grudnia 2012 r. Warszawa: Ministerstwo Sprawiedliwości.

Waszkiewicz P. (2009a). Mediacja w sprawach nieletnich. W: E. Gmurzyńska, R. Morek (red.). Mediacje. Teoria i praktyka (s. 219-229). Warszawa: Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o.

Waszkiewicz P. (2009b). Zasady mediacji. W: E. Gmurzyńska, R. Morek (red.). Mediacje. Teoria i praktyka (s. 91-105). Warszawa: Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o.

Wright M. (1999), Geneza i rozwój sprawiedliwości naprawczej. W: B. Czarnecka-Dzialuk, D. Wójcik (red.). Mediacja. Nieletni przestępcy i ich ofiary (s. 14-38). Warszawa: Oficyna Naukowa.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2021.40.1.129-142
Data publikacji: 2021-04-16 14:27:11
Data złożenia artykułu: 2020-12-04 18:09:24


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1529
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 1698

Wskaźniki





Prawa autorskie (c) 2021 Magda Urbańska

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.