Wyślij tekst przez e-mail 
Ukryj
Pokaż wszystkie
Metoda Terapii „Olfactor” w przestrzeni nauk pedagogicznych: w neurodydaktyce, pedagogice specjalnej i logopedii
Streszczenie w języku polskim
Wprowadzenie: Przestrzeń pedagogiczna w niniejszym artykule odnosi się do neurodydaktyki, pedagogiki specjalnej, logopedii. W przestrzeni tej występują poszukiwania coraz to nowszych metod terapii, których celem jest wspomaganie rozwoju, szukanie nowych metod uczenia, niwelowanie zaburzeń czy też zaspokajanie specjalnych potrzeb edukacyjnych osób z niepełnosprawnościami.
Cel badań: Opisano charakterystykę autorskiej Metody Terapii Olfactor, która powstała u podstaw neurodydaktyki i może być stosowana w przestrzeni pedagogicznej.
Stan wiedzy: Do tej pory wykorzystanie zmysłu węchu w bieżących działaniach terapeutyczno-kompensacyjnych spotkało się ze stosunkowo niewielkim zainteresowaniem.
Podsumowanie: Metoda Terapii Olfactor jest autorską, innowacyjną metodą, która może być stosowana w obszarze nauk pedagogicznych: w pedagogice specjalnej i logopedii, a także w innych naukach społecznych, takich jak psychologia. Metoda ta wykorzystuje przede wszystkim zmysł węchu w celu wzmocnienia funkcji poznawczych (pamięć, płynność werbalna, mowa), poprawy funkcjonowania fizycznego, emocjonalnego i społecznego człowieka. Podstawą metody jest nowatorskie urządzenie do stymulacji węchowej, Olfactor, które jest niezbędnym wynalazkiem do stawiania diagnoz i stosowania technik terapeutycznych. Metoda Terapii Olfactor obejmuje trzy główne komponenty: edukacyjny, diagnostyczny i terapeutyczny. Metoda ta jest skierowana do osób na każdym etapie życia i z różnymi niepełnosprawnościami (np. dla dzieci z niepełnosprawnością intelektualną; dzieci z opóźnionym rozwojem mowy; dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi; dla osób z zaburzeniami pamięci – z chorobą Alzheimera).
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (English)Bibliografia
Bende, M., Nordin, S. (1997). Perceptual learning in olfaction: professional wine tasters versus controls. Physiology and Behavior, 62(5), 1065-70. https://doi.org/10.1016/S0031-9384(97)00251-5
Bereźnicki, F. (2007). Dydaktyka kształcenia ogólnego. Impuls.
Bojarowicz, H., Ziółkowska, A., Krysiński, J. (2016). Wyjątkowość zapachu. Hygeia Public Health, 51(2), 154–160.
Brunjes, P. C., Illig, K. R., Meyer, E. A. (2005). A field guide to the anterior olfactory nucleus (cortex). Brain Research Reviews, 50(2), 305–335.
Brzezińska, A., Appelt, K., Ziółkowska, B. (2008). Psychologia rozwoju człowieka. W J. Strelau, D. Doliński (Red.), Psychologia. Podręcznik akademicki (s. 95–290). GWP.
Chojak, M. (2020). Edukacja oparta na neurofaktach – wstępna analiza nowego protokołu badawczego opartego na metodologii pedagogiki i medycyny. Lubelski Rocznik Pedagogiczny, 39 (3), 23-40. http://doi:10.17951/lrp.2020.39.3.23-40
Cieszyńska-Rożek, J. (2013). Metoda Krakowska wobec zaburzeń rozwoju dzieci. Z perspektywy fenomenologii, neurobiologii i językoznawstwa. Omega Stage Systems – Jędrzej Cieszyński.
Coelho, D.H., Reiter, E.R., Budd, S.G., Shin, Y., Kons, Z.A., Costanzo, R.M. (2021). Quality of life and safety impact of COVID-19 associated smell and taste disturbances. American Journal of Otolaryngology. 42 (4), 103001. https://doi.org/10.1016/J.AMJOTO.2021.103001
Czerniawska, E., Czerniawska-Far, J. (2009). Człowiek w świecie zapachów. Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
de Groot, J. H. B., Kirk, P. A., Gottfried, J. A. (2021). Titrating the Smell of Fear: Initial Evidence for Dose-Invariant Behavioral, Physiological, and Neural Responses. Psychological Science, 32(4), 558-572. https://doi.org/10.1177/0956797620970548
Gardner, H. (2002). Inteligencje wielorakie. Teoria w praktyce. Media Rodzina.
Górski, J. (Red.) (2010). Fizjologia człowieka. PZWL.
Hamerlińska, A. (2023). Olfactor-an invention for olfactory stimulation. Jagielloński Instytut Wydawniczy.
Hamerlińska, A. (2019). Applying nasal airflow – inducing maneuvers with patients with hyposmia after total laryngectomy. Contemporary Oncology, 23 (3), 141–145. https://doi.org/10.5114/wo.2019.86688
Hankała, A. (1993). Wybiórczość poznawcza umysłu w sferze pamięci. Filozofia Nauki, 1/4, 83-100.
Herz, R.S., Engen, T. (1996). Odor memory: Review and analysis. Psychonomic Bulletin & Review, 3, 300–313. https://doi.org/10.3758/BF03210754
Hilgers, F. J., Jansen, H. A., Van As, C. J., Polak, M. F., Muller, M. J., Van Dam, F. S. (2002). Long-term results of olfaction rehabilitation using the nasal airflow-inducing (‘polite yawning’) maneuver after total laryngectomy. Archives of Otorhinolaryngology-Head & Neck Surgery, 128, 648–654.
Hummel, T., Rissom, K., Reden, J., Ha¨hner, A., Weidenbecher, M., Huttenbrink, K. (2009). Effects of Olfactory Training in Patients with Olfactory Loss. Laryngoscope, 119. https://doi.org/10.1002/lary.20101
Juszczyk, S. (2012). Neuronauki w edukacji. Nowe możliwości w procesie nauczania- uczenia się. Chovanna, 2, 39, 39-59.
Kornas-Biela, D. (2001). Okres prenatalny. W B. Harwas-Napierała, J. Trempała (Red.), Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia człowieka. (s. 17-42). PWN.
Kovács, T., Cairns, N. J., Lantos, P. L. (1999). Beta-amyloid deposition and neurofibrillary tangle formation in the olfactory bulb in ageing and Alzheimer’s disease. Neuropathology and Applied Neurobiology, 25(6), 481–491.
Lehrner, J., Glück, J., Laska, M. (1999). Odor Identification, Consistency of Label Use, Olfactory Threshold and their Relationships to Odor Memory over the Human Lifespan, Chemical Senses, 24, 3, 337–346. https://doi.org/10.1093/chemse/24.3.337
Longobardi, Y., Parrilla, C., Di Cintio, G., De Corso, E., Marenda, M. E., Mari,
G., Paludetti, G., D’Alatri, L., Passali, G. C. (2020). Olfactory perception rehabilitation after total laryngectomy (OPRAT): proposal of a new protocol based on training of sensory perception skills. European Archives of Oto-Rhino- Laryngology, 277(7), 2095–2105.
Łukaszewicz, K., Czerniawska, E. (2005). Czy Proust miał rację? Zapachy jako wskazówki pamięciowe. Psychologia Rozwojowa, 10 (3), 69–78.
Marciniak-Firadza, R. (2021). Zmysł węchu – istota, zaburzenia, diagnoza, terapia (Na przykładzie logopedy pracującego z dziećmi). Logopedia, 50/2, 169–183. https://doi.org/10.24335/zsxn-1e91
Martinec Nováková, L., Fialová, J., Havlíček, J. (2018). Effects of diversity in olfactory environment on children’s sense of smell. Scientific Reports, 8, 2937. https://doi.org/10.1038/s41598-018-20236-0
Mydlikowska-Śmigórska, A., Śmigórski, K., Rymaszewska, J. (2019). Specyfika funkcjonowania węchowego osób starszych. Różnice między starzeniem się fizjologicznym a patologią. Psychiatria Polska, 53(2), 433–446. https:// doi.org/10.12740/PP/92272
Odowska-Szlachcic, B. (2010). Metoda integracji sensorycznej we wspomaganiu rozwoju mowy u dzieci z uszkodzeniami ośrodkowego układu nerwowego. Harmonia.
Okoń, W. (1998). Nowy słownik pedagogiczny. Wyd. Akademickie Żak.
Oleszkiewicz, A., Bottesi, L., Pieniak, M., Fujita S., Krasteva N., Nelles G., Hummel, T. (2022). Trening węchowy z aromatyką : efekty węchowe i poznawcze. European Archives of Otorynolaryngoly, 279 , 225–232 (2022). https://doi.org/10.1007/s00405-021-06810-9
Petlak, E. (2012). Neuropedagogika i neurodydaktyka — tendencje XXI wieku, Chovanna, 2 (39), s. 59-67.
Pieniak, M., Oleszkiewicz, A., Avaro, W., Calegari, F., Hummel, T. (2022). Olfactory training – Thirteen years of research reviewed. Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 141, 104853, 1-19. https://doi.org/10.1016/j.neubiorev.2022.104853
Potargowicz, E. (2008). Węch – niedoceniany zmysł człowieka. Postępy Higieny Medycyny Doświadczalnej, 62, 87–93.
Rapiejko, P. (2006). Zmysł węchu. Alergoprofil, 2, 4–10.
Regner, A. (2019). Wybrane techniki manualne wspomagające terapię ustno-twarzową. Continuo.
Risberg-Berlin, B., Möller, R. Y., Finizia, C. (2007). Effectiveness of olfactory rehabilitation with the nasal airflow-inducing maneuver after total laryngectomy: one-year follow-up study. Archives of Otorhinolaryngology-Head & Neck Surgery, 133(7), 650–654. https://doi.org/10.1001/archotol.133.7.650
Rumińska, A. (1973). Rośliny lecznicze. Podstawy biologii i agrotechniki. PWN.
Sadowski, B. (2001). Biologiczne mechanizmy zachowania się ludzi i zwierząt. PWN.
Schab, F. R. (1991). Odor memory: taking stock. Psychological Bulletin, 109(2), 242-51. https://doi.org/10.1037/0033-2909.109.2.242
Skangiel-Kramska, J., Rogozińska, K. (2005). Zmysł węchu – kodowanie zapachów – nagroda Nobla z fizjologii lub medycyny 2004 roku. Kosmos Problemy Nauk Biologicznych, 54 (2–3), 149–154.
Stockhorst, U., Pietrowsky, R., (2004). Olfactory perception, communication, and the nose-to-brain pathway. Physiology and Behavior, 83(1), 3-11. https://doi.org/10.1016/j.physbeh.2004.07.018
Sullivan, R. M., Wilson, D. A., Ravel, N., Mouly, A. M. (2015). Olfactory memory networks: from emotional learning to social behaviors. Frontiers in Behavioral Neuroscience, 9, 36. https://doi.org/10.3389/fnbeh.2015.00036
Śmiałowska, M. (2009). Budowa układu nerwowego zwierząt i ludzi. W R. Tadeusiewicz. (Red.), Neurocybernetyka teoretyczna. (s. 11-31). Wyd. UW.
Walker, A., Hopkins, C., Surda, P. (2020). Use of Google Trends to investigate loss-ofsmell-related searches during the COVID-19 outbreak. International Forum of Allergy and Rhinology, 10 (7), 839–847. https://doi.org/10.1002/ALR.22580
Walsh, E. (1966). Fizjologia układu nerwowego. PZWL.
Wilson D., Stevenson, R. (2003). The fundamental role of memory in olfactory perception, Trends in Neurosciences, 26, 5, 243-247. https://doi.org/10.1016/S0166-2236(03)00076-6
Żylińska, M. (2013). Neurodydaktyka. Nauczanie i uczenie się przyjazne mózgowi. Wyd. UMK.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2024.43.3.155-172
Data publikacji: 2024-12-31 15:40:09
Data złożenia artykułu: 2024-04-04 22:37:52
Statystyki
Wskaźniki
Prawa autorskie (c) 2024 Agnieszka Hamerlińska
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.