Email this article Classics of Children’s Literature: Definitions – Ideologies – Theoretical Concepts
Abstract
The aim of the paper is to present a discussion on the issue of classicality in relation to children’s literature and in the context of ideology, as well as to formulate a definition of literary classics for young readers based on socio-cultural and not aesthetic criteria. The author refers to representative examples of Polish and English reflection on the issue and, at the end of the article, proposes to define classical works as literary texts that, after many years from their creation, are still subjected to professional and non-professional rereading and various transformations.
Keywords
Full Text:
PDF (Język Polski)References
LITERATURA
Aleksandrzak, S. (red.). (1968). Kim jesteś, Kopciuszku, czyli o problemach współczesnej literatury dla dzieci i młodzieży. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Antonik, D. (2017). Twórczość literacka w pejzażu medialnym. O społecznym życiu literatury. Teksty Drugie, nr 1, 405–420, DOI: https://doi.org/10.18318/td.2017.1.32.
Ballantyne, R.M. (1858). The Coral Island: A Tale of the Pacific Ocean. London: T. Nelson & Sons.
Barrie, J.M. (1911). Peter and Wendy. London: Hodder & Stoughton.
Baum, L.F. (1900). The Wonderful Wizard of Oz. Chicago: George M. Hill.
Bloom, H. (2019). Zachodni kanon. Książki i szkoła epok. Przeł. B. Baran, M. Szczubiałka. Warszawa: Aletheia.
Brzechwa, J. (1946). Akademia Pana Kleksa. Warszawa.
Buliński, T. (2003). Dzieciństwo jako getto. Nowożytny obraz dziecka. Dziecko Krzywdzone, t. 2(3), 46–62.
Carroll, L. (1865). Alice’s Adventures in Wonderland. London: Macmillan.
Carroll, L. (1871). Through the Looking Glass, and what Alice Found There. London: Macmillan.
Chawar, E., Deszcz-Tryhubczak, J., Kowalska, K., Maniakowska, O., Marecki, M., …, Sikora, D. (2018). Children’s voices in the Polish canon wars: Participatory research in action. International Research in Children’s Literature, vol. 11(2), 111–131.
Chwin, S. (2012). Europa i kanon dla dorosłych. W: E. Wichrowska (red.), Europejski kanon literacki. Dylematy XXI wieku (s. 57–61). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Ciciak, A. (2005). Harry Potter a lektury szkolne. Uczeń w multimedialnej pajęczynie. W: I. Iwasiów, T. Czerska (red.), Kanon i obrzeża (s. 349–362). Kraków: Universitas.
Cieślikowski, J. (1985). Literatura osobna. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Cohen, M.N. (1995). Lewis Carroll: A Biography. London: Macmillan.
Czabanowska-Wróbel, A. (2013). [Ta dziwna] instytucja zwana literaturą dla dzieci. Historia literatury dla dzieci w perspektywie kulturowej. Teksty Drugie, nr 5, 13–24.
Czabanowska-Wróbel, A. (2016). Literatura dziecięca – pomiędzy literaturą światową i globalną. Wielogłos, t. 27(1), 1–15.
Czernow, A.M., Michułka, D. (2017). Historical twists and turns in the Polish canon of children’s literature. W: B. Kümmerling-Meibauer, A. Müller (eds.), Canon Constitution and Canon Change in Children’s Literature (s. 85–102). New York – London: Routledge.
Deszcz-Tryhubczak, J., Marecki, M. (2018). Whose Canon? The Absence of Children’s Voices in the Polish Canon Battle. The Journal of the History of Childhood and Youth, vol. 11(1), 81–87, DOI: https://doi.org/10.1353/hcy.2018.0009.
Deszcz-Tryhubczak, J., Marecki, M., Chawar, E., Kaczkowska, M., Kowalska, K., …, Pszczołowski, E. (2019). Productive Remembering of Childhood: Child–Adult Memory-Work with the School Literary Canon. Humanities, vol. 8(2), 74, DOI: https://doi.org/10.3390/h8020074.
Eliot, T.S. (1957). What is a classic? W: On Poetry and Poets (s. 53–71). London: Faber & Faber.
Flynn, R. (1997). The Intersection of Children’s Literature and Childhood Studies. Children’s Literature Association Quarterly, vol. 22(3), 143–145, DOI: https://doi.org/10.1353/chq.0.1160.
Genette, G. (2014). Palimpsesty. Literatura drugiego stopnia. Przeł. T. Stróżyński, A. Milecki. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
Goćkowski, J. (2005). Mozaika kultur europejskich. Forum Politologiczne, t. 2, 19–40.
Graban-Pomirska, M. (2015). Nie tylko Kopernik. Życiorysy wybitnych kobiet w książkach dla dzieci i młodzieży. W: B. Olszewska, O. Pajączkowski, L. Urbańczyk (red.), „Stare” i „nowe” w literaturze dla dzieci i młodzieży – biografie (s. 93–101). Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Griffith, J.W., Frey, C.H. (eds.). (1992). Classics of Children’s Literature. New York – Toronto: Macmillan.
Guillory, J. (1990). Canon. W: F. Lentricchia, T. McLaughin (eds.), Critical Terms for Literary Studies (s. 233–249). Chicago–London: University of Chicago Press.
Hartwig-Sosnowska, J. (1987). Alicja. Po drugiej stronie snu. W: Wyobraźnia bez granic (s. 23–48). Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza.
Hearfield, E. (2016). Lewis Carroll i Alicja. W 150. rocznicę publikacji Alicji w Krainie Czarów. Nowa Dekada Krakowska, t. 25(1–2), 76–87.
Honeyman, S. (2005). Elusive Childhood: Impossible Representations in Modern Fiction. Columbus: Ohio State University Press.
Hunt, P. (1996). Passing on the Past: The Problem of Books That Are for Children and That Were for Children. Children’s Literature Association Quarterly, vol. 21(4), 200–202, DOI: https://doi.org/10.1353/chq.0.1207.
Hunt, P. (2008). Literatura dla dzieci a dzieciństwo. Przeł. M. Kościelniak. W: M.J. Kehily (red.), Wprowadzenie do badań nad dzieciństwem (s. 61–83). Kraków: WAM.
Hunt, P. (2011). Children’s literature. W: P. Nel, L. Paul (eds.), Keywords for Children’s Literature (s. 42–47). New York – London: New York University Press.
Hunt, P. (2014). The classic and the canon in children’s literature. W: C. Butler, K. Reynolds (eds.), Modern Children’s Literature: An Introduction (s. 9–23). Basingstoke: Palgrave Macmillan.
Iwasiów, I. (2005). Wstęp. W: I. Iwasiów, T. Czerska (red.), Kanon i obrzeża (s. 7–9). Kraków: Universitas.
Iwasiów, I., Czerska, T. (red.). (2005). Kanon i obrzeża. Kraków: Universitas.
Jamróz-Stolarska, E. (2014). Serie literackie dla dzieci i młodzieży w Polsce w latach 1945–1989. Produkcja wydawnicza i ukształtowanie edytorskie. Warszawa: Wydawnictwo SBP.
Jędrych, K. (2014). Lektury w programach dla szkoły podstawowej z lat 1949–1989. W: K. Heska‑Kwaśniewicz, K. Tałuć (red.), Literatura dla dzieci i młodzieży (T. 4; s. 205–224). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Kolbas, D.E. (2001). Critical Theory and the Literary Canon. Boulder: Westview.
Kostecka, W., Skowera, M. (2013). Wstęp. W: W. Kostecka, M. Skowera (red.), Harry Potter. Fenomen społeczny – zjawisko literackie – ikona popkultury (s. 7–13). Warszawa: Wydawnictwo SBP.
Kuliczkowska, K. (1970). „Kopciuszek” i kompleksy. W: W szklanej kuli. Szkice o literaturze dla dzieci i młodzieży (s. 29–34). Warszawa: Nasza Księgarnia.
Kümmerling-Meibauer, B., Müller, A. (2017). Introduction: Canon studies and children’s literature. W: B. Kümmerling-Meibauer, A. Müller (eds.), Canon Constitution and Canon Change in Children’s Literature (s. 1–14). New York – London: Routledge.
Leavis, F.R. (1963). The Great Tradition: George Eliot, Henry James, Joseph Conrad. New York: New York University Press.
Leszczyński, G. (2003). Literatura i książka dziecięca. Słowo – obiegi – konteksty. Warszawa: CEBiD im. Heleny Radlińskiej.
Leszczyński, G. (2007). Kanon – pojęcie i sprzeczności. W: Magiczna biblioteka. Zbójeckie księgi młodego wieku (s. 157–164). Warszawa: CEBiD im. Heleny Radlińskiej.
Lewandowicz-Nosal, G. (2011). Książki dla najmłodszych. Od zera do trzech. Poradnik. Warszawa: Wydawnictwo SBP.
Lewandowicz-Nosal, G. (2017). Między „starym” a „nowym”. Kanon nie tylko lektur szkolnych – dyskusje, polemiki, propozycje. W: K. Tałuć (red.), Literatura dla dzieci i młodzieży (T. 5; s. 17–32). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Ługowska, J. (2019). „Wielka zabawa” jako odpowiedź na „kompleks Kopciuszka”. Filoteknos, t. 9, 40–47.
Maj, K.M. (2017). Światy poza światem. Od świata przedstawionego do narracji światocentrycznej. W: K. Olkusz, K.M. Maj (red.), Narracje fantastyczne (s. 15–59). Kraków: Ośrodek Badawczy Facta Ficta.
Marciniak, K. (2013). Foreword. W: E. Olechowska, J. Kłos, K. Marciniak, M. Kucharski (eds.), Polish Literature for Children and Young Adults Inspired by Classical Antiquity: A Catalogue (s. 9–17). Warsaw: Faculty of “Artes Liberales”, University of Warsaw.
Marciniak, K. (2016). What is a classic… for children and young adults? W: K. Marciniak (ed.), Our Mythical Childhood… The Classics and Literature for Children and Young Adults (s. 1–26). Leiden–Boston: Brill.
Markiewicz, H. (2006). O kanonach literatury. Przegląd Humanistyczny, t. 50(5–6), 9–22.
Mazurkiewicz, G. (2011). Przywództwo edukacyjne. Odpowiedzialne zarządzanie edukacją wobec wyzwań współczesności. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Mencwel, A. (red.). (1977). W kręgu socjologii literatury. Warszawa: PIW.
Milne, A.A. (1926). Winnie-the-Pooh. London: Methuen.
Milne, A.A. (1928). The House at Pooh Corner. London: Methuen.
Nikolajeva, M. (2010). Power, Voice and Subjectivity in Literature for Young Readers. New York – London: Routledge.
Owczarek, B. (2001). Problemy i orientacje socjologii literatury. W: D. Ulicka (red.), Literatura, teoria, metodologia (s. 256–278). Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego.
Pulera, D.J. (2004). Sharing the Dream: White Males in Multicultural America. New York – London: Continuum.
Puzynina, J. (2008). Ideologia w języku polskim. Oblicza Komunikacji, t. 1, 13–22.
Rose, J. (1984). The Case of Peter Pan or the Impossibility of Children’s Fiction. London: Macmillan.
Rowling, J.K. (1997). Harry Potter and the Sorcerer’s Stone. London: Bloomsbury.
Rowling, J.K. (1998). Harry Potter and the Chamber of Secrets. London: Bloomsbury.
Rowling, J.K. (1999). Harry Potter and the prisoner of Azkaban. London: Bloomsbury.
Rowling, J.K. (2000). Harry Potter and the Goblet of Fire. London: Bloomsbury.
Rowling, J.K. (2003). Harry Potter and the Order of the Phoenix. London: Bloomsbury.
Rowling, J.K. (2005). Harry Potter and the Half-Blood Prince. London: Bloomsbury.
Rowling, J.K. (2007). Harry Potter and the Deathly Hallows. London: Bloomsbury.
Ruskin, J. (1851). The King of the Golden River. London: Smith, Elder & Co.
Rychlewski, M. (2009). Obiegi wydawnicze a współczesny rynek książki w Polsce. Teksty Drugie, nr 1–2, 252–268.
Rychlewski, M. (2013). Książka jako towar. Książka jako znak. Studia z socjologii literatury. Gdańsk: WN Katedra.
Saint-Gelais, R. (2011). Fictions transfuges. La transfictionnalité et ses enjeux. Paris: Seuil.
Skowera, M. (2017). Bezpieczna i pożyteczna kraina niedorosłości. Literatura dziecięca jako konstrukt. Jednak Książki, nr 7, 13–29.
Skrendo, A. (2005). Kanon i lektura. W: I. Iwasiów, T. Czerska (red.), Kanon i obrzeża (s. 65–74). Kraków: Universitas.
Slavova, M. (2012). Kopciuszek czy księżniczka? Teoretyczne modele badania literatury dziecięcej. Przeł. N. Staffa, R. Waksmund. Filoteknos, t. 5, 229–235.
Sobol, E. (red.). (1995). Słownik wyrazów obcych. Warszawa: PWN.
Stevenson, D. (1997). Sentiment and Significance: The Impossibility of Recovery in the Children’s Literature Canon, or the Drowning of The Water Babies. The Lion and the Unicorn, vol. 21(1), 112–130, DOI: https://doi.org/10.1353/uni.1997.0010.
Szczęsna, E. (red.). (2002). Słownik pojęć i tekstów kultury. Warszawa: WSiP.
Thompson, J. (2016). Harry Potter and the adults who read YA. W: A.A. Doughty (ed.), Children’s and Young Adult Literature and Culture: A Mosaic of Criticism (s. 261–272). Newcastle upon Tyne: Cambridge Scholars.
Waksmund, R. (2008). Klasyka dziecięca dzisiaj. W: D. Świerczyńska-Jelonek, G. Leszczyński, M. Zając (red.), Po potopie. Dziecko, książka i biblioteka w XXI wieku (s. 24–32). Warszawa: Wydawnictwo SBP.
Watson, V. (1994). What makes a children’s classic? W: C. Powling (ed.), The Best of “Books for Keeps”: Highlights from the Leading Children’s Book Magazine (s. 32–38). London: Bodley Head.
Wichrowska, E. (2012a). Avant-propos. W: E. Wichrowska (red.), Europejski kanon literacki. Dylematy XXI wieku (s. 11–20). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Wichrowska, E. (red.). (2012b). Europejski kanon literacki. Dylematy XXI wieku. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Woźniak, M., Biernacka-Licznar, K., Staniów, B. (2014). Przekłady w systemie małych literatur. O włosko-polskich i polsko-włoskich tłumaczeniach dla dzieci i młodzieży. Toruń: Adam Marszałek.
Zabrzewska, A. (2019). O ciałach, które się stają. Feminizm materialny w literaturze dla dzieci i młodzieży. Dzieciństwo. Literatura i Kultura, t. 1(1), 259–272, DOI: https://doi.org/10.32798/dlk.17.
Żółkiewski, S. (1979). Kultura, socjologia, semiotyka literacka. Studia. Warszawa: PIW.
NETOGRAFIA
Bednarek, J., Gostyński, D. (2018). Kanon albo o tym, czego nie widać. Rozmowa z Przemysławem Czaplińskim. Pobrane z: www.zamekczyta.pl/kanon-albo-o-tym-czego-nie-widac-rozmowa-z-przemyslawem-czaplinskim [dostęp: 10.12.2020].
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/en.2021.6.231-249
Date of publication: 2021-09-22 09:55:34
Date of submission: 2020-04-24 18:57:14
Statistics
Indicators
Refbacks
- There are currently no refbacks.
Copyright (c) 2021 Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio N – Educatio Nova
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.