Email this article To Traumatize or to Put under a Taboo? Holocaust Narratives in Children’s Literature
Abstract
The article investigates the ways of representing the Holocaust in children’s literature published in Poland in the 21st century (e.g. Joanna Rudniańska’s Kotka Brygidy and Smoke by Antón Fortes and Joanna Concejo). Phenomena such as anti-Semitism or death of the main character, called by researchers and critics inappropriate for a young audience, are analyzed with the use of the research on taboo in children’s literature (Bogusława Sochańska and Justyna Czechowska) as well as confronted with the threat of “traumatization” of the young reader (Małgorzata Wójcik-Dudek). The analysis proves that the Shoah only appears to be well-represented in children’s literature as many topics are still omitted.
Keywords
Full Text:
PDF (Język Polski)References
LITERATURA
Bardijewska, L. (2016). Kot Karima i obrazki. Il. A. Sędziwy. Łódź: Literatura.
Bąkiewicz, G. (2019). Ta potworna wojna. Il. A. Nowicki. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Beręsewicz, P. (2015). Wszystkie lajki Marczuka. Łódź: Literatura.
Bikont, A. (2004). My z Jedwabnego. Warszawa: Prószyński i S-ka.
Boyne, J. (2007). Chłopiec w pasiastej piżamie. Przeł. P. Łopatka, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Cackowska, M. (2012). Ideologie dzieciństwa a tabu w książkach obrazkowych dla dzieci. W: B. Sochańska, J. Czechowska (red.), Tabu w literaturze i sztuce dla dzieci (s. 55–75). Warszawa–Poznań: Duński Instytut Kultur, Wydawnictwo Media Rodzina.
Chmielewska, I. (2011). Pamiętnik Blumki. Poznań: Wydawnictwo Media Rodzina.
Combrzyńska-Nogala, D. (2012). Bezsenność Jutki. Il. J. Rusinek. Łódź: Literatura.
Combrzyńska-Nogala, D. (2014). Syberyjskie przygody Chmurki. Il. M. Szymanowicz. Łódź: Literatura.
Combrzyńska-Nogala, D. (2018). Wysiedleni. Il. M. Kozieł-Nowak. Łódź: Literatura.
Czerwińska-Rydel, A. (2018). Listy w butelce. Opowieść o Irenie Sendlerowej. Il. M. Szymanowicz. Łódź: Literatura.
Engelking, B., Grabowski, J. (red.). (2018). Dalej jest noc. Losy Żydów w wybranych powiatach okupowanej Polski. T. 1–2. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów.
Evans, J. (2015a). Children’s Thoughts on Challenging and Controversial Picturebooks. W: J. Evans (ed.), Challenging and Controversial Picturebooks: Creative and Critical Responses to Visual Texts (s. XXV–XLI). London – New York: Routledge. DOI: https://doi.org/10.4324/9781315756912.
Evans, J. (2015b). Picturebooks as strange, challenging and controversial texts. W: J. Evans (ed.), Challenging and Controversial Picturebooks: Creative and Critical Responses to Visual Texts (s. 3–32). London – New York: Routledge, DOI: https://doi.org/10.4324/9781315756912.
Evrard, D., Morvan, J.-D., Trefouel, S. (2019). Irena. T. 4: Jestem z ciebie dumny. Przeł. M. Fangrat, Warszawa: Timof i cisi wspólnicy.
Fabicka, J. (2016). Rutka. Il. M. Andryszczyk. Warszawa: Wydawnictwo Agora.
Fortes, A., Concejo, J. (2011). Dym. Przeł. B. Haniec. Toruń: Tako.
Frank, A. (2019). Dziennik Anne Frank. Powieść graficzna. Adaptacja A. Folman. Il. D. Polonsky. Przeł. K. Budziarz, Katowice: Stapis.
Gancarz, N. (2013). Mietek na wojnie. Il. D. Karpowicz. Tarnów: Muzeum Okręgowe.
Gawryluk, B. (2016). Teraz tu jest nasz dom. Il. M. Szymanowicz. Łódź: Literatura.
Gortat, G. (2017). Moje cudowne dzieciństwo w Aleppo. Il. M. Sztyma. Warszawa: Bajka.
Grabowski, J., Libionka, D. (red.). (2014). Klucze i kasa. O mieniu żydowskim w Polsce pod okupacją niemiecką i we wczesnych latach powojennych 1939–1950. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów.
Groński, R.M. (2010). Szlemiel. Il. K. Figielski. Warszawa: Nowy Świat.
Gross, J.T. (2000). Sąsiedzi. Historia zagłady żydowskiego miasteczka. Sejny: Pogranicze.
Harasimowicz, C. (2018). Mirabelka. Il. M. Kurczewska. Warszawa: Zielona Sowa.
Jaromir, A., Cichowska, G. (2013). Ostatnie przedstawienie panny Esterki. Poznań: Wydawnictwo Media Rodzina.
Kamieńska, A. (1971). Żołnierze i żołnierzyki. Il. I. Kuran-Bogucka. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Kania, A. (2017). Lekcja (nie)obecności. Dziedzictwo polsko-żydowskie w edukacji polonistycznej. Kraków: Universitas.
Kann, M. (1969). Sprawa honoru. Il. S. Kobyliński. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Kowalska-Leder, J. (2014). Literatura polska ostatniego dziesięciolecia wobec Zagłady – próby odpowiedzi na nowe wzywania. Zagłada Żydów. Studia i Materiały, nr 10, 768–802.
Krajewska, A.M. (2008). Przestrzeń nadziei. Debiuty po 1990 roku. W: D. Świerczyńska-Jelonek, G. Leszczyński, M. Zając (red.), Po potopie. Dziecko, książka i biblioteka w XXI wieku (s. 43–57). Warszawa: Wydawnictwo SBP.
Landau, I. (2015). Ostatnie piętro. Il. J. Rusinek. Łódź: Literatura.
Michejda, A. (2019). Skarb getta. Il. T. Woody Borawski. Warszawa: Oficyna 4eM.
Mikołajewski, J., Rusinek, J. (2016). Wędrówka Nabu. Kraków–Budapeszt: Austeria.
Nilsson, U. (2012). Rozmowa na tematy tabu może pomóc dzieciom. Przeł. B. Pawłowska-Pettersson. W: B. Sochańska, J. Czechowska (red.), Tabu w literaturze i sztuce dla dzieci (s. 121–124). Warszawa–Poznań: Duński Instytut Kultur, Wydawnictwo Media Rodzina.
Nowak, E. (2016). Kot, który zgubił dom. Il. A. Pękalski. Warszawa: Egmont.
Nowak, E. (2018). Kto uratował jedno życie… Historia Ireny Sendlerowej. Il. A. Kurdziel. Warszawa: Egmont.
Nyhus, S. (2012). Niewidzialne dzieci, depresyjne matki i krzyczący ojcowie. Przeł. D. Gajewska. W: B. Sochańska, J. Czechowska (red.), Tabu w literaturze i sztuce dla dzieci (s. 97–103). Warszawa–Poznań: Duński Instytut Kultur, Wydawnictwo Media Rodzina.
Oscar, K. (2012). Dzieci nie rozumieją ironii! Przeł. D. Rozmarynowska. W: B. Sochańska, J. Czechowska (red.), Tabu w literaturze i sztuce dla dzieci (s. 105–119). Poznań: Wydawnictwo Media Rodzina.
Ostrowicka, B. (2012). Jest taka historia. Opowieść o Januszu Korczaku. Il. J. Richter-Magnuszewska. Łódź: Literatura.
Ostrowicka, B. (2018). Irena Sendlerowa. Magiczny koralik. Il. E. Moyski. Warszawa: Wydawnictwo RM.
Piątkowska, R. (2013). Wszystkie moje mamy. Il. M. Szymanowicz. Łódź: Literatura.
Piątkowska, R. (2016). Hebanowe serce. Il. M. Szymanowicz. Łódź: Literatura.
Romero, R.M. (2018). Lalkarz z Krakowa. Il. T. Tomić. Przeł. M. Duda-Gryc. Kraków: Wydawnictwo Galeria Książki.
Rudniańska, J. (2007). Kotka Brygidy. Lasek: Wydawnictwo Pierwsze.
Rudniańska, J. (2012). XY. Il. J. Ambrożewski. Warszawa: Wydawnictwo Muchomor.
Rudniańska, J. (2018). Kotka Brygidy. Il. E. Mędrek. Warszawa: Wydawnictwo Muchomor.
Rusinek, M. (2012). Powieki. Bajka dedykowana Januszowi Korczakowi. Il. O. Cieślak. Białystok: Opera i Filharmonia Podlaska, Europejskie Centrum Sztuki w Białymstoku.
Rybak, K. (2017). Żyd i uchodźca. Znaczące powinowactwa narracyjne w polskiej literaturze dziecięcej ostatniej dekady. Czy/tam/czy/tu. Literatura dziecięca i jej konteksty, nr 2, 44–62.
Rybak, K. (2019). I (nie) żyli długo i szczęśliwie. Konstrukcje zakończeń w polskiej literaturze dziecięcej o Zagładzie. Literatura Ludowa, nr 1, 10–23, DOI: http://dx.doi.org/10.12775/LL.1.2019.001.
Ryrych, K. (2018). Bombka babci Zilbersztajn. Il. A. Rudka. Warszawa: Ezop.
Ryrych, K. (2019). Mała wojna. Il. J. Rusinek. Łódź: Literatura.
S[kibińska], E. (2011). Dym. Ryms, nr 15, 33.
Skowera, M. (2014). Polacy i Żydzi, dzieci i dorośli. Kto jest kim w Kotce Brygidy Joanny Rudniańskiej i Bezsenności Jutki Doroty Combrzyńskiej-Nogali. Konteksty Kultury, nr 11(1), 57–72, DOI: http://dx.doi.org/10.4467/23531991KK.14.005.1751.
Slany, K. (red.). (2018). Śmierć w literaturze dziecięcej i młodzieżowej. Warszawa: Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich.
Sochańska, B., Czechowska, J. (red.). (2012). Tabu w literaturze i sztuce dla dzieci. Poznań: Wydawnictwo Media Rodzina.
Stręcioch, K. (2018). Dom cioci Lusi. Gdańsk: Adamada.
Szczygielski, M. (2013). Arka czasu, czyli wielka ucieczka Rafała od kiedyś przez wtedy do teraz i wstecz. Il. D. de Latour. Warszawa: Wydawnictwo Stentor.
Wijas, J. (2016). Mała opowieść o wielkiej historii. Refleksje na marginesie książki „Dym” Antóna Fortesa i Joanny Concejo. W: U. Chęcińska (red.), Dziecko i baśnie świata w kontekście wczesnej edukacji (s. 249–260). Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
Witek, R. (2016). Chłopiec z Lampedusy. Il. J. Rusinek. Łódź: Literatura.
Wójcik-Dudek, M. (2016). W(y)czytać Zagładę. Praktyki postpamięci w polskiej literaturze XXI wieku dla dzieci i młodzieży. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
NETOGRAFIA
www1: https://oczamidziecka.al.uw.edu.pl [dostęp: 6.06.2020].
www2: http://tako.biz.pl/p,92,dym.html [dostęp: 6.06.2020].
www3: www.iylmuc.org/files/whiteravens/wr09/spainGalician.htm [dostęp: 6.06.2020].
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/en.2021.6.251-264
Date of publication: 2021-09-22 09:55:35
Date of submission: 2020-06-09 13:33:44
Statistics
Indicators
Refbacks
- There are currently no refbacks.
Copyright (c) 2021 Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio N – Educatio Nova
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.