Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail „Živaja starina” w programie etnolingwistyki historycznej Nikity Iljicza Tołstoja
Streszczenie w języku polskim
W artykule prezentowana jest sylwetka Nikity Iljicza Tołstoja, twórcy moskiewskiej szkoły etnolingwistycznej, filologa-starożytnika i lingwisty-etnologa, który badał historię kultur słowiańskich i słowiańskich języków literackich, zajmował się słowiańskim językoznawstwem porównawczym, folklorystyką, etnografią i mitologią, widząc przy tym konieczność jednoczesnego rozpatrywania języka i kultury duchowej, języka i twórczości wspólnotowej, ich wzajemnych odniesień i różnych typów zależności. Przybliżane są podstawowe myśli z jego bogatej spuścizny.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Bartmiński Jerzy, 1992, Nikita Iljicz Tołstoj i program etnolingwistyki historycznej, „Etnolingwistyka” 5, s. 7-13.
Bartmiński Jerzy, 2000, Pamięci Nikity Iljicza Tołstoja, „Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury” 12, s. 7-8.
Bibliografija pečatnyh trudov N.I. Tolstogo, zob. ntolstoy.inslav.ru (dostęp: 10.04.2023), też: www.rastko.rs/rastko/delo/12095; Izbrannye Trudy, t. 1-3, Moskva 1997-1999, www/inslav/ru; dobavlenija: Slavjanskaja ètnolingvistika, Moskva 2004, 2008.
Duličenko A.D., 1993, Kratkij očerk naučnoj, pedagogičeskoj i obščestvennoj dejatel’nosti, [w:] Nikita Iljič Tolstoj. [seria Biobibliografija učenyh] Sostavitel’ L.V. Šut’ko. Avtor vstupitel’noj stat’i A.D. Duličenko, Moskva, s. 9-29.
Niebrzegowska-Bartmińska Stanisława, 2010, Dwa słowniki etnolingwistyczne – moskiewski i lubelski, [w:] Etnolingwistyka a leksykografia. Tom poświęcony Profesorowi Jerzemu Bartmińskiemu, redakcja naukowa Wojciech Chlebda, Opole, s. 21-32 [wersja skrócona: Dva opyta ètnolingvističeskogo sinteza: moskovskij slovar’ slavjanskih drevnostej i ljublinskij slovar’ stereotipov, [w:] Ètnolingvistika. Onomastika. Ètimologija. Materialy naučnoj konferencji Ekaterinburg, 8-12 sentjabrja 2009 g., Ekaterinburg 2009, s. 192-193].
Niebrzegowska-Bartmińska Stanisława, 2020, Definiowanie i profilowanie pojęć w (etno)lingwistyce, Lublin.
Nikita Iljič Tolstoj. [seria Biobibliografija učenyh] Sostavitel’ L.V. Šut’ko. Avtor vstupitel’noj stat’i A.D. Duličenko, Moskva 1993.
Osvovnye daty žizni i dejatel’nosti N.I. Tolstogo, zob. ntolstoy.inslav.ru. (dostęp: 10.04.2023).
SiBF – Slavjanskij i balkanskij fol’klor, Moskva:
t. 3. Obrjad. Tekst, red. Nikita I. Tolstoj, 1981.
t. 4. Ètnogenetičeskaja obščnost’ i tipologičeskie paralleli, red. Nikita I. Tolstoj (otv. red.), Ljudmila N. Vinogradova, Jurij I. Smirnov, 1984.
t. 5. Duhovnaja kul’tura Poles’ja na obščeslavjanskom fone, red. Nikita I. Tolstoj, Ljudmila N. Vinogradova, Jurij I. Smirnov, Svetlana M. Tolstaja, 1986.
t. 6. Rekonstrukcija drevnej slavjanskoj duhovnoj kul’tury: Istočniki i metody, red. Nikita I. Tolstoj, Ljudmila N. Vinogradova, Svetlana M. Tolstaja, 1989.
t. 7. Verovanija. Tekst. Ritual, red. Tat’jana A. Agapkina, Ljudmila N. Vinogradova, Nikita I. Tolstoj (otv. red.), Svetlana M. Tolstaja, 1994.
t. 8. Ètnolingvističeskoe izučenie Poles’ja, red. Ljudmila N. Vinogradova, Anna A. Plotnikova, Nikita I. Tolstoj (otv. red.), 1995.
Tolstaja Svetlana M., 2003, Moskovskaja ètnolingvistika: napravlenija i podhody, [w:] Prablemy ushodneslavjanskoj ètnalingvistyki. Materyjaly Peršaj mižnarodnaj navukovaj kanferencyi (Minsk, 25-26 krasavika, 2003 goda), Minsk, s. 11-22.
Tolstaja Svetlana M., 2006, Postulaty moskovskoj ètnolingvistiki, „Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury” 18, s. 7-27.
Tolstaja Svetlana M., 2013, Nikita Il’ič Tolstoj i jego put’ k ètnolingvistike, [w:] Ethnolinguistica Slavica. K 90-letiju akademika Nikity Iljiča Tolstogo, Moskva, s. 10–25.
Tolstaja Svetlana M., 2014, Ètnolingvistika: sovremennoe sostojanie i perspektivy, https://www.liveinternet.ru/journal_proc.php?action=redirect&url=http://www.ruthenia.ru/folklore/Tolstaja.html (dostęp: 19.05.2020).
Tolstoj Nikita I., 1954, Kratkie i polnye prilagatel’nye v staroslavjanskom jazyke. Avtoreferat dissertacii na soiskanie učenoj stepeni kandidata filologičeskih nauk, Moskva.
Tolstoj Nikita I., 1961, K voprosu o drevneslavjanskom jazyke kak obščem literaturnom jazyke južnyh i vostočnyh slavjan, „Voprosy jazykoznanija” nr 1, s. 52-66.
Tolstoj Nikita I., 1962, Rol’ drevneslavjanskogo literaturnogo jazyka v istorii russkogo, serbskogo i bolgarskogo literaturnyh jazykov v XVII-XVIII v., [w:] Voprosy obrazovanija vostočnoslavjanskih nacional’nyh jazykov, Moskva, s. 5-21.
Tolstoj Nikita I., 1963, Rol’ kiryllo-mefodievskoj tradicii v istorii vostočno- i južnoslavjanskoj pis’mennosti, [w:] Kratkie soobščenija Instituta slavjanovedenija, vyp. 39, s. 27-38.
Tolstoj Nikita I., 1963, Iz opytov tipologičeskogo issledovanija slavjanskogo slovarnogo sostava [1], „Voprosy jazykoznanija” nr 1, s. 29-45.
Tolstoj Nikita I., 1968, O lingvističeskom izučenii Poles’ja, [w:] Poles’je: Lingvistika. Arheologija. Toponimika, Moskva, s. 5-17.
Tolstoj Nikita I., 1969, Slavjanskaja geografičeskaja terminologia. Semasiologičeskie ètjudy, Moskva.
Tolstoj Nikita I., 1969, Slavjanskaja geografičeskaja terminologia. Semasiologičeskie ètjudy, Moskva.
Tolstoj Nikita I., 1974, Nekotorye voprosy sootnošenija lingvo- i ètnogeografičeskih issledovanij, [w:] Problemy kartografirovanija v jazykoznanii i ètnografii, Leningrad, s. 16-33.
Tolstoj Nikita I., 1974, Iz zametok po slavjanskoj demonologii: 1. Otkuda d’javoly raznye?, [w:] Materialy Vsesojuznogo simpoziuma po vtoričnym modelirujuščim sistemam, Tartu, t. 1(5), s. 27-32.
Tolstoj Nikita I., 1975, Lingvističeskie aspekty issledovanija slavjanskogo jazyčestva, [w:] Aktual’nye problemy istoričeskoj leksykologii vostočnoslavjanskih jazykov. Tezisy dokladov i soobščenij Vsesojuznoj naučnoj konferencji, Dnepropetrovsk, s. 25-28.
Tolstoj Nikita I., 1976, Iz zametok po slavjanskoj demonologii: 2. Kakov oblik d’javol’skij?, [w:] Narodnaja gravjura i fol’klor v Rossii XVII-XIX vv., Moskva s. 288-319.
Tolstoj Nikita I., 1978, Literaturnyj jazyk u serbov v konce XVIII–načale XIX v, [w:] Nacional’noe vozroždenie i formirovanie slavjanskih literaturnyh jazykov, Moskva, s. 269-328.
Tolstoj Nikita I., 1979, Literaturnyj jazyk serbov v XVIII v. (do 1780 g.), [w:] Slavjanskoe i balkanskoe jazykoznanie. Istorija literaturnyh jazykov i pis’mennost’, Moskva, s. 154-197.
Tolstoj Nikita I., 1982, Nekotorye problemy i perspektivy slavjanskoj i obščej ètnolingvistiki, [w:] Izvestija AN SSSR. Serija literatury i jazyka, t. 41, nr 5, s. 397-405.
Tolstoj Nikita I., 1982/1995, Iz grammatiki slavjanskih obrjadov, [v:] Jazyk i narodnaja kul’tura. Očerki po slavjanskoj mifologii i ètnolingvistike, Moskva, s. 63-77. [Tekst opracowany na podstawie artykułu drukowanego w: Trudy po znakovym sistemam. 15. Tipologija kul’tury. Vzaimnoe vozdejstvie kul’tur, Tartu 1982, s. 51-71].
Tolstoj Nikita I., 1983, O predmete ètnolingvistiki i eë roli v izučenii jazyka i ètnosa, [w:] Areal’nye issledovanija v jazykoznanii i ètnografii. Jazyk i ètnos, Leningrad, s. 181-190.
Tolstoj Nikita I., 1983/1995, Ètnolingvistika v krugu gumanitarnyh disciplin, [v:] Jazyk i narodnaja kul’tura. Očerki po slavjanskoj mifologii i ètnolingvistike, s. 26-40. [Tekst opracowany na podstawie artykułów: Nekotorye problemy i perspektivy slavjanskoj i obščej ètnolingvistiki, „Izvestija AN SSSR, Serija literatury i jazyka, Moskva 1982, t. 40, nr 5, s. 397-405; O predmete ètnolingvistiki i eë roli v izučenii jazyka i ètnosa, [w:] Arealnye issledovanija v jazykoznanii i ètnografii. Jazyk i ètnos, Leningrad 1983, s. 181-190].
Tolstoj Nikita I., 1985, Zametki po slavjanskoj demonologii. 3. Otkuda nazwanie šulikun, [w:] Vostočnye slavjane: Jazyki, istorija, kul’tura, Moskva, s. 278-286.
Tolstoj Nikita I., 1985, Glaza i zrenie pokojnikov v slavjanskih narodnyh predstavlenijah, [w:] Pogrebal’nyj obrjad. Konf. „Baltoslavjanskie ètnokul’turnye i arheologičeskie drevnosti. Tezisy dokladov, Moskva, s. 83-86.
Tolstoj Nikita I., 1986, Nevestka stala v pole topolem („topolej”), [w:] Slavjanskij i balkanskij fol’klor. Duhovnaja kul’tura Poles’ja na obščeslavjanskom fone. Sbornik, Moskva, s. 39-44.
Tolstoj Nikita I., 1988a, Istorija i struktura slavjanskih literaturnyh jazykov, Moskva.
Tolstoj Nikita I., 1988b, „Pokajanie zemle”: Ètnolingvističeskaja zametka, „Russkaja reč’” nr 5, s. 132-139.
Tolstoj Nikita I., 1992a, Južnoslavjanskie vučari – obhody s ubitym volkom, [w:] Balkanskie čtenija - 2. Simpozium po strukture teksta, Moskva, s. 64-66.
Tolstoj Nikita I. [Tołstoj Nikita I.], 1992b, Język a kultura (niektóre zagadnienia słowiańskiej etnolingwistyki), „Etnolingwistyka” 5, s. 15-25.
Tolstoj Nikita I., 1993, Zametki po slavjanskoj demonologii. 4. Čemer ‘zloj duh, čert’, [w:] Voprosy teorii i istorii jazyka, Sankt-Peterburg, s. 124-130.
Tolstoj Nikita I., 1994, Ešče raz o teme tuči – govjada – dožd’ – moloko, [w:] Slavjanskij i balkanskij fol’klor. Verovanija. Tekst. Ritual, Moskva, s. 3-16.
Tolstoj Nikita I., 1995, Jazyk i narodnaja ku'tura. Očerki po slavjanskoj mifologii i ètnolingvistike, Moskva.
Tolstoj Nikita I. [Tołstoj Nikita I.], 1996, Przemówienie z okazji nadania doktoratu honoris causa w Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie (27 maja 1992 r.), „Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury” 8, s. 317-318.
Tolstoj Nikita I., 1997, Slavia Orthodoxa i Slavia Latina – obščee i različnoe v literaturnojazykovoj situacii (opyt predvaritel’noj ocenki), „Voprosy jazykoznanija” nr 2, s. 16-23.
Tolstoj Nikita I., 1997-1999, Izbrannye trudy, t. 1. Slavjanskaja leksikologija i semasiologija; t. 2. Slavjanskaja literaturno-jazykovaja situacija, t. 3. Očerki po slavjanskomu jazykoznaniju, Moskva.
Tolstoj Nikita I. (red.), 1983, Polesskij ètnolingvističeskij sbornik. Materialy i issledovanija, Moskva.
Tolstoj Nikita I. (red.), 1983, Poles’je i etnogenez Slavjan. Predvaritel’nye materialy i tezisy konferencyi, Moskva.
Tolstoj Nikita I. (red.), 1968, Leksika Poles’ja: Materialy dlja polesskogo dialektnogo slovar’ja, Moskva.
Tolstoj Nikita I., Martynov V.V. (red.), 1968, Poles’e. Lingvistika, Arheologija. Toponimika, Moskva.
Tolstoj Nikita I., Tolstaja Svetlana M., 2013, Slavjanskaja ètnolingvistika. Voprosy teorii, Moskva.
Tolstye Nikita I. i Svetlana M., 1983, Principy, zadači i vozmožnosti sostavlenija ètnolingvističeskogo slovarja slavjanskih drevnostej, [w:] Slavjanskoe jazykoznanie: IX Meždunarodnyj sezd slavistov, Kiev, sent. 1983. Doklady sovetskoj delegacii, Moskva, s. 213-231.
Tolstye Nikita I. i Svetlana M., 1984, Principy sostavlenia ètnolingvističeskogo slovarja slavjanskih drevnostej, [w:] Ètnolingvističeskij slovar’ slavjanskih drevnostej. Proekt slovnika. Predvaritel’nye materialy, Moskva, s. 6-22.
Tolstye Nikita I. i Svetlana M., 1995, O slovare „Slavjanskie drevnosti”, [w:] Slavjanskie drevnosti. Ètnolingvističeskij slovar’ pod obščej red. Nikity I. Tolstogo, redakcionnaja kollegija: Tat’jana A. Agapkina, Ljudmila N. Vinogradova, Vladimir Ja. Petruhin, Svetlana M. Tolstaja, t. 1, Moskva, s. 5-14.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/et.2023.35.9
Data publikacji: 2023-08-31 13:19:40
Data złożenia artykułu: 2023-04-21 09:36:09
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2023 Stanisława Niebrzegowska-Bartmińska
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.