Wojciech Chlebda - etnolingwista

Anna Pajdzińska

Streszczenie w języku polskim


W artykule przedstawione zostały etnolingwistyczne dokonania Wojciecha Chlebdy (1950–2022), wybitnego polskiego językoznawcy, polonisty i slawisty. Zostały scharakteryzowane główne nurty jego badań i autorskie koncepcje: geografii mentalnej, ujęzykowionej pamięci/niepamięci zbiorowej oraz leksykografii jako instrumentu autoidentyfikacji narodowej.


Słowa kluczowe


językowy obraz świata; geografia mentalna; ujęzykowiona pamięć zbiorowa; niepamięć; leksykografia; autoidentyfikacja narodowa

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Abramowicz Maciej, Bartmiński Jerzy, Chlebda Wojciech, 2011, Punkty sporne i bezsporne w programie EUROJOS: Odpowiedź na pytania i wątpliwości profesor Jadwigi Puzyniny, „Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury” 23, s. 227–233.

Bartmiński Jerzy, 1993, Wprowadzenie, [w:] Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, t. 2, Współczesny język polski, red. Jerzy Bartmiński, Wrocław: „Wiedza o Kulturze”, s. 13–23 (wyd. 2, uzupełnione i popr. pt. Współczesny język polski, red. Jerzy Bartmiński, Lublin: Wydawnictwo UMCS 2001, wyd. 3 – Lublin 2010, wyd. 4 – Lublin 2012, wyd. 5 – Lublin 2014).

Bartmiński Jerzy, Chlebda Wojciech, 2008, Jak badać językowo-kulturowy obraz świata Słowian i ich sąsiadów?, „Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury” 20, s. 11–27.

Bartmiński Jerzy, Chlebda Wojciech, 2009, Wie soll man das sprachlich-kulturelle Weltbild der Slaven und ihrer Nachbarn untersuchen, [w:] Europa und seine Werte. Akten der internationalen Arbeitstagung „Normen- und Wertbegriffe in der Verständigung zwischen Ost- und Westeuropa”, 3./4. April 2008 in Lublin, Polen, red. Jerzy Bartmiński, Rosemarie Lühr, Frankfurt am Main: Peter Lang, s. 271–287.

Bartmiński Jerzy, Chlebda Wojciech, 2013, Problem konceptu bazowego i jego profilowania – na przykładzie polskiego stereotypu Europy, „Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury” 25, s. 69–95.

Bartmiński Jerzy, Chlebda Wojciech, 2018, Obraz Europy w języku polskim i w tekstach polskich dyskursów publicznych, [w:] Leksykon 2018, s. 169–215.

Chlebda Wojciech, 1991, Elementy frazematyki. Wprowadzenie do frazeologii nadawcy, Opole: Wyższa Szkoła Pedagogiczna (wyd. 2, uzupełnione – Łask: Oficyna Wydawnicza LEKSEM 2003).

Chlebda Wojciech, 1993a, Frazematyka, [w:] Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, t. 2, Współczesny język polski, red. Jerzy Bartmiński, Wrocław: „Wiedza o Kulturze”, s. 327–334.

Chlebda Wojciech, 1993b, Słownik a „dwuoczne postrzeganie świata”, [w:] O definicjach i definiowaniu, red. Jerzy Bartmiński, Ryszard Tokarski, Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 195–205.

Chlebda Wojciech, 1997, Zarys polskiej geografii mentalnej, „Przegląd Humanistyczny”, nr 3, s. 81–94.

Chlebda Wojciech, 1998, Kilka słów o Europach i innych mentalnych kontynentach, [w:] Słowo i czas, red. Stanisław Gajda, Anna Pietryga, Opole: Uniwersytet Opolski–Instytut Filologii Polskiej, s. 46–57.

Chlebda Wojciech, 2000, K voprosu o mental’noj karte mira sovremennyh rossijan, „Przegląd Rusycystyczny”, nr 1, s. 74–81.

Chlebda Wojciech, 2002, Polak przed mentalną mapą świata, „Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury” 14, s. 9–26.

Chlebda Wojciech, 2005, Szkice o skrzydlatych słowach. Interpretacje lingwistyczne, Opole: Uniwersytet Opolski.

Chlebda Wojciech, 2007a, Kiedy swój staje się obcym, „Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury” 19, s. 89–98.

Chlebda Wojciech, 2007b, Tezy o niepamięci zbiorowej, „Prace Filologiczne”, R. LIII, s. 71–78.

Chlebda Wojciech, 2008a, Europejskość w najnowszym polskim dyskursie politycznym, [w:] Język polski w europejskiej przestrzeni kulturowo-językowej, red. Stanisław Gajda, Opole: Uniwersytet Opolski–Instytut Filologii Polskiej, s. 77–84.

Chlebda Wojciech, 2008b, Językowy autoportret Polaków. Spotkanie podmiotów, [w:] Podmiot w języku i kulturze, red. Jerzy Bartmiński, Anna Pajdzińska, Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 185–196.

Chlebda Wojciech, 2008c, Leksykografia w aktach i procesach autoidentyfikacji narodowej, [w:] Tożsamość i język w perspektywie slawistycznej, red. Stanisław Gajda, Opole: Uniwersytet Opolski–Instytut Filologii Polskiej, s. 255–274.

Chlebda Wojciech, 2010a, O źródłach, celach i drogach postępowania etnolingwistycznego w badaniach porównawczych, „Studia Slavica” 14, s. 121–134.

Chlebda Wojciech, 2010b, W jakim zakresie słownik dwujęzyczny może być źródłem informacji etnolingwistycznej?, [w:] Etnolingwistyka a leksykografia 2010, red. Wojciech Chlebda, Opole: Wydawnictwo UO, s. 201–208.

Chlebda Wojciech, 2010c, W poszukiwaniu językowo-kulturowego obrazu świata Słowian, [w:] Etnolingwistyka a leksykografia 2010, red. Wojciech Chlebda, Opole: Wydawnictwo UO, s. 7–20.

Chlebda Wojciech, 2010d, W stronę językowego obrazu Europy. Analiza słownikowotekstowa, „Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury” 22, s. 85–104.

Chlebda Wojciech, 2010e, Wstępne założenia analizy słownikowej w projekcie badawczym EUROJOS, [w:] Etnolingwistyka a leksykografia 2010, red. Wojciech Chlebda, Opole: Wydawnictwo UO, s. 219–226.

Chlebda Wojciech, 2011, Szkice do językowego obrazu pamięci. Pamięć jako wartość, „Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury” 23, s. 83–98.

Chlebda Wojciech, 2012a, Czy polska etnolingwistyka może być zwornikiem nauk humanistycznych?, [w:] Językoznawstwo w Polsce. Kierunki badań i perspektywy rozwoju, red. Maciej Grochowski, Warszawa: Komitet Językoznawstwa PAN, s. 91–98.

Chlebda Wojciech, 2012b, Czy polska etnolingwistyka może być zwornikiem nauk humanistycznych?, „Akcent. Literatura i Sztuka” nr 4, s. 91–95.

Chlebda Wojciech, 2012c, Pamięć ujęzykowiona, [w:] Pamięć jako kategoria rzeczywistości kulturowej, red. Jan Adamowski, Marta Wójcicka, Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 109–119 [wersja nieco rozszerzona i uaktualniona w: I Międzynarodowy Kongres Etnolingwistyczny, t. 3, Pamięć – tożsamość – kategorie językowo-kulturowe, red. Stanisława Niebrzegowska-Bartmińska, Marta Nowosad-Bakalarczyk, Przemysław Łozowski, Lublin: Wydawnictwo UMCS 2022, s. 19–35].

Chlebda Wojciech, 2014a, O potrzebie mapowania polskiej pamięci / niepamięci zbiorowej, [w:] Konstrukcje i destrukcje tożsamości, t. 3, Narracja i pamięć, red. Ewa Golachowska, Anna Zielińska, Warszawa: Instytut Slawistyki PAN, s. 39–47.

Chlebda Wojciech, 2014b, Polska, Polak, polskość w słownikach języka polskiego, [w:] Polonistyka wobec wyzwań współczesności, t. 2, red. Stanisław Gajda, Irena Jokiel, Opole: Uniwersytet Opolski–Instytut Filologii Polskiej, s. 285–294.

Chlebda Wojciech, 2016, Biedni Polacy patrzą na siebie [niepublikowany tekst wykładu, wygłoszonego 13 października 2016 r. podczas inauguracji roku akademickiego 2016/2017 na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Opolskiego].

Chlebda Wojciech, 2018a, Europa w trzynastu obrazach, [w:] Leksykon aksjologiczny Słowian i ich sąsiadów, red. nacz. Jerzy Bartmiński, t. 2, Europa, red. Wojciech Chlebda, Lublin–Opole: Wydawnictwo UMCS, s. 15–60.

Chlebda Wojciech, 2018b, Pamięć a język. Zarys relacji, [w:] Pamięć w ujęciu lingwistycznym. Zagadnienia teoretyczne i metodyczne, red. Waldemar Czachur, Warszawa: Wydawnictwa UW, s. 56–67.

Chlebda Wojciech, 2018c, Pytania o tożsamość etnolingwistyki, [w:] Polonistyka na początku XXI wieku. Diagnozy. Koncepcje. Perspektywy, t. 4, Pogranicza, mniejszości, regiony. Etnolingwistyka, red. Jolanta Tambor, Katowice: Wydawnictwo UŚ, s. 227–239.

Chlebda Wojciech, 2019a, Jak historia odkłada się w pamięci, jak pamięć odkłada się w języku, „Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury” 31, s. 57–74. DOI: 10.17951/et.2019.31.55.

Chlebda Wojciech, 2019b, O wyzwaniach i zadaniach pamięcioznawstwa lingwistycznego, „LingVaria”, nr 2 (28), s. 147–164.

Chlebda Wojciech, 2019c, Z katalogu zadań pamięcioznawczych, „Stylistyka” 28, s. 7–24.

Chlebda Wojciech, 2020, Versprachlichtes Gedächtnis, „tekst i dyskurs – text und dyskurs”, nr 13, s. 101–122.

Chlebda Wojciech, 2022a, Bitwa pod Mątwami, albo czy niepamięć jest etnolingwistycznie relewantna?, „Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury” 34, s. 95–124. DOI: 10.17951/et.2022.34.95.

Chlebda Wojciech, 2022b, Pamięć o Żydach w wielkich słownikach języka polskiego. Rekonesans, cz. 1, „LingVaria” nr 1 (33), s. 69–82.

Chlebda Wojciech, 2022c, Pamięć o Żydach w wielkich słownikach języka polskiego. Rekonesans, cz. 2, „LingVaria” nr 2 (34), s. 65–82.

Czachur Waldemar, Wójcicka Marta, 2023, Pamięcioznawstwo lingwistyczne w ujęciu Wojciecha Chlebdy, „LingVaria” nr 2 (36), s. 29–44. https://doi.org/10.12797/LV.18.2023.36.02

Etnolingwistyka a leksykografia 2010: Etnolingwistyka a leksykografia. Tom poświęcony Profesorowi Jerzemu Bartmińskiemu, red. Wojciech Chlebda, Opole: Wydawnictwo UO.

Leksykon 2018: Leksykon aksjologiczny Słowian i ich sąsiadów, t. 2, Europa, red. Wojciech Chlebda, Lublin–Opole: Wydawnictwo UMCS.

Niebrzegowska-Bartmińska Stanisława, 2022, Jerzy Bartmiński i jego program nauki otwartej, „Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury” 34, s. 9–39. DOI: 10.17951/et.2022.34.

Pajdzińska Anna, 2023, Językoznawstwo jako nauka o człowieku. Szkic do portretu Profesora Wojciecha Chlebdy, „Rocznik Slawistyczny”, t. LXXII, s. 31–40. DOI: 10.24425/rslaw.2023.147253.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/et.2024.36.9
Data publikacji: 2024-08-09 22:16:03
Data złożenia artykułu: 2023-10-12 16:15:57


Statystyki


Widoczność abstraktów - 236
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 83

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2024 Anna Pajdzińska

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.