Werbalizując nieracjonalne – wiara w czarownice w dialektach szaryskich

Streszczenie w języku polskim

Analiza dialektów szaryskich pokazuje, iż wśród miejscowej ludności występowała niegdyś powszechna i głęboko zakorzeniona wiara w istnienie czarownic i czarów oraz w ich wpływ na ludzi. Przekonania te można uznać za wiarę w zjawiska paranormalne, która pomagała w radzeniu sobie z nieprzewidywanymi zdarzeniami i zapewniała pewien stopień kontroli nad sytuacją, gdy pełna kontrola nie była możliwa. W artykule identyfikuje się płaszczyznę wierzeń, wspólną dla wiary w czarownice, teorie spiskowe i plotki. Dzięki szczegółowym badaniom  wyrażeń dialektalnych można identyfikować cechy językowe potwierdzające prawdziwość takich przekonań. W artykule zwraca się także uwagę na to, w jaki sposób błąd argumentum ad populum i modalność epistemiczna zwiększają rzekomą wiarygodność informacji. Szczególny nacisk położono na zjawisko rzucania czarów i jego językowe przejawy. Paranormalne przekonania co do działania sił nadprzyrodzonych, takich jak czarownice i czary, były niegdyś wzmacniane poprzez silne motywacje pozajęzykowe, a w dialektach szaryskich charakteryzowały się odrębnymi formami językowymi, co można uznać za wcześniejszą formę współczesnych teorii spiskowych i różnych form dezinformacji.