Praca ludzka – wartość ekonomiczna czy etyczna?

Аннотация

Przeważająca większość ekonomistów uważa, że praca, czy też zdolność do pracy, jest towarem, a wynagrodzenie za pracę (płaca) – ceną tego towaru, którą, co do zasady, kształtuje rynkowe prawo popytu i podaży. Zwracają oni jednak uwagę, że „rynek pracy” jest silnie reglamentowany.

Pogląd o towarowym charakterze pracy (zdolności do pracy) zarobkowej podzielają niektórzy, nieliczni raczej, przedstawiciele nauki prawa pracy. Według nich, umowa o pracę jest w istocie umową kupna – sprzedaży siły roboczej za cenę w postaci wynagrodzenia. Uznając pracę za towar, podkreślają oni jednak specyficzny charakter owego towaru, mianowicie nierozerwalny związek pracy z osobą pracownika, implikujący konieczność jego ochrony, głównie przy pomocy prawa pracy, ale odpowiednio zliberalizowanego.

Autorka, tak jak większość specjalistów prawa pracy, opowiada się przeciwko towarowej koncepcji pracy. Jest ona bowiem niezgodna z osobową godnością człowieka, dla którego praca jest nie tylko najwłaściwszym sposobem zdobywania środków utrzymania, ale także źródłem rozwoju jego człowieczeństwa. Człowiek angażuje w pracę całą swoją osobę, a nie tylko zdolność do pracy. Ze względu na prawo do życia i obowiązek jego podtrzymywania, władze publiczne powinny zapewnić każdemu możliwość zarobkowania własną pracą, a w przypadku jej braku – świadczenia majątkowe na utrzymanie pracownika i jego rodziny.