Wyślij tekst przez e-mail 
Subsydiarność a klauzula państwa socjalnego Konstytucji Republiki Federalnej Niemiec
Streszczenie w języku polskim
Wyrażona w Konstytucji RFN klauzula państwa socjalnego (Sozialstaatsklausel) jest jedną z najważniejszych zasad ustrojowych współczesnych Niemiec. Nakłada ona na instytucje państwa nie tylko troskę o dobrobyt swych obywateli, ale – co równie ważne – wyznacza też zakres ingerencji państwowej w ich życie. Celem niniejszego artykułu jest wykazanie, iż niemiecka klauzula państwa socjalnego kieruje się zasadą subsydiarności. Aby tego dokonać, zostanie przedstawiony rys historyczny zasady subsydiarności wywodzącej się z Katolickiej Nauki Społecznej. Następnie będzie opisany proces wprowadzenia klauzuli państwa socjalnego do ustroju Niemiec oraz jej wykładnia doktrynalna. Wreszcie zostaną wskazne, łączące się z ideą państwa socjalnego, subsydiarne uregulowania w Konstytucji RFN i aktach niższego rzędu. Tak przeprowadzony wywód udowodni, iż państwo socjalne, działając wobec obywateli, powinno dla swej efektywności kierować się zasadą subsydiarności.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Althammer J., Der subsidiäre Sozialstaat – leistungsorientiert und solidarisch, [w:] Chancen für alle: die Perspektive der Aufstiegsgesellschaft, Hrsg. O. v. Beust, V. Kauder, Freiburg 2008.
Arystoteles, Polityka, Warszawa 2002.
Bundesgesetzblatt, Teil 1, Nr 46, Bonn 1961.
Bundesgesetzblatt, Teil 1, Nr 64, Bonn 1961.
Burska J., Studia: państwo – ustrój – konstytucja, Lublin 1991.
Chojnicka K., Nauczanie społeczne Kościoła od Leona XIII do Piusa XII, Kraków 1993.
Der Sozialhirtenbrief der österreichischen Bischöfe. Herausgegeben im Auftrag der Bischofskonferenz und mit Kommentar versehen von Bischof Dr. Paul Rusch, Innsbruck–Wien–München 1957.
Deutsches Reichsgesetzblatt, Teil 1, Nr 12, Berlin 1924.
Encyklika Ojca Św. Piusa XI Quadragesimo Anno, o chrześcijańskim ustroju społecznym, Warszawa 2002.
Ferszt-Piłat K., Różnorodność kulturowa jako forma innowacji w świetle polskiej i niemieckiej edukacji elementarnej. Wielokrotne studium przypadku, „Journal of Modern Science” 2015, nr 26.
Forsthoff E., Begriff und Wesen des Sozialen Rechtsstaates, [w:] Rechtsstaatlichkeit und Sozialstaatlichkeit Aufsätze und Essays, Hrsg. E. Forsthoff, Darmstadt 1968.
Góralski W.M., Koncepcja „państwa społecznego” w teorii i praktyce konstytucyjnej RFN, „Przegląd Zachodni” 1976, nr 2.
Grzybowski K., Sobolewska B., Doktryna polityczna i społeczna papiestwa 1789–1968, Warszawa 1971.
Herzog R., Subsidiaritätsprinzip und Staatsverfassung, „Der Staat“ 1963, Bd. 2, Nr 4.
Höffe O., Subsidiarität als Gesellschafts- und Staatsprinzip, “Swiss Political Science Review” 1997, Vol. 3, No. 3.
Isensee J., Subsidiaritätsprinzip und Verfassungsrecht, Berlin 2001.
Janicka D., Ustawa zasadnicza w praktyce Republiki Federalnej Niemiec (1949–1989), Toruń 2009.
Klüber F., Die Sozialstaat-Klausel des Bonner Grundgesetzes und ihre gesellschaftspolitischen Konsequenzen, „Jahrbuch für Christliche Sozialwissenschaften“ 1962, Bd. 3.
Konstytucja Niemiec, Warszawa 2008.
Löw K., Unser Staat heute: Rechtstaat, Demokratie, Sozialstaat, München 1977.
Łuszczyńska M., Ubi ratio, ibi ius. Doktryna prawna Świętego Tomasza z Akwinu, Lublin 2013.
Menger C.-F., Das Begriff des sozialen Rechtsstaates im Bonner Grundgesetz, [w:] Rechtsstaatlichkeit und Sozialstaatlichkeit Aufsätze und Essays, Hrsg. E. Forsthoff, Darmstadt 1968.
Millon-Delsol C., Zasada pomocniczości, Kraków 1995.
Murray A., The Principle of Subsidiarity and the Church, “The Australasian Catholic Record” 1995, Vol. 72, No. 2.
Radwański R., Socjalne państwo prawne w doktrynie Republiki Federalnej Niemiec 1949–1969, Opole 1985.
Reichsgesetzblatt, Teil 1, Nr 54, Berlin 1922.
Richter E., Subsidiarität und Neokonservatismus. Die Trennung von politischer Herrschaftsbegründung und gesellschaftlichem Stufenbau, „Politische Vierteljahresschrift“ 1987, Bd. 28, Nr 3.
Sadowski M., Państwo w doktrynie Papieża Leona XIII, Wrocław 2002.
Smolak M., Między koncepcją państwa socjalnego a koncepcją Rechtsstaat, [w:] Polskie dyskusje o państwie prawa, red. S. Wronkowska, Warszawa 1995.
Stöcker B., Die Gemeinwohltheorie Robert von Mohls als ein früher Ansatz des sozialen Rechtsstaatsprinzips, München 1992.
Strzeszewski C., Katolicka nauka społeczna, Lublin 2003.
Süsterhenn A., Subsidiaritätsprinzip und Grundgesetz, „Jahrbuch für Christliche Sozialwissenschaften“ 1966/67, Bd. 8.
www.gesetze-im-internet.de/sgb_8/__4.html [dostęp: 26.03.2017].
www.nonpossumus.pl/encykliki/Leon_XIII/rerum_novarum/I.php [dostęp: 26.03.2017].
www.nonpossumus.pl/encykliki/Leon_XIII/rerum_novarum/II.php [dostęp: 26.03.2017].
www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_xxiii/encykliki/mater_magistra_15051961.html [dostęp: 26.03.2017].
Zacher H.F., Das soziale Staatsziel, [w:] Handbuch des Staatsrecht der Bundesrepublik Deutschland, Bd. 1: Grudlagen von Staat und Verfassung, Hrsg. J. Isensee, P. Kirchof, Heidelberg 1987.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/g.2017.64.1.137
Data publikacji: 2017-11-25 19:51:34
Data złożenia artykułu: 2017-03-26 17:41:14
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2017 Paweł Lesiński
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.