Przemoc w kryminologii – istota, przyczyny i zmiany

Magdalena Budyn-Kulik

Streszczenie w języku polskim


Przemoc jest faktem społecznym. W powszechnej opinii ma zawsze charakter negatywny, ale można ja także traktować jako zjawisko neutralne. Sam termin jest szeroki. Nie jest go łatwo zdefiniować. Jego zakres się zmienia, co więcej, takie samo zachowanie w różnych kontekstach społecznych może być interpretowane jako przemoc lub nie. Przemoc nie jest tożsama z agresją, chociaż są powiązane. Problematyczna jest kwestia, czy przemoc i agresja są wrodzone czy wyuczone. Prawdopodobnie tendencja do zachowań przemocowych lub agresywnych jest efektem oddziaływanie wielu czynników. Istnieje wiele teorii próbujących wyjaśnić naturę przemocy- przy pomocy czynników psychologicznych, biologicznych oraz socjo-kulturowych. Chociaż kara sama w sobie nie jest w stanie zmienić postawy człowieka, ale konsekwentne karania sprawców przestępstw z użyciem przemocy może uczynić ich popełnianie nieopłacalnym.

Słowa kluczowe


przemoc; kryminologia; teorie; prawo karne; agresja

Pełny tekst:

PDF (English)

Bibliografia


Andersen, S.M., Boulette, T.B., Schwartz, A.H., Psychological Maltreatment of Spouses, [in:]

R.T. Ammerman, M. Hersen (eds.), Case Studies in Family Violence, New York–London 1991.

Aronson, E., Człowiek istota społeczna, Warszawa 1995.

Bealieu, L.A., Media, Violence and the Family: A Canadian View, [in:] J.M. Eekelaar, S.N. Katz (eds.), Family Violence – an International and Interdisciplinary Study, Toronto 1978.

Błachut, J. Gaberle, A. Krajewski, K., Kryminologia, Gdańsk 1999.

Browne, K., Herbert, M., Zapobieganie przemocy w rodzinie, Warszawa 1999.

Budyn-Kulik, M., Psychologiczne i wiktymologiczne aspekty prostytucji, [in:] M. Mozgawa (red.), Prostytucja, Warszawa 2014.

Budyn-Kulik, M., Oddziaływanie na sprawców przemocy w rodzinie przez sądy poprzez nakładanie obowiązku uczestnictwa w programach korekcyjno-edukacyjnych, Warszawa 2012, raport IWS, https://www.iws.org.pl/ badania/raporty#prawo%20karne%202012 [access: 14.03.2017].

Budyn-Kulik, M., Zabójstwo tyrana domowego. Studium prawnokarne i wiktymologiczne, Lublin 2005.

Budyn-Kulik, M., Kulik, M., Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 30 czerwca 2008 r., I KZP 10/08, System informacji prawnej LEX/el. 2009, nr 93962.

Budyn-Kulik, M., Kulik, M., Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 21 marca 2007, I KZP 39/06, PS 2009, nr 5.

Chatterton, M.R., The Social Context of Violence, [in:] M. Borland (ed.), Violence in the Family, Manchester 1976.

Conduit, E., The Angry Man’s Television, “The Criminologist” 1993/94, vol. 17, no. 2.

Coser, L.A., Some Social Functions of Violence, [in:] M.E. Wolfgang (ed.), Patterns of Violence. The Annals of the American Academy of Political and Social Science, Philadelphia 1966, nr 364.

Daszkiewicz, K., Groźba w polskim prawie karnym, Warszawa 1958.

Dill, K.E ,Dill, J.C., Video Game and Violence: A Review of the Empirical Literature, “Aggression and Violent Behavior” 1998, vol. 3, no. 4.

Domachowski, W., Czy przemoc i agresja są ze sobą powiązane i czy wpływają na zdrowie psychiczne?, [in:] M. Binczycka-Anholcer (red.), Agresja i przemoc a zdrowie psychiczne, Warszawa–Poznań 2001.

Drząszcz, A., Oddziaływanie hormonów na agresywną postawę ludzi, „Studia Kryminologiczne, Kryminalistyczne i Penitencjarne” 1976, t. 5.

Dutton, D.G., Limitations of Social Learning Models in Explaining Intimate Aggression, [in:] X.B. Arriaga, S. Oskamp (eds.), Violence in Intimate Relationships, Thousand Oaks–London–New Delhi 1999.

Farrington, K.M., Stress and Family Violence, [in:] M.A. Straus, T. Hotaling (eds.), The Social Causes of Husband-Wife Violence, Minneapolis 1980.

Fonberg, E., Fizjologiczna regulacja agresji, „Psychologia Wychowawcza” 1973, nr 3.

Frączek, A., Agresja – psychologiczny punkt widzenia, [in:] A. Frączek (red.), Z zagadnień psychologii agresji, Warszawa 1980.

Frączek, A., O Ericha Fromma koncepcji ludzkiej destruktywności, [in:] A. Frączek (red.), Studia nad uwarunkowaniami i regulacja agresji interpersonalnej, Wrocław 1986.

Geller, S., Funkcje mechanizmów poznawczych w regulacji agresji, [in:] A. Frączek (red.), Z zagadnień psychologii agresji, Warszawa 1980.

Gierowski, J.K., Niektóre biopsychiczne determinanty agresywnego zachowania przestępczego, „Studia Kryminologiczne, Kryminalistyczne i Penitencjarne” 1979, t. 9.

Gierowski, J.K. Wpływ typu i poziomu agresywności sprawcy na zachowania homicidalne, „Psychiatria Polska” 1995, t. XXIX, nr 1.

Godzeń, L., Moralna aprobata zachowań agresywnych a doświadczenia jednostki w zakresie agresji, [in:] B. Urban (red.), Społeczne konteksty zaburzeń w zachowaniu, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, Prace Pedagogiczne 2001, z. 28.

Golden, C.J. Jackson, M.L. Peterson-Rohne, A. Gontkovsky, S.T., Neuropsychological Correlates of Violence and Aggression: A Review of the Clinical Literature, “Aggression and Violent Behavior” 1996, vol. 1, no. 1.

Greene, A.F. Lynch, T.F. Decker, B.A., Psychobiological Theoretical Characterization of Interpersonal Violence Offenders, “Aggression and Violent Behavior” 1997, vol. 2, no. 3.

Griffiths, M., Violent Video Games and Aggression: A Review of the Literature, “Aggression and Violent Behavior” 1999, vol. 4, no. 2.

Hanausek, T., Przemoc jako forma działania przestępnego, Kraków 1966.

Haque, G. Malos, E., Domestic Violence Action for Change, Cheltenham 1994.

Harris, M.B., Aggression, Gender and Ethnicity, “Aggression and Violent Behavior” 1996, vol. 1, no. 2.

Heitzman, J., Stres w etiologii przestępstw agresywnych, Kraków 2002.

Jakubik, A., Zaburzenia osobowości, Warszawa 1999.

Karlsson, I., Ein Gebrochenes Tabu. Frauenhäuser in Österreich, Wien 1988.

Karolczak-Biernacka, B., Problem agresji w sporcie, [in:] B. Hołyst (red.), Przemoc w życiu codziennym, Warszawa 1997.

Kmiecik-Baran, K., Młodzież i prawo. Mechanizmy socjologiczno-psychologiczne, Warszawa 2000.

Krajewski, K., O pojęciu przemocy w kryminologii, „Studia Kryminologiczne, Kryminalistyczne i Penitencjarne” 1988, t. 19.

Krukowski, A., Agresja w aspekcie prawa karnego i kryminologii, „Psychologia Wychowawcza” 1973, nr 3.

Kubala, W., Znamię „przemocy” w ujęciu art. 123 k.k., „Problemy Praworządności” 1987, nr 8–9.

Langley, R., Levy, R.C., Wife Beating: The Silent Crisis, New York 1977.

Martin, M., Battered Wives (revised, updated), San Francisco 1981.

McClintock, F.H., Criminological Aspects of Family Violence, [in:] J.P. Martin (ed.), Violence and the Family, New York–Brisbane–Toronto 1978.

McKenzie, M., Domestic Violence in America, Brunswick 1995.

Mitchell, A.R.K., Violence in the Family, Hove–East Sussex 1978.

Moir, A., Jessel, D., Zbrodnia rodzi się w mózgu. Zagadka biologicznych uwarunkowań przestępczości, Warszawa 1998.

Nelken, J., Endogenne czynniki przestępczości w świetle polskiej myśli kryminologicznej, „Państwo i Prawo” 1984, z. 9.

Neuebauer, U., Steinbrecher, U., Drescher-Aldendorff S., (Hrsg.), Gewalt gegen Frauen: Ursachen und Interventionsmöglichkeit. Gesellschaft für Familienforschung e.u. (GEFAM). Schriftenseite des Bundesminister für Jugend, Familie, Frauen und Gesundheit, Stuttgart–Berlin–Köln–Mainz 1987, vol. 21.

Pagelow, MD., Pagelow, L.W., Family Violence, New York 1984.

Pełka-Sługocka, M.D., Sługocki, L., Przestępstwa przy użyciu przemocy popełniane przez kobiety w Polsce, „Studia Kryminologiczne, Kryminalistyczne i Penitencjarne” 1983, t. 13.

Peyrefitte, A., Społeczeństwo wobec przemocy. Raport Komitetu Badań nad przemocą, zbrodnią i występkiem, Warszawa 1982.

Pospiszyl, I., Przemoc w rodzinie, Warszawa 1998.

Pospiszyl, K., Psychopatia, Warszawa 2000.

Pospiszyl, K., Narcystyczne źródła agresji interpersonalnej, [in:] B. Hołyst (red.), Przemoc w życiu codziennym, Warszawa 1997.

Poznaniak, W., Teorie uczenia się społecznego jako model normalnego i zaburzonego funkcjonowania jednostki oraz grupy, [in:] H. Sęk (red.), Społeczna psychologia kliniczna, Warszawa 1991.

Renvoize, J., Web Violence. A Study of Family Violence, London 1978.

Reykowski, J., Funkcjonowanie osobowości w warunkach stresu psychologicznego, Warszawa 1966.

Reykowski, J., Osobowościowe i sytuacyjne przesłanki agresji, „Psychologia Wychowawcza” 1973, nr 3.

Rodniański, J., Klasyfikacja, źródła i ocena przemocy w stosunkach międzyludzkich, [in:] B. Hołyst (red.), Przemoc w życiu codziennym, Warszawa 1997.

Sankała, A., Przemoc jako przejaw patologizacji więzi międzyludzkich, [in:] B. Hołyst (red.), Przemoc w życiu codziennym, Warszawa 1997.

Schneider, H.J., Przemoc w instytucjach, [in:] B. Hołyst (red.), Przemoc w życiu codziennym, Warszawa 1997.

Senthilathiban, K., Modhava Soma Sundaram, R., Karunahidhi, S., Reactions to Wife-Beating: an Opinion Survey Among Students, “Indian Journal of Criminology” 1991, vol. 19, no. 1.

Shainess, N., Psychological Aspects of Wife-Battering, [in:] M. Roy (ed.), Battered Woman. A Psychological Study of Domestic Violence, New York 1977.

Sigler, R.T., Domestic Violence in Context: An Assessment of Community Attitude, Lexington 1989.

Skorny, Z., Formy i źródła agresji u dzieci i młodzieży, „Psychologia Wychowawcza” 1973, nr 3.

Stasiukiewicz, M.P., Agresja i przemoc jako element kultury symbolicznej. Mechanizmy kreowania przemocy poprzez oddziaływanie mediów, [in:] M. Binczycka-Anholcer (red.), Agresja i przemoc a zdrowie psychiczne, Warszawa–Poznań 2001.

Steinmetz, S.K., The Cycle of Violence, New York 1977.

Steinmetz, S.K., Wife-beating, Husband-beating – A Comparison of the Use of Physical Violence Between Spouses to Resolve Marital Fights, [in:] M. Roy (ed.), Battered Woman: A Psychosociological Study of Domestic Violence, New York 1977.

Stets, J.E., Domestic Violence and Control, New York 1988.

Stratton, P., Understanding and Treating Child Abuse in the Family Context: An Overview, [in:] K. Browne, C. Davies, P. Straton (eds.), Early Prediction and Prevention of Child Abuse, Chichester 1988.

Straus, M.A., Conceptualization and Measurement of Battering: Implications for Public Policy, [in:] M. Steinmann (ed.), Woman Battering: Policy Responses, Lincoln 1991.

Szabo, D., Agresja, przemoc i systemy socjokulturowe: Typologia, „Studia Kryminologiczne, Kryminalistyczne i Penitencjarne” 1975, t. 2.

Szyszko-Bohusz, A., Agresja, przemoc i zdrowie psychiczne w relacji do Hipotezy Nieśmiertelności Genetycznej, [in:] M. Binczycka-Anholcer (red.), Agresja i przemoc a zdrowie psychiczne, Warszawa–Poznań 2001.

Szyszko-Bohusz, A., Przemoc jako antynomia miłości, [in:] B. Hołyst (red.), Przemoc w życiu codziennym, Warszawa 1997.

Violence Against Women in the Family – United nations Office at Vienna, Centre for Social Development and Humanitarian Affairs, New York 1989.

Walker, L.E., Psychological Causes of Family Violence, [in:] M. Lystad (ed.), Violence in the Home. Interdisciplinary Perspectives, New York 1986.

Walker, L.E., The Battered Woman Syndrome, [in:] R.J. Gelles, D.R. Loseke (eds.), Current Controversies on Family Violence, Newbury Park–London–New Delhi 1993.

Warylewski, J., Molestowanie seksualne w miejscu pracy, „Państwo i Prawo” 1999, z. 3.

Wolfgang, M.E., A Preface to Violence, [in:] M.E. Wolfgang (ed.), Patterns of Violence, The Annals of the American Academy of Political and Social Science, Philadelphia 1966, no. 364.

Wolska, A., Mechanizmy agresji zabójców, „Czasopismo Psychologiczne” 1997, t. 3, nr 3.

Zimbardo, R.G. Ruch, F.L., Psychologia i życie, Warszawa 1994.

Zoll, A., Glosa do uchwały SN z dn. 10 grudnia 1998, I KZP 22/98, OSP 1999, z. 5, poz. 93.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/g.2018.65.1.25
Data publikacji: 2018-03-21 12:51:29
Data złożenia artykułu: 2017-05-01 23:47:50


Statystyki


Widoczność abstraktów - 5710
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF (English) - 1255

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2018 Magdalena Budyn-Kulik

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.