Wyślij tekst przez e-mail 
Ukryj
Pokaż wszystkie
Rozwijanie kompetencji transferowalnych uczniów – teoria samostanowienia i wyzwania edukacji przyszłości
Streszczenie w języku polskim
Wprowadzenie: W wielu systemach edukacji na świecie obserwuje się odchodzenie od nauczania nastawionego na zdobywanie wiedzy na rzecz edukacji ukierunkowanej na nabywanie umiejętności przydatnych w codziennym życiu i dających się stosować w różnych sytuacjach pozaszkolnych. Są to umiejętności transferowalne. Polski system nauczania powinien nastawić się na strategie realizacji podstawy programowej, umożliwiające kształtowanie zasobów transferowalnych.
Cel: Celem artykułu jest redefinicja celów edukacji w świetle założeń koncepcji samostanowienia, opisującej optymalne warunki do rozwoju motywacji wewnętrznej. Autorzy artykułu w centrum procesu kształcenia i wychowania umieszczają kompetencje transferowalne uczniów, których zastosowanie wykracza poza rzeczywistość szkolną.
Stan wiedzy: Opisywane funkcje edukacji oparte na aktualnie obowiązujących aktach prawnych, oprócz odnoszenia się do sfery poznawczej nastawione są również na wspomaganie uczniów w radzeniu sobie z życiowymi problemami. Podstawy prawne polskiej oświaty są dość dobrze przygotowane do wdrożenia idei rozwijania zasobów transferowalnych. Trudność polega na opracowaniu efektywnych strategii implementacji tych zapisów. Takie przykładowe rozwiązania zostały podane w artykule.
Podsumowanie: Obok analiz odnoszących się do konkretnych zapisów prawa oświatowego, w artykule przedstawiono dobre praktyki, prezentujące sposoby wykorzystywania treści podstawy programowej do rozwijania wiedzy przedmiotowej i kompetencji transferowalnych.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (English)Bibliografia
Armoura, C., Berjot, S., Gillet, N., Caruana, S., Cohen, J., Finez, L. (2015). Autonomy-Supportive and Controlling Styles of Teaching. Opposite or Distinct Teaching Styles? Swiss Journal of Psychology, 74(3), 141–158. https://10.1024/1421-0185/a000156
Billing, D. (2007). Teaching for Transfer of Core/Key Skills in High Education. Higher Education, 53(4), 483–516.
Chirkov, V., Ryan, R., Kim, Y., Kaplan, U. (2003). Differentiating Autonomy from Individualism and Independence: A Self-Determination Theory Perspective on Internalization of Cultural Orientations and Well-Being. Journal of Personality and Social Psychology, 84(1), 97–110. http://dx.doi.org/10.1037/0022-3514.84.1.97
Cuevas, R., Nitoumanis, N., Fernandez-Bustos, J. (2018). Does Teacher Evaluation Based on Student Performance Predict Motivation, Well-Being, and Ill-Being? Journal of School Psychology, 68, 154–162. https://doi.org/10.1016/j.jsp.2018.03.005
Deci, E., Vallerand, R., Pelletier, L., Ryan, R. (1991). Motivation and Education: The Self-Determination Perspective. Educational Psychologist, 26(3), 325–346. https://doi.org/10.1016/j.cedpsych.2017.01.010
Deci, E., Eghrari, H., Patrick, B., Leone, D. (1994). Facilitating Internalization: The Self-Determination Theory Perspective. Journal of Personality, 62(1), 119–142. https://doi.org/10.1111/j.1467-6494.1994.tb00797.x
Deci, E., Ryan, R. (1985). Intrinsic Motivation and Self-Determination in Human Behavior. Plenum.
Deci, E., Ryan, R. (2000). The “What” and “Why” of Goal Pursuits: Human Needs and the Self-Determination of Behavior. Psychological Inquiry, 11, 227–268. https://doi.org/10.1207/S15327965PLI1104_01
Deci, E., Ryan, R. (2002a). Handbook of Self-Determination Research. University of Rochester Press.
Deci, E., Ryan, R. (2002b). Overview on Self-Determination Theory: An Organismic Dialectical Perspective. In E. Deci. R. Ryan (Eds.), Handbook of Self-Determination Research (pp. 3–27). University of Rochester Press.
Deci, E., Ryan, R. (2008). Self-determination Theory: A Macrotheory of Human Motivation, Development, and Health. Canadian Psychology / Psychologie Canadienne, 49(3), 182–185. https://doi.org/10.1037/a0012801
Deci, E., Ryan, R. (2012). Self-Determination Theory. In P. Van Lange. A. Kruglanski. T. Higgins (Eds.), Handbook of theories of social psychology, vol. 1 (pp. 416–437). Sage Publications.
Domagała-Zyśk, E., Knopik, T., Oszwa, U. (2017). Diagnoza funkcjonalna rozwoju społeczno-emocjonalnego uczniów w wieku 9–13 lat. ORE.
Dylak, S. (Ed.) (2013). Strategia kształcenia wyprzedzającego. OFEK.
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej, L394/10 z dnia 31/12/2006. Zalecenia Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie (2006/962/WE). Retrieved April, 15, 2020, from https://www.prawo.pl/akty/dz-u-ue-l-2006-394-10,67655312.html
Filipiak, E. (2011). Z Wygotskim i Brunerem w tle. Rozwijanie uczenia zdolności się. GWP.
Gagne, M., Deci, E. (2005). Self-Determination Theory and Work Motivation. Journal of Organizational Behavior, 26(4), 331–362. https://doi.org/10.1002/job.322
Gardner, B., Korth, S. (1997). Classroom Strategies That Facilitate Transfer of Learning to the Workplace. Innovative Higher Education, 22(1), 45–60. https://doi.org/10.1023/A:1025151609364
Grolnick, W., Deci, E., Ryan, R. (1997). Internalization Within the Family: The Self-Determination Theory Perspective. In J. Grusec, L. Kuczynski (Eds.), Parenting and Children’s Internalization of Values: A Handbook of Contemporary Theory (pp. 135–161). John Wiley & Sons.
Justice, C., Rice, J., Warry, W. (2009). Developing Useful and Transferable Skills: Course Design to Prepare Students for a Life of Learning. International Journal for the Scholarship of Teaching and Learning, 3(2), 1–19. https://doi.org/10.20429/ijsotl.2009.030209
Kaplan, H. (2018). Teachers’ Autonomy Support, Autonomy Suppression and Conditional Negative Regard as Predictors of Optimal Learning Experience among High-Achieving Bedouin Students. Social Psychology of Education, 21(1), 223–255. https://doi.org/10.1007/s11218-017-9405-y
Klus-Stańska, D. (Ed.). (2015). (Anty)edukacja wczesnoszkolna. Impuls.
Klus-Stańska, D., Nowicka, M. (2014). Sensy i bezsensy edukacji wczesnoszkolnej. Harmonia.
Knopik, T. (2018). Zafascynowani światem. Efektywne wspieranie rozwoju zdolności i zainteresowań uczniów w codziennej praktyce szkolnej. ORE.
Liu, W., Wang, C., Ryan, R. (2016). Building Autonomous Learners: Perspectives from Research and Practice Using Self-Determination Theory. Springer.
Michalak, R. (2014). Dziecko u progu edukacji przedmiotowej. Studium teoretyczno-empiryczne. UAM.
Nguyen, T., Deci, E. (2016). Can It Be Good to Set the Bar High? The Role of Motivational Regulation in Moderating the Link from High Standards to Academic Well-Being. Learning and Individual Differences, 45, 245–251. https://doi.org/10.1016/j.lindif.2015.12.020
Niemiec, C., Ryan, R. (2009). Autonomy, Competence and Relatedness in the Classroom. Applying Self-Determination Theory to Educational Practice. Theory and Research in Education, 7(2), 133–144. https://doi.org/10.1177/1477878509104318
Noels, K., Pelletier, L., Clement, R., Vallerand, R. (2000). Why Are You Learning a Second Language? Motivational Orientations and Self-Determination Theory. Language Learning, 50(1), 57–85. https://doi.org/10.1111/0023-8333.00111
Oga-Baldwin, W., Nakata, Y., Parker, P., Ryan, R. (2017). Motivating Young Language Learners: A Longitudinal Model of Self-Determined Motivation in Elementary School Foreign Language Classes. Contemporary Educational Psychology, 49, 140–150. https://doi.org/10.1016/j.cedpsych.2017.01.010
Orsini, C., Binnie, V., Tricio, J. (2018). Motivational Profiles and Their Relationship with Basic Psychological Needs, Academic Performance, Study Strategies, Self-Esteem, and Vitality in Dental Students in Chile. Journal of Educational Evaluation for Health Professions, 15(11). https://doi:10.3352/jeehp.2018.15.11
Pellegrino, J. (2012). Education for Life and Work. Guide for Practitioners. National Research Council of the National Academies.
Perkins, D., Salomon, G. (1989). Are Cognitive Skills Context Bound? Educational Researcher, 18(1), 16–25. https://doi.org/10.3102/0013189X018001016
Reeve, J. (2002). Self-Determination Theory Applied to Educational Settings. In E. Deci. R. Ryan (Eds.), Handbook of Self-Determination Research (pp. 183–203). University of Rochester Press.
Ryan, R., Deci, E. (2000a). Intrinsic and Extrinsic Motivations: Classic Definitions and New Directions. Contemporary Educational Psychology, 25, 54–67. https://doi.org/10.1006/ceps.1999.1020
Ryan, R., Deci, E. (2000b). Self-Determination Theory and the Facilitation of Intrinsic Motivation, Social Development, and Well-Being. American Psychologist, 55(1), 68–78. https://doi.org/10.1037/0003-066X.55.1.68
Ryan, R., Deci, E. (2003). On Assimilating Identities to the Self: A Self-Determination Theory Perspective on Internalization and Integrity Within Cultures. In M. Leary, J. Tangney (Eds.), Handbook of Self and Identity (pp. 253–272). Guilford Press.
Sawin, G. (2004). General Semantics for Better Transferable Job Skills. A Review of General Semantics, 61(1), 147–150.
Shah, S. (2013). The Use of Group Activities in Developing Personal Transferable Skills. Innovations in Education and Teaching International, 50(3), 297–307. https://doi.org/10.1080/14703297.2012.760778
Smekalova, L., Noom, J., Slavik, M. (2016). Transferable Competences and Students’ View of Their Significance and Satisfaction with Them: International Comparative Research. Universal Journal of Educational Research, 4(1), 109–121. https://doi.org/10.13189/ujer.2016.040114
Sternberg, R. (2010). WICS: A New Model for School Psychology. School Psychology International, 31, 599–616. https://doi.org/10.1177/0143034310386534
Stevens, S., Miretzky, D. (2014). The Foundations of Teaching for Diversity: What Teachers Tell Us About Transferable Skills. Multicultural Education, 3, 30–40.
Trenshaw, K., Revelo, R., Earl, K., Herman, G. (2016). Using Self-Determination Theory Principles to Promote Engineering Students’ Intrinsic Motivation to Learn. International Journal of Engineering Education, 32(3), 1194–1207.
Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe, Dz.U. 2017 poz. 59. Retrieved April 3, 2020, from http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20170000059/U/D20170059Lj.pdf
Vallerand, R. (2001). Deci and Ryan’s Self-Determination Theory: A View From the Hierarchical Model of Intrinsic and Extrinsic Motivation. Commentaries. Psychological Inquiry, 11, 312–318.
Van Roekel, D. (2001). Preparing 21st Century Students for a Global Society. An Educator’s Guide to the “Four Cs”. National Education Association.
Vansteenkiste, M., Lens, W., Deci, E. (2006). Intrinsic Versus Extrinsic Goal Contents in Self-Determination Theory: Another Look at the Quality of Academic Motivation. Educational Psychologist, 41(1), 19–31. http://10.1207/s15326985ep4101_4
Zając, A. (2013). Stan i znaczenie kapitału ludzkiego oraz społecznego w cywilizacji wiedzy. UR.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2022.41.1.53-66
Data publikacji: 2022-04-19 10:31:35
Data złożenia artykułu: 2020-11-15 23:11:13
Statystyki
Wskaźniki
Prawa autorskie (c) 2022 Tomasz Knopik, Urszula Oszwa
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.