Wyślij tekst przez e-mail 
Ukryj
Pokaż wszystkie
Rozważania o dwóch strategiach badawczych pedagogiki. Indukcyjny i dedukcyjny tok wnioskowania na przykładzie badań z zakresu kultury medialnej nastolatków
Streszczenie w języku polskim
Wprowadzenie: Na początku postępowania poznawczego istotny jest wybór perspektywy badawczej. Tymczasem w wielu publikacjach z pedagogiki autorzy niemal automatycznie przechodzą od problemu do metod i technik jego rozwiązania. Nie informują o tym jaką perspektywę badawczą wybierają, lub przedstawiają jedynie szkic przyjętej drogi postępowania badawczego. Artykuł przedstawia wybrane teoretyczne podstawy badań naukowych nad edukacją. Omówiono w nim dwie strategie wnioskowania: indukcjonistyczną i hipotetyczno-dedukcyjną. Cel badań: Badania miały na celu wyjaśnienie istoty wnioskowania i rozumowania za pomocą dwóch strategii : indukcyjnej i dedukcyjnej. Ich specyfikę zilustrowano wizualną metaforą oraz przykładami badań w sferze edukacji i kultury medialnej. Stan wiedzy: Autor artykułu odwołuje się do krytycznej analizy raportów badawczych dotyczących młodzieży przeprowadzonej przez Danutę Urbaniak-Zając. Ponadto w tekście wykorzystano metaforę przewróconego (leżącego) drzewa autorstwa Jana Sucha i ukazano dwa przykłady postępowania badawczego z zakresu kultury medialnej nastolatków. W tekście cytowane są także poglądy Karla R. Poppera, Johna Stuarta Milla, Kazimierza Ajdukiewicza, Alfreda Tarskiego, Zygmunta Ziembińskiego, Andrzeja Grzegorczyka, Kazimierza Pasenkiewicza, Tadeusza Pilcha, Krzysztofa Rubachy, Mariana Nowaka i innych.
Wyniki: Wynikiem analiz był wybór przykładów wykorzystania obu strategii wnioskowania przez edukatorów. Podkreślono zalety podejścia komplementarnego na przykładzie ważnego odkrycia w astronomii. Ponadto wnioskowanie znane jako „indukcja całkowita” zostało opisane w konkretnych przykładach. Podsumowanie: Artykuł przedstawia wybrane teoretyczne podstawy badań naukowych nad edukacją. Omówiono dwie strategie wnioskowania: indukcyjną i hipotetyczno-dedukcyjną. W celu wyjaśnienia istoty rozumowania posłużono się metaforą przewróconego (leżącego) drzewa Jana Sucha oraz przedstawiono dwa przykłady postępowania badawczego z zakresu kultury medialnej nastolatków. Opisany przez autorów przykład wybitnego odkrycia w astronomii wskazuje na komplementarność obu strategii w metodologii badań związanych z naukami empirycznymi. Artykuł zawiera również przybliżenie wnioskowania znanego pod nazwą indukcji zupełnej.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Ajdukiewicz, K. (1975). Logika pragmatyczna. Warszawa: PWN.
Arystoteles (1990). Dzieła wszystkie, T. 2. Przeł. K. Leśniak. Warszawa: PWN.
Brożek, B. (2002). Popper wobec semantycznej teorii prawdy. Zagadnienia Filozoficzne w Nauce, 31, 133-146.
Grzegorczyk, A. (1984). Zarys logiki matematycznej. Warszawa: PWN.
Hejnicka – Bezwińska, T. (2008). Badania nad edukacją w perspektywie poznawczej współczesnych nauk społecznych i humanistycznych. W: S. Palka (red.). Podstawy metodologii badań w pedagogice. Pedagogika (s. 45-60). Sopot: GWP.
Ihedioha, S. A., Osu, B. O. (2012). Comparative Effectiveness of Inductive Inquiry and Transmitter of Knowledge Models on Secondary School Students’ Achievement on Circle Geometry and Trigonometry. The Bulletin of Society for Mathematical Services and Standards, 3, 28-36.
Mała encyklopedia logiki. (1970). Wrocław-Warszawa-Kraków: Ossolineum.
Makiewicz, M. (2016). Fotografia a wyobraźnia w kształceniu matematycznym. Raport z badań. Psychologia wychowawcza, 51, 191- 216.
Makiewicz, M. (2013). Myśl matematyczna wyrażona fotografią. Inspiracje eksperymentu Pedagogicznego. Rocznik Pedagogiczny, 36, 273-289.
Makiewicz, M. (2013a). O fotografii w edukacji matematycznej. Jak kształtować kulturę matematyczną uczniów. Szczecin: SKNMDM US.
Makiewicz, M. (2014). Research Report: Photography for the Mathematical Culture of the Student. International Journal of Pedagogy, Innovation and New Technologies, 1(1), 61-76.
Malik, A. A., Muhammad, A., Qayyum, N. (2015). Comparative study of inductive & deductive methods of teaching mathematics at elementary level. Gomal University Journal of Research, 31(1), 20-27.
Mill, J. S. (1962). System logiki dedukcyjnej i indukcyjnej. Warszawa: PWN.
Morbitzer, J. (2012). O istocie medialności młodego pokolenia. Neodidagmata 33/34, 131-153.
Nowaczyk, A. (1998). Czy Tarski zdefiniował pojęcie prawdy? Przegląd Filozoficzny VII, 2(26), 5-30.
Nowak, M. (2008). Epistemologiczne, aksjologiczne i metodologiczne podstawy badań pedagogicznych. W: S. Palka (red.). Podstawy metodologii badań w pedagogice. Pedagogika (s. 15-28). Sopot: GWP.
Pasenkiewicz, K. (1986). Logika ogólna. Warszawa: PWN.
Pilch, T. (2008). Strategia badań ilościowych. W: S. Palka (red.). Podstawy metodologii badań w pedagogice. Pedagogika (s. 75-87). Sopot: GWP.
Popper, K. R. (1934). Logik der Forschung. Przeł. U. Niklas. Pobrane 10, Czerwca, 2021 z: http://sady.up.krakow.pl/filnauk.popper.logika.htm#85.
Puzanov, A. P. (2016). Inductive and deductive approaches in foreign language teaching. Rudn Journal of Psychology and Pedagogics, 3 , 89-98.
Rogers, E. M. (1966). Astronomia. Rozwój teorii astronomicznych. Przeł. M. Kubiak. Warszawa: PWN.
Rubacha, K. (2008). Metodologia badań nad edukacją. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Rubacha, K. (2004). Wstęp. W: Z. Kwieciński, B. Śliwerski (red.). Pedagogika. Podręcznik akademicki. Tom 1. Warszawa: PWN.
Rybka, E. (1983). Astronomia ogólna. Warszawa: PWN.
Such, J. (1969). Wstęp do metodologii ogólnej nauk. Poznań: UAM.
Tanaś, M. (2020). Otwarte zasoby edukacyjne – o potrzebie nowego paradygmatu dydaktycznego. W: M. Tanaś, S. Galanciak (red.). Cyberprzestrzeń Człowiek Edukacja. Tom 5 Otwarte zasoby edukacyjne w perspektywie pedagogicznej (s. ). Kraków: Impuls.
Tarski, A. (1995). Pisma logiczno – filozoficzne. Tom 1: Prawda. Warszawa: WN PWN.
Urbaniak-Zając, D. (2009). O stosowaniu hipotez w badaniach pedagogicznych. Teraźniejszość - Człowiek - Edukacja: Kwartalnik myśli społeczno-pedagogicznej, 1(45), 7-27.
Wrońska, M. (2012). Kultura medialna adolescentów. Studium dostępu i zastosowań. Rzeszów: WURz.
Wrońska, M. (2017). Kultura medialna nauczycieli i adolescentów – stan obecny i jej perspektywy realizacyjne. W: W. Skrzydlewski (red.) Kultura-Edukacja-Technologia kształcenia. Konteksty nowomedialne (s. 129-139). Poznań: WN UAM.
Zaczyński, W. (1997). Praca badawcza nauczyciela. Warszawa: WSiP.
Ziembiński, Z. (1963). Logika praktyczna. Warszawa: PWN.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2021.40.3.61-78
Data publikacji: 2021-11-23 10:35:34
Data złożenia artykułu: 2021-07-05 11:15:02
Statystyki
Wskaźniki
Prawa autorskie (c) 2021 Małgorzata Makiewicz
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.