O przeżywaniu hybrydowego dzieciństwa w dobie intensywnego rodzicielstwa – wyniki badań

Joanna Dziekońska

Streszczenie w języku polskim


Wprowadzenie: Postępujący udział mediów w życiu dzieci determinuje treść dziecięcych doświadczeń i przyczynia się do tworzenia nowych obrazów dzieciństwa. Dziś realizuje się ono w nieograniczonej przestrzeni cyfrowej przy jednoczesnym ograniczeniu swobody w przestrzeni fizycznej. Rezonans zmian jest widoczny w wielu obszarach życia dzieci i oddziałuje na sposób ich funkcjonowania.

Cel badań: Celem badań było ukazanie przejawów przeżywania przez dzieci ich dzieciństwa w płynnym świecie fizyczno-cyfrowym. Kategoria „przeżywania” odnosiła się zarówno do sposobów funkcjonowania dzieci w przenikających się przestrzeniach offline i online oraz związanych z tym emocji. 

Metoda badań: Metodą gromadzenia materiału badawczego uczyniono zogniskowane wywiady grupowe, w których wzięło udział dziewiętnaścioro dzieci w wieku 8-10 lat. Metodą analizy danych była analiza tematyczna.

Wyniki: W drodze analizy wyłoniono mapę tematów i kodów znaczeniowych. Tematem prymarnym okazało się „hybrydowe dzieciństwo”, do którego włączone zostały podtematy związane z przeżywaniem przez dzieci współczesnego dzieciństwa. Obok pojawił się temat sekundarny „intensywne rodzicielstwo”, który odnosił się do dziecięcych emocji budzonych niezgodą dzieci na narzucanie im przez dorosłych wizji własnego dzieciństwa.

Wnioski: Dzieci naturalnie wkraczają w zastaną rzeczywistość i swobodnie przemieszczają się między podwórkami tradycyjnymi i sieciowymi, choć zdecydowanie dostrzegają różnice między nimi. Przeżywanie hybrydowego dzieciństwa w dobie intensywnego rodzicielstwa wiąże się jednak z niezgodą dzieci na narzucanie im przez rodziców nieuzasadnionych limitów i ograniczeń związanych z byciem w sieci, do których oni sami się nie stosują. Dzieci wyrażają tym samym potrzebę autonomii i partycypacji w decydowaniu o sobie. Kontestują argumenty oparte na potocznym przekonaniu, że z racji wieku dorosłym przysługuje więcej praw niż dzieciom.


Słowa kluczowe


hybrydowe dzieciństwo; intensywne rodzicielstwo; media; sprawczość dzieci; współczesne podwórka dziecięce; analiza tematyczna

Pełny tekst:

PDF (English)

Bibliografia


Braun, V. i Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 3(2), s. 77–101. http://dx.doi.org/10.1191/1478088706qp063oa

Braun, V. i Clarke, V. (2022). Thematic Analisis. A practical guide. SAGE.

Davidson, J. O. C. (2005). Children in the Global Sex Trade. Polity.

Dziekońska J. (2020). Kultura dziecięca w internecie. Studium netnograficzne. Wydawnictwo UWM w Olsztynie.

Dziekońska J. (2023). Z trzepaka na TikToka - czyli na tropach nowych przestrzeni dzieciństwa. Doniesienie z badań fokusowych. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 18(2(69), 9-17. https://doi.org/10.35765/eetp.2023.1869.01

Gawlicz, K. i Röhrborn, B. (2014). Edukacja przedszkolna: pytanie o demokrację. Biuro Rzecznika Praw Dziecka. Pobrane 6, lipca, 2023 z: http://www.euroaktywni.pl/upload/pliki/edukacja_przedszkolna.pdf

Hayward, B. (2020). Children, Citizenship and Eenvironment:# SchoolStrike Edition. Routledge.

Holt N., Lee H., Millar C. i Spence J. (2015). Eyes on Where Children play a Retrospective Study of Active Free Play. Children's Geographies 13(1), 73-88.

Iwanicka A. (2020). Cyfrowy świat dzieci we wczesnym wieku szkolnym. Wydawnictwo Naukowe UAM.

Kowalik-Olubińska, M. (2021). Dzieci aktorami w przestrzeniach życia społecznego. Sprawczość w sieci relacji. Akapit.

Krzyżanowski, M. (2011). Analiza zogniskowanych wywiadów grupowych. W R. Woodak, M. Krzyżanowski (Red.), Jakościowa analiza dyskursu w naukach społecznych (s. 255-280). Oficyna Wydawnicza Łośgraf.

Kubinowski, D. (2011). Jakościowe badania pedagogiczne. Filozofia, metodyka, ewaluacja. Wydawnictwo UMCS.

Kvale, S. (2011). Prowadzenie wywiadów (A. Dziuban, tłum.). Wydawnictwo Naukowe PWN.

Lansdown, G. (2001). Promoting Children's Participation in Democratic Decision-making. UNICEF Innocenti Insight.

Lisowska, K. i Łojko, M. (2022). Pod wspólnym dachem. Adaptacja kulturowa dzieci z Ukrainy w Polsce. Studium przypadku. Childhood Care & Education/Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 614(9), 58-67. http://doi.org/10.5604/01.3001.0016.1279

McCrindle M. i Fell A. (2021). Genaration Alpha: Understanding Our Children and Helping Them Thrive, Hachette UK.

Nowicka, M. (2020). Młodzi z pokolenia Z i Alpha jako zadanie dla pedagogów, czyli o konieczności „łapania fali”. Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 44(4), 164-176. https://doi.org/10.34766/fetr.v44i4.436

Pacini-Ketchabaw, V., Taylor, A., Blaise, M., de Finney, S. (2015). Learning How to Inherit in Colonized and Ecologically Challenged Life Worlds in Early Childhood Education. Canadian Children, 40(2), 3–8. Pobrane 21, czerwca, 2023 z: https://ir.lib.uwo.ca/cgi/viewcontent.cgi?article=1030&context=edupub.

Percy-Smith, B. i Thomas, N. P. (Eds.). (2010). A Handbook of Cchildren and Young People's Participation: Perspectives from Theory and Practice. Routledge.

Rangel-Pérez, C., Botey, M., Carrero, O., i Alard, J. (2023). Impact of Video Games on the Strategic Use of Digital Tools for Education in Primary. Online Journal of Communication and Media Technologies, 13(1). https://doi.org/10.30935/ojcmt/12848

Rixon, A., Lomax, H., O’Dell, L. (2019). Childhoods Past and Present: Anxiety and Idyll in Reminiscences of Childhood Outdoor Play and Contemporary Parenting Practices. Children's Geographies, 17(5), 618-629. https://doi.org/10.1080/14733285.2019.1605047

Siwicki, M. (2021), Nowe podwórka współczesnego dzieciństwa. Wydawnictwo APS.

Smahel, D., MacHackova, H., Mascheroni, G., Dedkova, L., Staksrud, E., Olafsson, K., Livingstone, S. i Hasebrink, U. (2020). EU Kids Online 2020: Survey Results From 19 Countries. EU Kids Online, The London School of Economics and Political Science. Pobrane 28, czerwca, 2023 z: http://eprints.lse.ac.uk/id/eprint/103294

Shoshani A., M. Krauskopf (2021). The Fortnite Social Paradox: The Effects of Violent-Cooperative Multi-player Video Games on Children's Basic Psychological Needs and Prosocial Behawior. Computers in Human Behavior, 116, https://doi.org/10.1016/j.chb.2020.106641

Taylor, A. (2013). Reconfiguring the Natures of Childhood. Routledge.

Taylor, A i Pacini-Ketchabaw, V. (2019). The Common Worlds of Children and Animals

Relational Ethics for Entangled Lives. Routledge.

Watters, C. (2007). Refugee Children: Towards the Next Horizon. Routledge.

Wooley H. E. i Griffin E. (2015). Decreasing Experiences of Home Range, Outdoor Spaces,

Activities and Companions: Changes Across Three Generations in Sheffield in North

England. Children's Geographies, 13(6), 677-691.

Zwiernik, J. (2015). Podejścia badawcze w poznawaniu wiedzy dziecka. Teraźniejszość–Człowiek–Edukacja, 18(1(69)), 81-103. Pobrane 6, lipca, 2023 z: https://insted-tce.pl/ojs/index.php/tce/article/view/106




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2023.42.4.97-111
Data publikacji: 2024-02-14 11:56:34
Data złożenia artykułu: 2023-07-17 22:54:11


Statystyki


Widoczność abstraktów - 443
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF (English) - 155

Wskaźniki





Prawa autorskie (c) 2024 Joanna Dziekońska

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.