Podejście Gestalt w pedagogice inspiracją dla nowoczesnej szkoły
Streszczenie w języku polskim
Wprowadzenie: Teoretyczne podstawy pedagogiki Gestalt wiążą się z założeniami psychologii humanistycznej i holistycznej koncepcji człowieka. Nawiązują one do paradygmatów terapii w nurcie Gestalt, stworzonej w latach sześćdziesiątych XX wieku. Wyzwania współczesnego, dość szybko zmieniającego się świata, w dużym stopniu utrudniają budowanie zdrowych, opartych na szacunku relacji międzyludzkich. Umiejętność ta wydaje się zanikać choć jej kształtowanie u dzieci i młodzieży jest jednym z najistotniejszych czynników warunkujących prawidłowy rozwój ich tożsamości. Konieczne jest zatem przyglądanie się warunkom skuteczności procesu edukacyjnego (wychowawczego i dydaktycznego).
Cel badań: Przedmiotem rozważań jest przedstawienie głównych założeń koncepcji pedagogiki Gestalt. Analizy dotyczą rozumienia procesu edukacji i prezentacji wybranych zasad organizujących pracę w szkole bazującej na pedagogice Gestalt. Deliberacja dotyczy również oryginalnej sylwetki nauczyciela opierającego swój warsztat pracy na idei teorii Gestalt.
Stan wiedzy: Koncepcja pedagogiki Gestalt jest dość dobrze opisana głównie w niemieckiej literaturze przedmiotu. Na gruncie polskiej pedagogiki jest obszarem wciąż słabo rozpoznawalnym – zarówno w sensie teoretycznym, jak i praktycznym. Wskazane jest zatem zgłębienie jej idei i postulatów zgodnie z koniecznością ciągłego eksplorowania ogólnej wiedzy pedagogicznej i aktualizowania zjawisk edukacyjnych.
Podsumowanie: Warunki skuteczności procesu edukacyjnego wymagają nieustannej aktualizacji wiedzy korespondującej z wyzwaniami świata. Kondycja współczesnej rzeczywistości edukacyjnej wymusza podjęcie działań wpierających zmiany w obszarze nie tylko organizacji procesu dydaktycznego, ale również w podejściu do rozumienia tego pojęcia, a także odejścia od tradycyjnego wyposażania uczniów w wiedzę (na każdym etapie edukacji) i czasami stosunkowo niewielkie umiejętności w stronę edukacji rozumianej jako proces poznawania siebie.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (English)Bibliografia
Ablewicz, K. (2003). Teoretyczne i metodologiczne podstawy pedagogiki antropologicznej. Studium sytuacji wychowawczej. Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Ablewicz, K. (2017). Dwie fenomenologie (Husserl – Perls) oraz ich funkcje w pedagogicznym procesie badawczym - tekst dedykowany pamięci Profesor Teresy Bauman. Jakościowe Badania Pedagogiczne, 2, 46–64.
Beisser, A. (1970). The paradoxical theory of change. Gestalt therapy now, 1(1), 77–80.
Burow, O. A., & Schrepp, K. (1981). Lernziel: Menschlichkeit. Gestaltpädagogik – eine Chance für Schule und Erziehung. Kösel Verlag.
Ginger, S. (1998). Gestalt. Sztuka kontaktu, cz. 1. Gestalt, 1, 17–24.
Godawa, Sz. (2015). Pedagogika specjalna Gestalt w pracy z osobami z niepełnosprawnością intelektualną. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Humanitas. Pedagogika ,11, 47–56. https://doi.org/10.5604/18998658.1186372
Houston, G. (2003). Brief Gestalt Therapy. SAGE Publications.
Husserl, E. (2014). Idea fenomenologii. PWN.
Paruzel-Czachura, M. (2015). Między psychologią, psychoterapią i filozofią. GWP.
Perls, F. S., Hefferline, R. F., & Goodman, P. (2022). Terapia Gestalt. Pobudzanie i wzrost w osobowości człowieka (Tłum. P. Mierkowski, E. Canert–Łąka, M. Paruzel–Czachura, J. Sienkiewicz–Urbaniak, B. Konieczniak). Oficyna Związek Otwarty.
Rogers, C. R. (1998). Tworzenie klimatu wartości. W S. Wołoszyn (Red.), Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej, t. 3, księga 2: Myśl pedagogiczna w XX stuleciu (s. 417–427). Dom Wydawniczy STRZELEC.
Śliwerski, B. (2010, 2015). Współczesne teorie i nurty wychowania. Impuls.
Śliwerski, B. (1998). Pedagogika Gestalt. W S. Wołoszyn (Red.), Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej, t. 3, księga 2: Myśl pedagogiczna w XX stuleciu (s. 432–440). Dom Wydawniczy STRZELEC.
Żłobicki, W. (2001). Pedagogika Gestalt – jako sztuka kontaktu nauczyciela z uczniem. Próba wglądu w alternatywę edukacyjną. W B. Śliwerski (Red.), Nowe konteksty (dla) edukacji alternatywnej XXI wieku (s. 561–572). Impuls.
Żłobicki, W. (2002). Pedagogika Gestalt jako nurt pedagogiki humanistycznej. W M. Prokosz (Red.), Nauki pedagogiczne we współczesnej humanistyce (s. 235–246). Wyd. Adam Marszałek.
Żłobicki, W. (2007). Gestalt. Filozoficzne i psychologiczne inspiracje dla pedagogiki. W B. Śliwerski (Red.), Pedagogika alternatywna. Postulaty, projekty, kontynuacje, t. 1 (s. 170–185). Impuls.
Żłobicki, W. (2008). Edukacja holistyczna w podejściu Gestalt. Impuls.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2025.44.4.65-76
Data publikacji: 2025-12-29 13:00:54
Data złożenia artykułu: 2025-08-12 13:28:44
Statystyki
Wskaźniki
Prawa autorskie (c) 2025 Magdalena Barabas

Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.