Wyślij tekst przez e-mail 
Ukryj
Pokaż wszystkie
Efektywność strategii rozwiązywania konfliktów rówieśniczych w inkluzyjnym oddziale przedszkolnym - systematyczny przegląd badań
Streszczenie w języku polskim
Wprowadzenie: Występowanie konfliktów rówieśniczych jest typowe na etapie przedszkolnym. Jednak, jeśli są one odpowiednio rozwiązane mogą stanowić impuls rozwojowy dla kompetencji poznawczych i społeczno-emocjonalnych. Świadome nauczanie mające na celu wspieranie interakcji rówieśniczych przez nauczyciela zwiększa umiejętności dzieci w tym zakresie. Dzieci niepełnosprawne, które mają niższe kompetencje społeczno-emocjonalne, a tym samym gorzej radzą sobie w sytuacjach konfliktowych, mogą potrzebować specjalnego wsparcia. Wynika to z ich trudności w nazywaniu i rozumieniu emocji, a także odczytywaniu intencji rówieśników. Stosowanie przez nauczycieli skutecznych strategii rozwiązywania konfliktów może znacząco wpłynąć na ich rozwój relacji rówieśniczych i proces włączania tych dzieci do grupy.
Cel badań: Celem artykułu jest analiza skuteczności strategii stosowanych przez nauczycieli w celu rozwiązywania konfliktów rówieśniczych wśród dzieci w inkluzyjnych oddziałach przedszkolnych.
Stan wiedzy: Wyniki systematycznego przeglądu badań opublikowanych w bazach czasopism naukowych Scopus, Web of Science, EBSCO i Google Scholar w latach 2000-2024,. wskazują na to, że nauczyciele mają znaczący wpływ na rozwój umiejętności rozwiązywania konfliktów przez dzieci. Stosują oni zarówno strategie prewencyjne, jak i interwencyjne. Programy rozwijające umiejętności społeczne, w tym umiejętności rozwiązywania konfliktów, były najbardziej skuteczne. Tylko w trzech artykułach podano wielkość efektu, ale ich wyniki różniły się, co utrudnia jednoznaczne rozstrzygnięcie.
Podsumowanie: Przegląd wskazuje na potrzebę dalszych pogłębionych badań w tym obszarze, spełniających wysokie standardy metodologiczne, ze szczególnym uwzględnieniem skuteczności strategii rozwiązywania konfliktów rówieśniczych wdrażanych przez nauczycieli w przedszkolnych oddziałach włączających.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (English)Bibliografia
Baron-Cohen, S. (2014). The empathizing-systemizing (E-S) theory of autism. A cognitive
developmental account. In U. Goswami (Ed.), The Wiley-Blackwell Handbook
of Childhood Cognitive Development (2nd ed., pp. 626–639). Blackwell Publishing.
Barry, T.D., Klinger, L.G., Lee, J.M., Palardy, N., Gilmore, T., Bodin, S.D. (2003). Examining
the effectiveness of an outpatient clinic-based social skills group for
high-functioning children with autism. Journal of Autism and Developmental Disorders,
, 685–701. https://doi.org/10.1023/b:jadd.0000006004.86556.e0
Booth, A., Sutton, A., Papaioannou, D. (2016). Systematic Approaches to a Successful
Literature Review. 2nd ed. SAGE.
Brigman, G., Lane, D., Lane, D., Lawrence, R., Switzer, D. (1999). Teaching children
school success skills. The Journal of Educational Research, 92, 323–329. https://
psycnet.apa.org/doi/10.1080/00220679909597615
Cao, Y., Wang, H., Lv, Y., Xie, D. (2023). The influence of children’s emotional comprehension
on peer conflict resolution strategies. Frontiers in Psychology, 14, 1142373.
Chen, J., Lin, T-J., Justice, L., Sawyer, B. (2019). The social networks of children with
and without disabilities in early childhood special education classrooms. Journal
of Autism and Developmental Disorders, 49, 2779–2794. https://doi.org/10.1007/
s10803-017-3272-4
Chen, D.W., Fein, G.G., Killen, M., Tam, H-P. (2001). Peer conflicts of preschool children:
Issues, resolution, incidence, and age-related patterns. Early Education and
Development, 12(4), 523–544. https://doi.org/10.1207/s15566935eed1204_3
Cywińska, M. (2003). Konflikty interpersonalne dzieci w późnej fazie wieku przedszkolnego.
Nauczyciel i Szkoła, 3–4(20– 1), 194–202.
Czakon, W. (2011). Metodyka systematycznego przeglądu literatury. Przegląd Organizacji,
, 57–62.
Donner, P., Lundström, S., Heikkilä, M. (2022). Exclusion and limitation through favouritism
as a strategy in children’s play negotiations: A qualitative analysis of children’s
multimodal play. Journal of Early Childhood Research, 20(4), 449–462.
Gunnestad, A., Morreaunet, S., Chahboun, S. Pearson, J. (2022). Values
in early childhood education (ECE): A cross-cultural comparative study of
values for ECE expressed in policy documents. ECNU Review of Education, 5(4),
–600.
Hanline, M.F., Correa-Torres, S.M. (2012). Experiences of preschoolers with severe
disabilities in an inclusive early education setting: A qualitative study. Education
and Training in Autism and Developmental Disabilities, 47, 109–121. https://www.
jstor.org/stable/23880566
Hartup, W.W., Laursen, B., Stewart, M.I., Eastenson, A. (1988). Conflict and the friendship
relations of young children. Child Development, 59(5), 1590–1600. https://doi.
org/10.1111/j.1467-8624.1988.tb03686.x
Hay, D.F., Ross, H.S. (1982). The social nature of early conflict. Child Development,
(1), 105–113.
Humphrey, N. (2008), Including pupils with autistic spectrum disorders in mainstream
schools. Support for Learning, 23, 41–47. https://doi.org/10.1111/j.1467-
2007.00367.x
Kellermeyer, L., Harnke, B., Knight, S. (2018). Covidence and Rayyan. Journal of the
Medical Library Association, 106 (4) 580–583. https://doi.org/10.5195/jmla.2018.513
Killen, M., de Waal, F.B.M. (2000). The evolution and development of morality. In F.
Aureli, F.B.M. de Waal (Eds.) Natural conflict resolution (pp. 352–272). University
of California Press.
Kliewer, C., Fitzgerald, L., Meyer-Mork, J., Hartman, P. (2004). Citizenship for all in
the literate community: An ethnography of young children with significant disabilities
in inclusive early childhood settings. Harvard Educational Review, 74,
–403. https://doi.org/10.17763/haer.74.4.p46171013714642x
Kozłowska, K. (2014). Pozytywna funkcja konfliktów w przestrzeni edukacyjno-wychowawczej.
In M. Plucińska (Ed.) Rozwiązywanie sytuacji konfliktowych w
wymiarze jednostkowym i społecznym (pp. 171–181). Wyd. Nauk. Wydziału Nauk
Społecznych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Larose, M.P., Ouellet-Morin, I., Vergunst, F., Vitaro, F., Girard, A., Tremblay, R.E.,
Brendgen, M., Côté, S.M. (2020). Examining the impact of a social skills training
program on preschoolers’ social behaviors: A cluster-randomized controlled trial
in childcare centers. BMC Psychology, 8(1), 39. https://doi.org/10.1186/s40359-
-00408-2
Laursen, B., Finkelstein, B.D., Townsend Betts, N. (2001). A developmental meta-analysis
of peer conflict resolution. Developmental Review, 21(4), 423–449. https://doi.
org/10.1006/drev.2000.0531
Linimayr, J., Lindahl-Jacobsen, L., Farias, L. (2023). Teachers’ perceptions of barriers
and facilitators to peer play between children with autism spectrum disorder and
typically developing peers in early childhood education: a research circle study in
Austria. International Journal of Developmental Disabilities, 1–9. https://doi.org/1
1080/20473869.2023.2230410
Lloyd-Esenkaya, V., Forrest, C.L., Jordan, A., Russell, A.J., Clair, M.C.S. (2021). What
is the nature of peer interactions in children with language disorders? A qualitative
study of parent and practitioner views. Autism & Developmental Language Impairments,
https://doi.org/10.1177/23969415211005307
Luciano, S., Savage, R.S. (2007). Bullying risk in children with inclusive educational
settings. Canadian Journal of School Psychology, 22(1), 14–31. https://doi.
org/10.1177/0829573507301039
Madrid, S., Kantor, R. (2009). Being kitties in a preschool classroom: maintaining
group harmony and acting proper in a female peer-culture play routine. Ethnography
and Education, 4(2), 229–247. https://doi.org/10.1080/17457820902972903
Maich, K., Hall, C.L., van Rhijn, T.M., Squires, K. (2018). Investigating stay, play, &
talk: A peer-mediated social skills intervention for young children with autism
spectrum disorder and other social challenges. Exceptionality Education International,
, 82–104.
Malloy, H.L., McMurray, P. (1996). Conflict strategies and resolutions: Peer conflict in
an integrated early childhood classroom. Early Childhood Research Quarterly, 11,
–206. https://doi.org/10.1016/S0885-2006(96)90005-8
Markowska, M. (2020). Przegląd systematyczny krok po kroku. Przewodnik dla początkujących
badaczy reprezentujących nauki społeczne. SGGW.
Mazur Z., Orłowska, A. (2018). Jak zaplanować i przeprowadzić systematyczny
przegląd literatury. Polskie Forum Psychologiczne, 23(2), 235–251. https://doi.
org/10.14656/PFP20180202
Mishna, F. (2003). Learning disabilities and bullying: Double jeopardy. Journal of
Learning Disabilities, 36(4), 336–347. https://doi.org/10.1177/0022219403036004
Moore, E., Burdelski, M. (2020). Peer conflict and language socialization in preschool:
Introduction to special issue. Linguistics and Education, 59, 100758. https://doi.
org/10.1016/j.linged.2019.100758
More, C.M., Sileo, N.M., Higgins, K., Tandy, R.D., Tannock, M. (2013). The effects of
social story interventions on preschool age children with and without disabilities.
Early Child Development and Care, 183(1), 1–16. https://doi.org/10.1080/030044
2011.651081
Odom, S.L., McConnell, S.R., Chandler, L.K. (1993). Acceptability and feasibility
of classroom-based social interaction interventions for young children
with disabilities. Exceptional Children, 60(3), 226–236. https://doi.
org/10.1177/001440299406000304
Orłowska, A., Mazur, Z., Łaguna, M. (2017). Systematyczny przegląd literatury: Na
czym polega i czym różni się od innych przeglądów? Ogrody Nauk i Sztuk, 7(7),
–363.
Pieng, P., Okamoto, Y. (2020). Examining preschool children’s intention understanding
and their conflict resolution strategies. Early Childhood Education Journal, 48,
–606. https://doi.org/10.1007/s10643-020-01020-0
Quinones, G., Pursi, A., Lipponen, L. (2024). Forms of disrespect: Toddler’s peer
conflicts in early childhood education and care. Contemporary Issues in Early
Childhood. https://doi.org/10.1177/14639491231222513
Recchia, S.L., Soucacou, E.P. (2006). Nurturing social experience in three early childhood
special education classrooms. Early Childhood Research and Practice, 8(2).
Ren, W.X., Leng, P.W., Che Mustafa, M. (2023). A case study on kindergarten children’s
social behaviors during peer play. Journal of Research, Policy & Practice of
Teachers and Teacher Education, 13(2), 40–58. https://doi.org/10.37134/jrpptte.
vol13.1.2.2023
Rofiah, K., Kossewska, J., Herviani, V.K., Sheehy, K. (2023). Postawy nauczycieli wobec
edukacji włączającej. Przegląd systematyczny. Niepełnosprawność i Rehabilitacja,
, 69–91. https://doi.org/10.5604/01.3001.0053.8783
Roseth, C.J., Pellegrini, A.D., Dupuis, D., Bohn, C.M., Hickey, M., Hilk, C.L., Peshkam,
A. (2008). Teacher intervention and U.S. preschoolers’ natural conflict resolution
after aggressive competition. Behaviour, 145, 1601–1626. http://www.jstor.org/stable/
Sari, N.P., Luijk, M.P.C.M., Prinzie, P., van IJzendoorn, M.H., Jansen, P.W. (2021). Children’s
autistic traits and peer relationships: do non-verbal IQ and externalizing problems
play a role? Child and Adolescent Psychiatry and Mental Health, 15(1), 67. https://doi.
org/10.1186/s13034-021-00421-2
Silver, C., Harkins, D. (2007). Labeling, affect, and teachers’ hypothetical approaches to conflict
resolution: An exploratory study. Early Education and Development, 18(4), 625–
https://doi.org/10.1080/10409280701681854
Son, E., Peterson, N.A., Pottick, K.J., Zippay, A., Parish, S.L., Lohrmann, S.
(2014). Peer victimization among young children with disabilities: Early
risk and protective factors. Exceptional Children, 80(3), 368–384. https://doi.
org/10.1177/0014402914522422
Spivak, A.L. (2016). Dynamics of young children’s socially adaptive resolutions of peer
conflict. Social Development, 25, 212–231. https://doi.org/10.1111/sode.12135
Strycharz-Banaś, A., Dalli, C., Meyerhoff, M. (2022). A trajectory of belonging: negotiating
conflict and identity in an early childhood centre. Early Years, 42(4–5),
–527. https://doi.org/10.1080/09575146.2020.1817871
Szumski, G., Smogorzewska, J., Grygiel, P., Orlando, A.M. (2019). Examining the effectiveness
of naturalistic social skills training in developing social skills and theory
of mind in preschoolers with ASD. Journal of Autism and Developmental Disorders,
(7), 2822–2837. https://doi.org/10.1007/s10803-017-3377-9
Tan, R., Perren, S. (2021). Promoting peer interactions in an inclusive preschool in
China: What are teachers’ strategies? International Journal of Inclusive Education,
, 987–1003. https://doi.org/10.1080/13603116.2021.1879955
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2024.43.3.191-208
Data publikacji: 2024-12-31 15:40:14
Data złożenia artykułu: 2024-06-24 16:04:50
Statystyki
Wskaźniki
Prawa autorskie (c) 2024 Anna Zamkowska, Daria Majcher
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.