Obraz grzeczności w polskiej frazeologii

Anna Dąbkowska

Streszczenie w języku polskim


Przedmiotem artykułu są zawarte w treści polskich związków frazeologicznych wątki związane z zachowaniami zgodnymi z obowiązującym modelem grzeczności oraz z zachowaniami będącymi odstępstwem od tego modelu (językowymi i niejęzykowymi). Celem jest wskazanie, które zachowania tworzą językowo-kulturowy obraz grzeczności. Z przedstawionej analizy wynika, że zawiera on takie pożądane społecznie cechy człowieka, które dzisiaj zaliczylibyśmy zarówno do etykiety językowej, jak i etyki słowa.

Słowa kluczowe


grzeczność; frazeologia; kultura polska

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Anusiewicz Janusz, 1990, Językowo-kulturowy obraz kota w polszczyźnie, „Etnolingwistyka” 3, s. 95–141.

Bartmiński Jerzy, 1990, Punkt widzenia, perspektywa, językowy obraz świata, [w:] Językowy obraz świata. Praca zbiorowa pod red. Jerzego Bartmińskiego, Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 109–127.

Bartmiński Jerzy, 2009, Językowe podstawy obrazu świata, Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Bartmiński Jerzy, 2020, Frazeologia a językowy obraz świata, [w:] Słowiańska frazeologia gwarowa II, red. Maciej Rak, Valerij M. Mokienko, Kraków: Księgarnia Akademicka, s. 53–62.

Chlebda Wojciech, 2020, Frazeologiczne zaplecze językowego obrazu świata, [w:] Słowiańska frazeologia gwarowa II, red. Maciej Rak, Valerij M. Mokienko, Kraków: Księgarnia Akademicka, s. 63–72.

Dąbkowski Grzegorz, 2014, Grzeczność w słownikach języka polskiego, [w:] Grzeczność nie jest nauką łatwą ani małą. Język, działanie, kultura, red. Jagoda Bloch, Dorota Lewandowska-Jaros i Radosław Pawelec, Warszawa: Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, s. 79–86.

Goffman Erving, 1981, Człowiek w teatrze życia codziennego, tłum. Helena Datner-Śpiewak i Paweł Śpiewak, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Językowa kategoryzacja świata, red. Renata Grzegorczykowa, Anna Pajdzińska, Lublin: Wydawnictwo UMCS, 1993.

Gumowska Irena, 1962, ABC dobrego wychowania, Warszawa: Wiedza Powszechna.

Kamińska-Radomska Irena, 2020a, Etykieta biznesu, czyli międzynarodowy język kurtuazji, Warszawa: Wydawnictwo Studio Emka.

Kamińska-Radomska Irena, 2020b, Kultura biznesu. Normy i formy, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Kamyczek Jan, 1974, Grzeczność na co dzień, Warszawa: Iskry.

Kita Małgorzata, 2016, „Grzeczność wszystkim należy, lecz każdemu inna”. O wielości odmian grzeczności językowej, „Postscriptum Polonistyczne” 1(17), s. 193–212.

Lewicki Andrzej Maria, Pajdzińska Anna, 2001, Frazeologia, [w:] Współczesny język polski, red. Jerzy Bartmiński, Lublin, Wydawnictwo UMCS, s. 315–333.

Linde-Usiekniewicz Jadwiga, 2007, Językowe, międzyjęzykowe, kulturowe i międzykulturowe aspekty grzeczności, [w:] Grzeczność na krańcach świata, red. Małgorzata Marcjanik, Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, s. 15–35.

Maćkiewicz Jolanta, 1990, Kategoryzacja a językowy obraz świata, [w:] Językowy obraz świata, red. Jerzy Bartmiński, Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 51–59.

Maćkiewicz Jolanta, 1999, Co to jest „językowy obraz świata”, „Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury” 11, s. 7–24.

Marcjanik Małgorzata, 2007, Grzeczność w komunikacji językowej, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Marcjanik Małgorzata, 2001a, Etykieta językowa, [w:] Językowy obraz świata, red. Jerzy Bartmiński, Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 281–291.

Marcjanik Małgorzata, 2001b, W kręgu grzeczności. Wybór prac z zakresu etykiety językowej, Kielce: Wydawnictwo Akademii Świętokrzyskiej.

Ożóg Kazimierz, 2018, Słowa dobre i słowa złe. W komunikacji między tobą a mną, [w:] Głos – język – komunikacja. W obliczu emocji, red. Agnieszka Myszka, Katarzyna Bieńkowska, Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, s. 15–30.

Ożóg Kazimierz, 2014, Współczesna polska grzeczność językowa a postmodernizm, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis” IX, s. 49–60.

Pajdzińska Anna, 1990, Jak mówimy o uczuciach? Poprzez analizę frazeologizmów do językowego obrazu świata, [w:] Językowy obraz świata, red. Jerzy Bartmiński, Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 87–107.

Rościszewski Mieczysław, 1918, Zwyczaje towarzyskie, b.m.

Sawicka Ewa, 2011, Savoir-vivre. Podręcznik dobrych manier, Bielsko-Biała: Wydawnictwo Park.

Sikora Kazimierz, 2011, „Z panem i kmieciem po świecie” – o tradycji i współczesności w zwracaniu się do drugich, „LingVaria” 2 (12), s. 79–88.

Skudrzyk Aldona, 2007, Normy grzecznościowych zachowań językowych (etykieta językowa, savoir-vivre, bon ton, dobre wychowanie, grzeczność językowa), [w:] Sztuka czy rzemiosło? Nauczyć Polski i polskiego, red. Aleksandra Achtelik, Jolanta Tambor, Katowice: Wydawnictwo Gnome, s. 105–122.

Tomiczek Eugeniusz, 2005, Grzeczność nasza i niemiecka, [w:] Grzeczność nasza i obca, red. Małgorzata Marcjanik, Warszawa: Wydawnictwo Trio, s. 43–68.

Zdunkiewicz Dorota, 2001, Akty mowy, [w:] Współczesny język polski, red. Jerzy Bartmiński, Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 269–280.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/et.2022.34.125
Data publikacji: 2022-09-30 20:08:37
Data złożenia artykułu: 2021-05-22 16:12:25


Statystyki


Widoczność abstraktów - 934
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 526

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2022 Anna Dąbkowska

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.