Kukiełka ‘rodzaj pieczywa’ w gwarach i w dawnej tradycji ludowej

Renata Przybylska

Streszczenie w języku polskim


Artykuł jest poświęcony opisowi obrazu kukiełki 'rodzaju pieczywa' w polskich gwarach i w kulturze ludowej na podstawie materiałów z Kartoteki słownika gwar polskich i wybranych słowników gwarowych. Autorka omawia warianty fonetycznomorfologiczne słowa, wyrazy pochodne słowotwórczo, proponowane definicje kukiełki, utrwalone związki frazeologiczne, frazemy i przysłowia z tym słowem. Ustala fasety, w których zawarte są składniki językowego obrazu kukiełki, tworzące jej definicję kognitywną.


Słowa kluczowe


polska kultura ludowa; definicja kognitywna; frazeologia; przysłowie; słownictwo kulinarne

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


LITERATURA:

Bartmiński Jerzy (red.), 1980, Słownik ludowych stereotypów językowych. Zeszyt próbny, Wrocław: Wydawnictwa Uniwersytetu Wrocławskiego.

Bartmiński Jerzy, 1988, Definicja kognitywna jako narzędzie opisu konotacji, [w:] Konotacja, praca zbiorowa pod red. Jerzego Bartmińskiego, Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 169–183.

Kuć Joanna, 2011, Rzeczowniki ilościowe w komunikacji wielopokoleniowej, [w:] Polszczyzna trzech pokoleń. Podobieństwa i różnice, red. Krystyna Wojtczak, Małgorzata Jasińska, Siedlce: Wydawnictwo Uniwersytetu HumanistycznoPrzyrodniczego, s. 91–102.

Schabowska Maria, 1967, Rzeczowniki ilościowe w języku polskim, „Prace Komisji Językoznawstwa” nr 14, Wrocław–Warszawa–Kraków.

Niebrzegowska-Bartmińska Stanisława, 2020, Definiowanie i profilowanie pojęć w (etno)lingwistyce, Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Tyrpa Anna, 2022, Chleb w świetle polskiej frazematyki gwarowej, „Prace Filologiczne” LXVII, s. 435–450.

ŹRÓDŁA:

Adalberg Samuel, 1889–1894, Księga przysłów, przypowieści i wyrażeń przysłowiowych polskich, Warszawa: Drukarnia Emila Skiwskiego.

Bartmiński Jerzy, Kielak Olga, Niebrzegowska-Bartmińska Stanisława, 2015, Dlaczego wąż nie ma nóg? Zwierzęta w ludowych przekazach ustnych, Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 332–333.

Bartmiński Jerzy, Kusto Agata, 2011, Pieśni i obrzędy doroczne. Adwent [w:] Lubelskie. Polska pieśń i muzyka ludowa. Źródła i materiały, cz. I: Pieśni i obrzędy doroczne, red. Jerzy Bartmiński, Lublin: Polihymnia, s. 91–103.

Bartmiński Jerzy, Maksymiuk-Pacek Beata, Michalec Anna, 2011, Pieśni weselne zamojskie [w:] Lubelskie. Polska pieśń i muzyka ludowa. Źródła i materiały, cz. II: Pieśni i obrzędy rodzinne, red. Jerzy Bartmiński, Lublin: Polihymnia, s. 287–400.

ILGKP: Kąś Józef, 2015–1019, Ilustrowany leksykon gwary i kultury podhalańskiej, t. I–XII, Nowy Sącz: Małopolskie Centrum Kultury SOKÓŁ w Nowym Sączu.

Kolberg Oskar, 1873, Dzieła wszystkie, t. VII, Kraków: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze.

Kolberg, Oskar, 1875, Dzieła wszystkie, t. VIII, Kraków: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze.

Korab Brzozowski Franciszek, 1896, Przysłowia polskie, Kraków: Druk. A. Słomskiego.

KorBa: Elektroniczny korpus tekstów polskich z XVII i XVIII w. on line: https://korba.edu.pl/query_corpus (dostęp 21 01.2024)

KSGP: Kartoteka słownika gwar polskich, on line: https://rcin.org.pl/dlibra/publication/37571/edition/20906/content (dostęp 2–6.01.2024).

LŚ: Przymuszała Lidia, Świtała-Trybek Dorota, 2021, Leksykon dziedzictwa kulinarnego Śląska, Opole: Uniwersytet Opolski.

NKP – Krzyżanowski Julian (kier.), 1969–1972, Nowa księga przysłów i wyrażeń przysłowiowych polskich, t. I–III: W oparciu o dzieło Samuela Adalberga opracował Zespół Redakcyjny: Stanisław Świrko (oprac.), 1978, t. IV przy wpółudziale Dobrosławy Świerczyńskiej i Sabiny Świrko, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

SGL: Halina Pelcowa, 2019, Słownik gwar Lubelszczyzny, t. VI, Lublin: Wydawnictwo UMCS.

SGP: Karłowicz Jan, 1901, Słownik gwar polskich, t. 2. F–K, Kraków: Akademia Umiejętności.

Sychta Bernard, 1967–1976, Słownik gwar kaszubskich na tle kultury ludowej, t. I–VII, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Ossolineum.

WSJP PAN: Wielki słownik języka polskiego PAN, red. Piotr Żmigrodzki (online: www.wsjp.pl/, dostęp: 20.01.2024).




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/et.2025.37.343
Data publikacji: 2025-08-05 23:15:37
Data złożenia artykułu: 2024-04-09 11:26:44


Statystyki


Widoczność abstraktów - 53
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 23

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2025 Renata Przybylska

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.