The speaking subject in Jerzy Bartmiński’s Linguistic Worldview Program: A Cognitive Grammar perspective

Henryk Kardela, Anna Kędra-Kardela

Streszczenie w języku polskim


W artykule omawiamy (z punktu widzenia gramatyki kognitywnej Ronalda Langackera) kategorię podmiotu mówiącego -- kluczowego pojęcia w programie rekonstrukcji językowego obrazu świata (JOS) w wersji przedstawionej przez Jerzego Bartmińskiego. Proponujemy, by dynamiczne, otwarte ujęcie podmiotu wewnętrznie dialogującego z sobą samym (w propozycji Bartmińskiego) scharakteryzować w kategoriach langackerowskiego konceptualizatora jako hybrydową kategorię złożoną z nadawcy i odbiorcy, między którymi zachodzi negocjowanie znaczeń w dyskursie. Zakłada się, iż model ten można zastosować do wszystkich typów interakcji dyskursywnych, pisanych i mówionych, w tym dyskursu literackiego. Aby opisać proces negocjowania znaczenia w dyskursie, proponujemy połączenie langackerowskiej koncepcji bieżącej przestrzeni dyskursu (Current Discourse Space, CDS) z modelem możliwego „ja” w świecie literackim (Storyworld Possible Self, SPS) rozwijanym przez Maríę-Ángeles Martínez w jej analizie tekstów literackich.


Słowa kluczowe


językowy obraz świata; podmiot mówiący; podmiot wewnętrznie zdialogizowany (dialogujący z sobą samym); negocjowanie znaczeń przez czytelnika; bieżąca przestrzeń dyskursu; możliwe „ja” w tekście literackim

Pełny tekst:

PDF (English)

Bibliografia


Bakhtin, Mikhail. 1986. The problem of speech genres. In C. Emerson M. Holquist (eds.), Speech Genres and Other Late Essays. 60-102. Austin: University of Texas Press.

Barthes, Roland. 1986. The death of the author. In The Rustle of Language. Trans. by Richard Howard. 49-55. New York: Hill and Wang.

Bartmiński, Jerzy. 2008. Polifoniczność tekstu czy podmiotu? Podmiot w dialogu z samym sobą. In Jerzy Bartmiński and Anna Pajdzińska (eds.) Podmiot w języku i kulturze. 161-183. Lublin: UMCS.

Bartmiński, Jerzy. 2009. Aspects of Cognitive Ethnolinguistics. Sheffield and Oakville, CT: Equinox.

Bradbury, Malcolm. 1992. Doctor Criminale. London: Macmillan.

Burzyńska, Anna. 2006. Anty-teoria literatury. Kraków: Universitas.

Claassen, Eefje. 2012. Author Representations in Literary Reading. Amsterdam and Philadelphia: John Benjamins.

De Graaf, Anneke, Hans Hoeken, José Sanders, Hans Beentjes. 2009. The role of dimensions of narrative engagement in narrative persuasion. Communications 34: 385-405.

Foucault. Michel. 1984. What is an author? Trans. Josué V. Harari. In Paul Rabinow (ed.) The Foucault Reader. 101-120. New York: Pantheon Books.

Głaz, Adam. 2017. Worldview as cultural cognition. LaMiCuS No. 1 (1), pp. 34-53.

Grzegorczykowa, Renata. 1999. Pojęcie językowego obrazu świata. In Jerzy Bartmiński (ed.) Językowy obraz świata. 40-46. Lublin: UMCS.

Harrison, Chloe. 2017. Cognitive Grammar in Contemporary Fiction. Amsterdam: Benjamins.

Harrison, Chloe, Louise Nuttal, Peter Stockwell and Wenjuan Yuan (eds.) 2014. Cognitive Grammar in Literature. Amsterdam: Benjamins.

Kalaga, Wojciech. 1990. The reader’s throat: To cut or not to cut? In Wojciech Kalaga and Tadeusz Sławek (eds.) Discourses/Texts/Contexts. 118-127. Katowice: Uniwersytet Śląski.

Kalaga, Wojciech and Emanuel Prower. 1990. The reader as character. In Wojciech Kalaga and Tadeusz Sławek (eds.) Discourse and Character. 31-39. Katowice: Uniwersytet Śląski.

Kövecses, Zoltàn. 2017. Conceptual metaphor theory. Some proposals. LaMiCuS No. 1 (1), pp. 16-32

Langacker, Ronald. 2007. Constructing the meanings of personal pronouns. In Günther Radden, Klaus-Michael Köpcke, Thomas Berg, Peter Siemund (eds.) Aspects of Meaning Construction. Amsterdam and Philadelphia: Benjamins. 171-187.

Langacker, Ronald. 2008. Cognitive Grammar. A Basic Introduction. Oxford: Oxford University Press.

Martínez, María-Ángeles. 2018. Storyworld Possible Selves. Berlin: Mouton de Gruyter.

Okopień-Sławińska, Aleksandra. 1985. Semantyka wypowiedzi poetyckiej (Preliminaria). Wrocław: Ossolineum.

Rembowska-Pluciennik, Magdalena. 2012. Poetyka intersubiektywności. Kognitywistyczna teoria narracji a proza XX wieku. Toruń: Wydawnictwo UMK.

Tokarski, Ryszard. 1998. Językowy obraz świata a niektóre założenia kognitywizmu. Etnolingwistyka 9/10: 7-24.

Van Dijk, Teun. 2009. Society and Discourse: How Social Contexts Influence Text and Talk. Cambridge: Cambridge University Press.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/et.2019.31.73
Data publikacji: 2019-10-11 20:09:47
Data złożenia artykułu: 2018-03-30 19:46:51


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1789
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF (English) - 951

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2019 Henryk Kardela, Anna Kędra-Kardela, Henryk Kardela

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.