Скрыть
Показать все
Отправить эту статью по почте Rola badań ankietowych w rekonstrukcji językowo-kulturowego obrazu szacunku we współczesnej polszczyźnie
Аннотация
Autorka prezentuje wyniki badania ankietowego na temat szacunku, przeprowadzonego wśród stu studentów pięciu lubelskich uczelni. Zadaniem respondentów było udzielenie odpowiedzi na pytanie zgodne ze schematem lubelskiej ankiety ASA: „Co – według Ciebie – stanowi o istocie prawdziwego szacunku?” Dane pozyskane ze źródeł wywołanych umożliwiły odtworzenie obrazu prawdziwego szacunku w ujęciu aspektowym. Na pozycji eksponowanej znalazł się aspekt społeczny (S), w ramach którego najczęściej wskazywano: (1) akceptację i empatię wobec drugiej osoby, (2) kulturę osobistą, rozumianą jako właściwe/stosowne zachowanie wobec drugiej osoby oraz odpowiedni stosunek/odpowiednie podejście do zwierząt, roślin, rzeczy, a także (3) uznanie drugiej osoby za autorytet, podziw dla kogoś lub czegoś. Miejsca kolejne w układzie frekwencyjnym zajęły aspekty: psychiczny (P), etyczny (E) i psychospołeczny (A). Odnotowano najniższy udział aspektów bytowego (B) i kulturowego (K). Przedstawione dane pozwalają wnosić o zgodności danych ankietowych z danymi słownikowymi, które wespół poświadczają wysunięcie na pozycję prymarną podmiotowego wymiaru szacunku.
Autorka artykułu dowodzi, że badania ankietowe są istotnym etapem odkrywania, jak mówiący rozumieją znaczenia pojęć, którymi się posługują – chodzi tu o rozumienie potoczne, obiegowe, ważne w budowaniu definicji kognitywnej danego konceptu. Badania empiryczne pozwalają także na hierarchizację wyodrębnionych cech definicyjnych, na uszeregowanie ich od tych najbardziej ustabilizowanych do najrzadziej wskazywanych, co czyni te badania wartościowym narzędziem w weryfikacji danych leksykograficznych.
Ключевые слова
Полный текст:
PDF (Język Polski)Литература
Babbie Earl, 2004, Badania społeczne w praktyce, przeł. Witold Betkiewicz, Marta Bucholc, Przemysław Gadomski, Jacek Haman, Agnieszka Jasiewicz-Betkiewicz, Agnieszka KloskowskaDudzińska, Michał Kowalski, Maja Mozga, red. nauk. Agnieszka Kloskowska-Dudzińska, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Bartmiński Jerzy, 1988, Definicja kognitywna jako narzędzie opisu konotacji, [w:] Konotacja, red. Jerzy Bartmiński, Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 169–183.
Bartmiński Jerzy, 1990, Punkt widzenia, perspektywa interpretacyjna, językowy obraz świata, [w:] Językowy obraz świata, red. Jerzy Bartmiński, Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 109–127.
Bartmiński Jerzy, 2004–2005, Pytania o przedmiot językoznawstwa: pojęcia językowego obrazu świata i tekstu w perspektywie polonistyki integralnej, „Postscriptum”, nr 2-1 (48-49), s. 114–125.
Bartmiński Jerzy, 2006, Zmiany rozumienia nazw wartości w okresie transformacji ustrojowej w Polsce, [w:] Język – wartości – polityka. Zmiany rozumienia nazw wartości w okresie transformacji ustrojowej w Polsce. Raport z badań empirycznych, red. Jerzy Bartmiński, Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 8–35.
Bartmiński Jerzy, 2007, Stereotypy mieszkają w języku. Studia etnolingwistyczne, Lublin.
Bartmiński Jerzy, 2010, Pojęcie językowego obrazu świata i sposoby jego operacjonalizacji, [w:] Jaka antropologia literatury jest dzisiaj możliwa?, red. Przemysław Czapliński, Anna Legeżyńska, Marcin Telicki, Poznań: „Poznańskie Studia Polonistyczne”, s. 158-178.
Bartmiński Jerzy, 2014, Ankieta jako pomocnicze narzędzie rekonstrukcji językowego obrazu świata, [w:] Wartości w językowym obrazie świata Słowian i ich sąsiadów, t. 3: Problemy eksplikowania i profilowania pojęć, red. Iwona Bielińska-Gardziel, Stanisława Niebrzegowska-Bartmińska, Joanna Szadura, Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 279–308.
Bartmiński Jerzy, 2015, Leksykon aksjologiczny Słowian i ich sąsiadów – co zawiera, na jakich zasadach się opiera, dla kogo jest przeznaczony?, [w:] Leksykon aksjologiczny Słowian i ich sąsiadów, t. 1: Dom, red. Jerzy Bartmiński, Iwona BielińskaGardziel, Beata Żywicka, Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 7–12.
Bartmiński Jerzy, 2016, Uwagi końcowe [s. 348–351, w ramach bloku:] Dyskusja podsumowująca projekt „Metody analizy językowego obrazu świata w kontekście badań porównawczych”, „Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury” 28, s. 337–351.
Bartmiński Jerzy, 2017, Europa w świetle polskich danych ankietowych ASA 1990, 2000 i 2010, [w:] Nazwy wartości w językach europejskich. Raport z badań empirycznych, red. Iwona Bielińska-Gardziel, Małgorzata Brzozowska, Beata Żywicka, Przemyśl: Państwowa Wyższa Szkoła Wschodnioeuropejska, s. 138–143.
Bartmiński Jerzy, 2020, Czy można zbudować tezaurus etnolingwistyki? W jakim stopniu etnolingwistyka jako dyscyplina realizuje określony paradygmat naukowy? (referat wygłoszony podczas spotkania KEMKS i KEPAN 21 XII 2020),
http://www.komjezyk.pan.pl/images/pdf./KEMKS_KEPAN_21_XII_2020_tekst_prof_Jerzego_Bartmiskiego.pdf [data dostępu: 22.02.2020].
Bartmiński Jerzy, Niebrzegowska-Bartmińska Stanisława, 2009, Tekstologia, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Brzozowska Małgorzata, 2006, O przebiegu badań nad zmianami w rozumieniu nazw wartości w latach 1990–2000, [w:] Język – wartości – polityka. Zmiany rozumienia nazw wartości w okresie transformacji ustrojowej w Polsce. Raport z badań empirycznych, red. Jerzy Bartmiński, Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 36–43.
Chlebda Wojciech, 2010, W poszukiwaniu językowo-kulturowego obrazu świata Słowian, [w:] Etnolingwistyka a leksykografia. Tom poświęcony Profesorowi Jerzemu Bartmińskiemu, red. Wojciech Chlebda, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, s. 7–20.
Gierczak Sylwia Katarzyna, 2021a, Od „szacowania” do „szacunku” – rozwój znaczenia słowa „szacunek” w świetle danych leksykograficznych, [w:] Język polski – między tradycją a współczesnością. Księga jubileuszowa z okazji stulecia Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego, red. Ewa Horyń, Ewa Młynarczyk, Piotr Żmigrodzki, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Pedagogicznego, s. 447-457.
Gierczak Sylwia Katarzyna, 2021b, „Jak szanuję to bez ale”. Szacunek w wypowiedziach ankietowych lubelskich studentów, [w:] Wartości w językowym obrazie świata Litwinów i Polaków. Dziedzictwo ludowe, narodowe, wieloetniczne i wielokulturowe, t. 2, red. Kristina Rutkovska, Stanisława NiebrzegowskaBartmińska, Vilnius-Lublinas, s. 61-75.
Grzegorczykowa Renata, 2009, Punkty dyskusyjne w rozumieniu pojęcia językowego obrazu świata – widziane z perspektywy badań porównawczych, „Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury” 21, s. 15–29.
Humboldt Wilhelm von, 1968, Gesammelte Schriften, t. IV, Berlin: W. de Gruyter.
Humboldt Wilhelm von, 2002, O myśli i mowie: wybór pism z teorii poznania, filozofii dziejów i filozofii języka, przeł. Elżbieta M. Kowalska, Warszawa.
Mikołajczak-Matyja Nawoja, 1998, Definiowanie pojęć przez przeciętnych użytkowników języka i przez leksykografów, Poznań: „Sorus”.
Niebrzegowska-Bartmińska Stanisława, 2017, Jakie dane są relewantne etnolingwistycznie?, „Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury” 29, s. 11–29.
Niebrzegowska-Bartmińska Stanisława, 2020, Definiowanie i profilowanie pojęć w (etno)lingwistyce, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Nowosad-Bakalarczyk Marta, Kobieta „typowa” i „prawdziwa” w oczach studentów. (Przyczynek do stereotypu kobiety), „Język Polski” 2002, z. 1 (LXXXII), s. 25–35.
Szadura Joanna, 2021, Obraz ZDROWIA we współczesnej polszczyźnie w świetle danych ankietowych, [w:] Wartości w kulturach europejskich. Raport z badań empirycznych, red. Beata Żywicka, Lublin-Przemyśl: Wydawnictwo UMCS, s. 87–104.
Sztompka Piotr, 2019, Sześć fundamentów wspólnoty, https://www.kongresobywatelski.pl/idee-dla-polski-kategoria/szesc-fundamentow-wspolnoty/ [data dostępu: 14.09.2020].
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/et.2021.33.237
Date of publication: 2021-10-12 17:02:05
Date of submission: 2021-02-25 23:10:42
статистика
показатели
Ссылки
- На текущий момент ссылки отсутствуют.
(c) 2021 Sylwia Katarzyna Gierczak
Это произведение доступно по лицензии Creative Commons «Attribution» («Атрибуция») 4.0 Всемирная.