Wyślij tekst przez e-mail 
Instytucja ładu przestrzennego w polskim prawie
Streszczenie w języku polskim
Ład przestrzenny to nadrzędny cel gospodarki przestrzennej, wiążący się z uzyskiwaniem określonej struktury przestrzennej, rozumianej w szczególności jako kształtowanie przestrzeni, które tworzy harmonijną całość, uwzględniające w uporządkowanych relacjach wszelkie uwarunkowania i wymagania funkcjonalne, społeczno-gospodarcze, środowiskowe, kulturowe i kompozycyjno-estetyczne. Stanowi tym samym porządek przestrzenny, który zawiera i odwzorowuje prawidłowości działania społeczeństwa i gospodarki oraz funkcjonowania przyrody. Jednakże istniejący w Polsce stan przestrzeni publicznej determinowany przepisami prawnymi jest niezadowalający. Problemem w przeważającej mierze są niekontrolowane procesy rozwoju osadnictwa oraz niska jakość, estetyka i funkcjonalność przestrzeni publicznej. Dla przeciwdziałania tym zjawiskom potrzebne są rozwiązania systemowe, które zadbałyby o ład przestrzenny.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
LITERATURA
Bąkowski T., Samodzielność planistyczna gminy w zagospodarowaniu przestrzennym, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2002, vol. 8.
Bąkowski T., Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Komentarz, Kraków 2004.
Bielecki C., Chaos i zgiełk, „Plus Minus”, 14–15.01.2012.
Bielecki C., Jest alternatywa, Warszawa 2014.
Brzeziński W., Plan zagospodarowania przestrzennego, Warszawa 1961.
Brzeziński W., Polskie prawo budowlane, Warszawa 1955.
Dobkowski J., Kategoria interesu publicznego jako przedmiot regulacji ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, „Prawo – Administracja – Kościół” 2006, nr 26.
Fehler W., Bezpieczeństwo przestrzeni publicznej, [w:] Bezpieczeństwo publiczne w przestrzeni miejskiej, red. W. Fehler, Warszawa 2010.
Fogel A., Instytucja „dobrego sąsiedztwa” przy ustalaniu warunków – ewolucja poglądów doktryny i orzecznictwa, „Człowiek i Środowisko” 2010, nr 43.
Fogel A., Środowiskowe aspekty uprawnień społeczeństwa w sporządzaniu studiów uwarunkowań i planów miejscowych, „Samorząd Terytorialny” 2010, nr 5.
Gdesz M., Ład przestrzenny z perspektywy orzecznictwa sądów administracyjnych, [w:] Ochrona ładu przestrzennego z perspektywy prawno-urbanistycznej, red. M. Nowak, Warszawa 2020.
Goździewicz-Biechońska J., Decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu (cechy szczególne), „Państwo i Prawo” 2010, z. 2.
Goździewicz-Biechońska J., Partycypacja społeczna w tworzeniu prawa na przykładzie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, „Samorząd Terytorialny” 2008, nr 7–8.
Hauser R., Mzyk E., Niewiadomski Z., Rzążewska M., Ustawa o zagospodarowaniu przestrzennym z komentarzem i przepisami wykonawczymi, Warszawa 1995.
Izdebski H., Ideologia i zagospodarowanie przestrzeni, Warszawa 2013.
Izdebski H., Bielecki C., Rewolucja w przestrzeni, „Rzeczpospolita”, 3.08.2017.
Jakimowicz W., Władztwo planistyczne gminy – kompetencje, zadania, wolności, „Administracja. Teoria – Dydaktyka – Praktyka” 2012, nr 1.
Kijowski D.R., Zabudowa na terenach nieobjętych miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, „Casus” 2005, nr 37.
Kolipiński B., Ład przestrzenny w Polsce – stan i problemy, Warszawa 2011.
Kosicki A., Plucińska-Filipowicz A., Buliński K., Instytucjonalne problemy planowania i zagospodarowania przestrzennego w gminie, [w:] Proces inwestycji budowlanych, red. A. Plucińska-Filipowicz, M. Wierzbowski, Warszawa 2015.
Kruszewska-Gagoś M., Władztwo planistyczne jako środek realizowania zadań gminy w dziedzinie zagospodarowania przestrzennego, „Prawo – Administracja – Kościół” 2006, nr 26.
Kumaniecki K.W., Langrod J., Wachholz S., Zarys ustroju, postępowania i prawa administracyjnego w Polsce, Kraków–Warszawa 1939.
Kwaśniak P., Plan miejscowy w systemie zagospodarowania przestrzennego, Warszawa 2011.
Leoński Z., Szewczyk M., Podstawowe instytucje planowania przestrzennego i prawa budowlanego, Poznań 1997.
Leoński Z., Szewczyk M., Zasady prawa budowlanego i zagospodarowania przestrzennego, Bydgoszcz–Poznań 2002.
Leoński Z., Szewczyk M., Kruś M., Prawo zagospodarowania przestrzeni, Warszawa 2012.
Małysa K., Proces inwestycyjno-budowlany, Kraków 2002.
Małysa-Sulińska K., Administracyjnoprawne aspekty inwestycji budowlanych, Warszawa 2012.
Małysa-Sulińska K., Dobre sąsiedztwo jako przesłanka wydania decyzji o warunkach zabudowy, „Casus” 2009, nr 51.
Małysa-Sulińska K., Normy kształtujące ład przestrzenny, Warszawa 2008.
Małysa-Sulińska K., Swoboda organów administracji publicznej w określaniu przeznaczenia i sposobu zagospodarowania terenu, „Samorząd Terytorialny” 2015, nr 7–8.
Niewiadomski Z., Charakter prawny miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, [w:] Aktualne problemy administracji i prawa administracyjnego, red. J. Posłuszny, Przemyśl–Rzeszów 2003.
Niewiadomski Z., Planowanie przestrzenne. Zarys systemu, Warszawa 2003.
Nowak M., [w:] Kierunki reformy prawa planowania i zagospodarowania przestrzennego, red. I. Zachariasz, Warszawa 2012.
Nowicki H., [w:] Aspekty prawne planowania i zagospodarowania przestrzennego, red. W. Szwajdler, LEX/el. 2013.
Olejniczak-Szałowska E., Uspołecznienie procesu planowania przestrzennego. Zagadnienia administracyjno-prawne, „Studia Prawno-Ekonomiczne” 1995, vol. 3.
Parysek J., Wprowadzenie do gospodarki przestrzennej, Poznań 2007.
Radziszewski E., Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne. Przepisy i komentarz, Warszawa 2006.
Regionalne zasady i standardy kształtowania ładu przestrzennego w polityce województwa kujawsko-pomorskiego przy wykorzystaniu środków publicznych w okresie programowania 2014–2020, Toruń 2015.
Regulski J., Samorządna Polska, Warszawa 2005.
Siemiński W., Społeczna wartość ładu przestrzennego, „Studia KPZK” 2018, vol. 182, cz. 2.
Skorczyńska E., Lokalizacja inwestycji celu publicznego i ustalanie warunków zabudowy dla innych inwestycji, „Samorząd Terytorialny” 2004, nr 7–8.
Sosnowski P., Ochrona ładu przestrzennego przed 2003 r. Przyczynek do wykładni historycznej, [w:] Ochrona ładu przestrzennego z perspektywy prawno-urbanistycznej, red. M. Nowak, Warszawa 2020.
Sypniewski D., [w:] Nieruchomości. Zagadnienia prawne, red. H. Kisilowska, Warszawa 2009.
Szmytt A., [w:] Prawna regulacja procesu inwestycyjno-budowlanego. Uwarunkowania, bariery, perspektywy, red. Z. Niewiadomski, Warszawa 2009.
Szwajdler W., Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy a studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, „Samorząd Terytorialny” 2010, nr 5.
Szwajdler W., Bąkowski T., Proces inwestycyjno-budowlany. Zagadnienia prawne, Toruń 2004.
Śleszyński P., Społeczno-ekonomiczne skutki chaosu przestrzennego dla osadnictwa i struktury funkcjonalnej terenów, „Studia KPZK” 2018, vol. 182, cz. 2.
Świderski K., Odpowiedzialność gminy z tytułu szkód spowodowanych kształtowaniem ładu przestrzennego, „Samorząd Terytorialny” 2006, nr 9.
Świderski K., Uwagi o prawie zabudowy i zagospodarowania nieruchomości, [w:] Przestrzeń i nieruchomości jako przedmiot prawa administracyjnego. Publiczne prawo rzeczowe, red. I. Niżnik-Dobosz, Warszawa 2012.
Ura E., Haliniak K., Ograniczenia własności nieruchomości w administracyjnym prawie materialnym, [w:] Jednostka wobec działań administracji publicznej. Międzynarodowa Konferencja Naukowa Olszanica 21–23 maj 2001 r., red. E. Ura, Rzeszów 2001.
Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Komentarz, red. Z. Niewiadomski, Warszawa 2005.
Wasilewski A., Planowanie miejscowe w gminie w polskim prawie planowania przestrzennego i w prawie ochrony środowiska, [w:] Kierunki rozwoju prawa administracyjnego. Podstawowe zagadnienia prawa budowlanego i planowania przestrzennego. Dziesiąte Niemiecko-Polskie Kolokwium Prawników Administratywistów Poznań, 8–12 września 1997 roku. Referaty i głosy w dyskusji, Poznań 1999.
Wierzbowski M., Plucińska-Filipowicz A., Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Komentarz, Warszawa 2016.
Woźniak M., Interes publiczny jako przesłanka działań planistycznych, [w:] Przestrzeń i nieruchomości jako przedmiot prawa administracyjnego. Publiczne prawo rzeczowe, red. I. Niżnik-Dobosz, Warszawa 2012.
Woźniak M., Ład przestrzenny jako paradygmat zrównoważonego gospodarowania przestrzenią, „Białostockie Studia Prawnicze” 2015, nr 18.
Woźniak M., Tradycja prawna budowania ładu przestrzennego w Polsce, „Przegląd Legislacyjny” 2011, nr 2–4.
AKTY PRAWNE
Dekret z dnia 2 kwietnia 1946 r. o planowym zagospodarowaniu przestrzennym kraju (Dz.U. 1946, nr 16, poz. 109).
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 7 kwietnia 1997 r. (Dz.U. 1997, nr 78, poz. 483 ze zm.).
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 16 lutego 1928 r. o prawie budowlanym i zabudowaniu osiedli (Dz.U. 1928, nr 23, poz. 202).
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie wymaganego zakresu projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (Dz.U. 2003, poz. 1587).
Ustawa z dnia 20 marca 1950 r. o terenowych organach jednolitej władzy państwowej (Dz.U. 1950, nr 14, poz. 130).
Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. 1994, nr 89, poz. 415).
Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz.U. 2020, poz. 293 z późn. zm.).
INNE
Załącznik do uchwały nr 239 Rady Ministrów z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie przyjęcia Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 (M.P. 2012, poz. 252).
Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Podlaskiego z dnia 29 lipca 2008 r., NK.II.BG.0911-148/08, „Wspólnota” 2008, nr 36.
ORZECZNICTWO
Wyrok NSA z dnia 4 czerwca 2008 r., II OSK 1883/07, LEX nr 490131.
Wyrok NSA z dnia 6 sierpnia 2009 r., II OSK 1250/08, LEX nr 552846.
Wyrok WSA w Warszawie z dnia 7 grudnia 2009 r., IV SA/Wa 1562/09, LEX nr 583434.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/g.2021.68.1.137-158
Data publikacji: 2021-12-28 19:30:10
Data złożenia artykułu: 2020-12-29 21:43:54
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2021 Sławomir Zwolak
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.