Dysfunkcjonalność ochrony praw pacjenta małoletniego. Część 1: Reprezentowanie interesów i prawo do informacji

Streszczenie w języku polskim

W artykule rozważana jest funkcjonalność ochrony praw dziecka jako pacjenta przed nadużyciami władzy rodzicielskiej oraz oceniana jest możliwość samodzielnej aktywności odpowiednio dojrzałych umysłowo dzieci. W polskim prawie medycznym pułap wieku dla ograniczonej zdolności decyzyjnej w sprawie zgody na wykonanie czynności medycznych jest określony zbyt wysoko. Przepisy regulują zagadnienie wieku decyzyjnego tylko od strony ważności zgody na udzielenie świadczenia zdrowotnego oraz należnej informacji medycznej. Nawet najlepszy rodzic jest mimo wszystko tylko osobą trzecią wobec interesów osobistych swojego dziecka i nie przysługuje mu prawo dysponowania jego prawami pacjenta. Konsekwencje zaniedbania pieczy w sprawach niewymagających niezwłocznej pomocy lekarskiej mogą być szkodliwe, gdy skutkują na przyszłość dysfunkcjami organizmu, takimi jak pogłębiająca się wada wzroku czy dramatyczne ubytki w uzębieniu. Ustawy medyczne nie różnicują jednak praw osoby małoletniej. Tak wysoki pułap wieku jest dysfunkcjonalny pod wieloma względami, nie rozróżnia bowiem między noworodkiem a piętnastolatkiem, podczas gdy już młodzież szkolna wykazuje przynajmniej ograniczone rozeznanie we własnych sprawach zdrowotnych. Prawo przewiduje wprawdzie wystaranie się o zezwolenie zastępcze sądu opiekuńczego, jednak metoda ta jest zupełnie nieskuteczna, o ile nie będzie jej realizować osoba dorosła. Dziecko powinno zostać wyposażone w środki prawne umożliwiające samodzielne, swobodne i wolne od stresu działanie bez angażowania służb ochrony przynajmniej w sprawach stosunkowo prostych i oczywistych. Po głębszej analizie unormowań okazuje się, że sankcje prawne za pomoc medyczną w zwykłych sprawach zdrowotnych, udzieloną dziecku w warunkach nadużywania władzy rodzicielskiej, można uchylić argumentem o kolizji dóbr i interesów.