Konkursy młodych literatów Białoruskiego PEN Centrum i ich rola w konsolidacji sił pisarskich w białoruskim procesie literackim na początku XXI wieku

Hanna Mikhalchuk

Streszczenie w języku polskim


Artykuł został poświęcony organizowanym w latach 2003–2006 i 2009–2012 przez Białoruski PEN Centrum konkursom literackim dla młodych pisarzy. Celem badań było określenie roli konkursów w konsolidacji środowiska pisarzy w białoruskim procesie literackim początku XXI wieku. Autorka dowodzi, że dla pewnego kręgu współczesnych autorów białoruskich wygrywanie konkursów, a także udział w wydarzeniach organizowanych dla laureatów (takich, jak seminaria literackie, okrągłe stoły, prezentacje zbiorów zbiorowych wydanych w wyniku konkursów) stały się ważną częścią ich twórczej i zawodowej biografii. Sami autorzy wysoko oceniają rolę konkursów w ich rozwoju twórczym. Wydarzenia organizowane dla laureatów wpłynęły na kształtowanie wiedzy finalistów na temat aktualnego procesu literackiego, stworzyły możliwości doskonalenia warsztatu i umiejętności literackich oraz publikacji nadesłanych na konkurs tekstów, bliższego poznania się autorów, ponadto zaowocowały nawiązaniem twórczej i profesjonalnej współpracy, która trwała także po zakończeniu konkursu. Konkursy odegrały ważną rolę w powstaniu nieformalnego młodzieżowego środowiska literackiego, skupionego wokół osoby Andreja Chadanowicza, głównego koordynatora konkursów i imprez konkursowych, jak również w formowaniu się kręgu młodych działaczy literackich wokół Białoruskiego PEN Centrum. Wyniki badań dowiodły, że konkursy literackie – jako jedna z ważniejszych form konsolidacji środowiska pisarzy – miały istotny wpływ na wiele procesów i zjawisk literatury białoruskiej XXI wieku.


Słowa kluczowe


konkursy dla młodych pisarzy, Białoruski PEN Centrum, Andrej Chadanowicz, współczesna literatura białoruska, konsolidacjа środowiska pisarzy

Bibliografia


Aksak, Valâncìna. (2003). Lìtaraturnaâ moladzʹ raǔnâecca na Arsenʹnevu. [Аксак, Валянціна. (2003). Літаратурная моладзь раўняецца на Арсеньневу]. Pobrano z: https://www.svaboda.org/a/24846903.html (dostęp: 25.04.2023).

Aksak, Valâncìna. (2008). Hadanovìč abrany staršynëm PÈN-cèntru. [Аксак, Валянціна. (2008). Хадановіч абраны старшынём ПЭН-цэнтру]. Pobrano z: https://www.svaboda.org/a/1358301.html (dostęp: 28.04.2023).

Antipov, Pavel. (2002). Kratkaâ istoriâ premii G. Toksičnyj roman. Mìnsk: MâneNâma. [Антипов, Павел. (2002). Краткая история премии Г. Токсичный роман. Мінск: МянеНяма].

BARCNEWS. (2003). Konkurs ìmâ Natalʹlì Arsenʹnevaj. [Конкурс імя Натальлі Арсеньневай]. Pobrano z: https://belarus8.tripod.com/hazeta/belarus15.htm (dostęp: 25.04.2023).

Bâzlepkìna, Aksana. (2003). Razam ì paasobku: Tavarystva „Tutèjšyâ”: gìstoryâ, asoby, žanry. Mìnsk: Belaruskì knìgazbor. [Бязлепкіна, Аксана. (2003). Разам і паасобку: Таварыства „Тутэйшыя”: гісторыя, асобы, жанры. Мінск: Беларускі кнігазбор].

Budzma (2011). Kìraǔnìkamì PÈN-Cèntra abranyâ Hadanovìč ì Martysevìč. [Кіраўнікамі ПЭН-Цэнтра абраныя Хадановіч і Мартысевіч]. Pobrano z: https://budzma.org/news/kirawnikami-pehn-tsentra-abranyya-khadanovich-i-martysyevich.html (dostęp: 28.04.2023).

Budzma. (2010). Cyrymonìâ ǔganaravannâ lìtarataraǔ-peramožcaǔ konkursu ìmâ Genìûš. [Цырымонія ўганаравання літаратараў-пераможцаў конкурсу імя Геніюш]. Pobrano z: https://budzma.org/news/tsyrymoniya-whanaravannya-litarataraw-pyeramozhcaw-konkursu-imya-hyeniyush.html (dostęp: 25.04.2023).

Čarnâkevìč, Cìhan. (2015). Adbyǔsâ agulʹny shod Belaruskaga PÈN-cèntra. [Чарнякевіч, Ціхан. (2015). Адбыўся агульны сход Беларускага ПЭН-цэнтра]. Pobrano z: https://penbelarus.org/2015/03/05/adbysya-agulny-shod-belaruskaga-pen-centra.html (dostęp: 28.04.2023).

Chadanowicz, Andrej (red.). (2006). Pępek nieba: Antologia młodej poezji białoruskiej. Wrocław: Kolegium Europy Wschodniej.

Dzeâsloǔ. (2013). Čèslavu Mìlašu prysvâčaecca. [Дзеяслоў. (2013). Чэславу Мілашу прысвячаецца]. Pobrano z: http://dziejaslou.by/old/www.dziejaslou.by/inter/dzeja/dzeja.nsf/htmlpage/konk5402ec.html (dostęp: 25.04.2023).

Euroradio. (2013). Andrèj Hadanovìč peraabrany staršynëj belaruskaga PÈN-cèntru. [Андрэй Хадановіч пераабраны старшынёй беларускага ПЭН-цэнтру]. Pobrano z: https://euroradio.fm/report/andrey-hadanovich-peraabrany-starshynyom-belaruskaga-pen-centru (dostęp: 28.04.2023).

Garačka, Ganna. (2007). „Baba Bronâ” âk postmadèrnìsckaâ zʹâva. [Гарачка, Ганна. (2007). „Баба Броня” як постмадэрнісцкая зьява]. Pobrano z: http://www2.polskieradio.pl/eo/dokument.aspx?iid=54323 (dostęp: 24.04.2023).

Gìnzburg, Alesʹ. (2009). Lìtaratura na konkursnaj asnove. [Гінзбург, Алесь. (2009). Літаратура на конкурснай аснове]. Pobrano z: https://novychas.online/kultura/l_taratura_na_konkursnaj_asnov (dostęp: 24.04.2023).

Hadanovìč, Andrèj. (2009). Haču zrabìcʹ čytanne modnym (ìntèrv’û z Andrèem Hadanovìčam, gutaryla Asâ Paplaǔskaâ). [Хадановіч, Андрэй. (2009). Хачу зрабіць чытанне модным (інтэрв’ю з Андрэем Хадановічам, гутарыла Ася Паплаўская)]. Pobrano z: http://krytyka.by/by/page/talks/cultura-gutarki/616 (dostęp: 31.03.2018).

Hadanovìč, Andrèj. (2012). Konkurs Tanka: drugaâ dzâsâtka fìnalìstaǔ. [Хадановіч, Андрэй. (2012). Конкурс Танка: другая дзясятка фіналістаў]. Pobrano z: https://khadanovich.livejournal.com/263678.html (dostęp: 25.04.2023).

Hadanovìč, Andrèj. (2017). Natatkì Andrèâ Hadanovìča (aǔtabìâgrafìčny raspoved Andrèâ Hadanovìča, padryhtavaǔ Alâksandr Tamkovìč), Novy čas, 18 žnìǔnâ, 30(544), s. 6–7. [Хадановіч, Андрэй. (2017). Нататкі Андрэя Хадановіча (аўтабіяграфічны расповед Андрэя Хадановіча, падрыхтаваў Аляксандр Тамковіч), Новы час, 18 жніўня, 30(544), s. 6–7].

Ìvaščanka, Anatolʹ. (2013). „Grupavy partrèt z Babaj Bronâj”, „In Vìlʹnâ veritas”. Razmova pra knìgì tvoraǔ fìnalìstaǔ konkursaǔ maladyh lìtarataraǔ, prysvečanyh 75-goddzû U. Karatkevìča ì 100-goddzû „Našaj Nìvy”. [Івашчанка, Анатоль. (2013). „Групавы партрэт з Бабай Броняй”, „In Вільня veritas”. Размова пра кнігі твораў фіналістаў конкурсаў маладых літаратараў, прысвечаных 75-годдзю У. Караткевіча і 100-годдзю „Нашай Нівы”]. Pobrano z: http://dziejaslou.by/old/www.dziejaslou.by/inter/dzeja/dzeja.nsf/htmlpage/blic3202ec.html?OpenDocument (dostęp: 31.03.2018).

Kìslìcyna, Ganna. (2004). Fabryka zorak ìmâ Natalʹlì Arsenʹnevaj U: Andrèj Hadanovìč (red.), 12 + 1: Konkurs maladyh lìtarataraǔ ìmâ N.Arsenʹnevaj, (Mensk, 2003 g.) (s. 5–8). Mìnsk: Logvìnaǔ. [Кісліцына, Ганна. (2004). Фабрыка зорак імя Натальлі Арсеньневай У: Андрэй Хадановіч (рэд.), 12 + 1: Конкурс маладых літаратараў імя Н.Арсеньневай, (Менск, 2003 г.) (с. 5–8). Мінск: Логвінаў].

Kìslìcyna, Ganna. (2005). Kolʹkì Razènkrancaǔ u adnym Gìlʹdènstèrne? U: Andrèj Hadanovìč (rèd.). Formula kahannâ: tèksty fìnalìstaǔ lìtaraturnaga konkursu „Tvor pra kahanne", prysvečanaga 700-goddzû F.Petrarkì (Mìnsk, 2004) (s. 179–181). Mìnsk: Logvìnaǔ. [Кісліцына, Ганна. (2005). Колькі Разэнкранцаў у адным Гільдэнстэрне? У: Андрэй Хадановіч (рэд.). Формула кахання: тэксты фіналістаў літаратурнага конкурсу „Твор пра каханне”, прысвечанага 700-годдзю Ф. Петраркі (Мінск, 2004) (с. 179–181). Мінск: Логвінаў].

Kìslìcyna, Ganna. (2006). Novaâ lìtaraturnaâ sìtuacyâ: zmena kulʹturnaj paradygmy. Mìnsk: Logvìnaǔ. [Кісліцына, Ганна. (2006). Новая літаратурная сітуацыя: змена культурнай парадыгмы. Мінск: Логвінаў].

Kìslìcyna, Ganna. (2007). Pakìnʹce Spoka ǔ spakoì… U: Andrèj Hadanovìč (red.). In Vìlʹnâ veritas: tvory fìnalìstaǔ konkursu maladyh lìtarataraǔ, prysvečanaga stagoddzû gazety „Naša nìva” (c. 3–5). Vìlʹnâ (Vìlʹnûs): Ìnstytut belarusìstykì. [Кісліцына, Ганна. (2007). Пакіньце Спока ў спакоі… У: Андрэй Хадановіч (рэд.). In Вільня veritas: творы фіналістаў конкурсу маладых літаратараў, прысвечанага стагоддзю газеты „Наша ніва” (c. 3–5). Вільня (Вільнюс): Інстытут беларусістыкі].

Kìslìcyna, Ganna. (2007a). Bog splâtae cybulû ǔ vânkì… U: Andrèj Hadanovìč (rèd.). Grupavy partrèt z Babaj Bronâj: tvory fìnalìstaǔ konkursu maladyh lìtarataraǔ ìmâ Ŭladzìmìra Karatkevìča ( s. 6–8). Mìnsk: Logvìnaǔ. [Кісліцына, Ганна. (2007а). Бог сплятае цыбулю ў вянкі… У: Андрэй Хадановіч (рэд.). Групавы партрэт з Бабай Броняй: творы фіналістаў конкурсу маладых літаратараў імя Ўладзіміра Караткевіча (с. 6–8). Мінск: Логвінаў].

Kìslìcyna, Ganna. (2015). Kulʹturny gradyent: ìdèì, manìfesty, kìrunkì belaruskaj lìtaratury na mâžy XX–XXI stagoddzâǔ. Mìnsk: Prava ì èkanomìka. [Кісліцына, Ганна. (2015). Культурны градыент: ідэі, маніфесты, кірункі беларускай літаратуры на мяжы XX–XXI стагоддзяў. Мінск: Права і эканоміка].

Lânkevìč, Uladzìmìr. (2022). U rytme (Z)Menska (ìntèrv’û z Uladzìmìram Lânkevìčam, gutaryla Dar’â Amâlʹkovìč). [Лянкевіч, Уладзімір. (2022). У рытме (З)Менска (інтэрв’ю з Уладзімірам Лянкевічам, гутарыла Дар’я Амяльковіч)]. Pobrano z: https://www.toledo-programm.de/cities_of_translators/4606/n-a/4622?367b2335519283ca771d94e6aa662d7a=5f16997b51b85e60a2107ae7575d79c1 (dostęp: 24.04.2023).

Martysevìč, Maryâ. (2008). Cmokì lâtucʹ na nerast. Mìnsk: Logvìnaǔ. [Мартысевіч, Марыя. (2008). Цмокі лятуць на нераст. Мінск: Логвінаў].

Martysevìč, Maryâ. (2009). Maryjka Martysevìč: Belaruskiâ knigi raspaǔsûdžvaûcca, âk maryhuana (gutarka ad 2 čèrvenâ 2009 goda z Maryâj Martysevìč dlâ „Radyë Tut.by”). [Мартысевіч, Марыя. (2009). Марыйка Мартысевіч: Беларускiя кнiгi распаўсюджваюцца, як марыхуана (гутарка ад 2 чэрвеня 2009 года з Марыяй Мартысевіч для „Радыё Tut.by”)]. Pobrano z: https://web.archive.org/web/20090605155238/http://news.tut.by:80/culture/138859.html (dostęp: 14.05.2023).

Nâdbaj, Taccâna. (2021). „My tut ì sèrcam, ì rozumam”: Taccâna Nâdbaj pra vehì gìstoryì Belaruskaga PÈNa ì SBP, perasled za ìnšadumstva dy nâzmennyâ kaštoǔnascì (gutarka z Taccânaj Nâdbaj dlâ praekta „Lìkvìdacyâ”, padryhtavana REFORM.by). [Нядбай, Таццяна. (2021). „Мы тут і сэрцам, і розумам”: Таццяна Нядбай пра вехі гісторыі Беларускага ПЭНа і СБП, пераслед за іншадумства ды нязменныя каштоўнасці (гутарка з Таццянай Нядбай для праекта „Ліквідацыя”, падрыхтавана REFORM.by)]. Pobrano z: https://reform.by/288614-my-tut-i-siercam-i-rozumam-taćciana-niadbaj-pra-vehi-gistoryi-belaruskaga-piena-i-sbp-peraśled-za-inshadumstva-dy-niazmennyja-kashto-naści (dostęp: 16.06.2023).

Naša nìva. (2004). Tvor pra kahanne. [Наша ніва. (2004). Твор пра каханне]. https://nashaniva.com/?c=ar&i=98109 (dostęp: 25.04.2023).

Navumenka, Pavel. (2012). Lìtaraturnyâ ab’âdnannì peršaj trècì ХХ stagoddzâ âk cèntry kansalìdacyì lìtaraturnyh sìl ì stvaralʹnìkì peradumovaǔ aǔtanamìzacyì. U: Gun-Bryt Koler, Pavel Navumenka (red.). Poglâdy na specyfìčnascʹ “malyh” lìtaratur: belaruskaâ ì ǔkraìnskaâ lìtaratury (c. 231–252). Mìnsk: Parkus plûs. [Навуменка, Павел. (2012). Літаратурныя аб’яднанні першай трэці ХХ стагоддзя як цэнтры кансалідацыі літаратурных сіл і стваральнікі перадумоваў аўтанамізацыі. У: Гун-Брыт Колер, Павел Навуменка (рэд.). Погляды на спецыфічнасць “малых” літаратур: беларуская і ўкраінская літаратуры (c. 231–252). Мінск: Паркус плюс].

Penbelarus. (2017). Adbyǔsâ agulʹny shod Belaruskaga PÈN-cèntra. [Адбыўся агульны сход Беларускага ПЭН-цэнтра]. Pobrano z: https://penbelarus.org/2017/11/07/adbysya-agulny-shod-belaruskaga-pen-centra-2.html (dostęp: 28.04.2023).

Penbelarus. (2019). Vynìkì Agulʹnaga shoda sâbraǔ Belaruskaga PÈN-cèntra. [Вынікі Агульнага схода сябраў Беларускага ПЭН-цэнтра]. Pobrano z: https://penbelarus.org/2019/10/30/vynk-agulnaga-shoda-sjabra-belaruskaga-pjen-cjentra.html (dostęp: 29.04.2023).

Penbelarus. (2021). Mìžnarodny PÈN patrabue neadkladana admânìcʹ rašènne ab lìkvìdacyì Belaruskaga PÈN-cèntra. [Міжнародны ПЭН патрабуе неадкладана адмяніць рашэнне аб ліквідацыі Беларускага ПЭН-цэнтра]. Pobrano z: https://penbelarus.org/2021/08/11/mizhnarodny-pen-patrabue-neadkladana-admyanicz-rashenne-ab-likvidaczyi-belaruskaga-pen-czentra.html (dostęp: 28.06.2023).

Penbelarus. (2021а). Galoǔnyâ vynìkì shoda pa stvarènnì Belaruskaga PÈNa ǔ zamežžy. [Галоўныя вынікі схода па стварэнні Беларускага ПЭНа ў замежжы]. Pobrano z: https://penbelarus.org/2021/12/29/galounyya-vyniki-shoda-pa-stvarenni-belaruskaga-pena-u-zamezhzhy.html (dostęp: 25.06.2023).

Radyë Svaboda. (2012). „Ne vypendryvajsâ! Pìšy narmalʹna!”. [Радыё Свабода. (2012). „Не выпендрывайся! Пішы нармальна!”]. Pobrano z: https://www.svaboda.org/a/24555603.html (dostęp: 28.03.2023).

Radyë Svaboda. (2013). Bukstèr: usë, što vy hacelì skazacʹ pra bellìt. [Радыё Свабода. (2013). Букстэр: усё, што вы хацелі сказаць пра белліт]. Pobrano z: https://www.svaboda.org/a/24937126.html (dostęp: 22.04.2023).

Šarova, Ûlìâ. (2013). Mne âk pìsʹmennìcy šmat dala varažba (Gutarka z pìsʹmennìcaj Ûlìâj Šarovaj na sajce bookster.by, gutaryla Adèlâ Dubavec). [Шарова, Юлія. (2013). Мне як пісьменніцы шмат дала варажба (Гутарка з пісьменніцай Юліяй Шаровай на сайце bookster.by, гутарыла Адэля Дубавец)]. Pobrano z: http://bookster.by/posts/yuliya-sharova-mne-yak-pismennitsy-shmat-dala-varazhba (dostęp: 28.12.2017).

Vìšnëǔ, Zmìcer. (2008). Najnoǔšy belaruskì lìtaraturny pracès: vydannì, supolkì, ìmëny. [Вішнёў, Зміцер. (2008). Найноўшы беларускі літаратурны працэс: выданні, суполкі, імёны]. Pobrano z: https://zmij-vish.livejournal.com/11403.html (dostęp: 26.04.2023).




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sb.2023.17.177-194
Data publikacji: 2024-02-01 14:35:45
Data złożenia artykułu: 2023-05-14 17:28:15


Statystyki


Widoczność abstraktów - 334
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF (BELARUSIAN) (Русский) - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2024 Hanna Mikhalchuk

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.