Польска-беларускія моўныя сувязі на працягу стагоддзяў

Ніна Баршчэўская

Streszczenie w języku polskim


W niniejszym artykule rozpatrywane są polsko-białoruskie związki językowe występujące na przestrzeni stuleci w kontekście najważniejszych wydarzeń historycznych sprzyjających interferencji językowej oraz zapożyczeniom. Rola białoruskich elementów językowych w twórczości polskich pisarzy urodzonych na ziemiach białoruskich oraz polonizmów w twórczości pisarzy białoruskich była dwojaka. Większość z nich pozostała cechą specyficzną konkretnego pisarza i do języka literackiego nie weszła. Te, które na stałe weszły do języka sąsiedniego narodu są łatwo rozpoznawalne ze względu na specyficzne cechy, np  białorutenizmy w języku polskim (chołodziec, czereda, hołota, kaban, rozhowory, pokucie) czy polonizmy w języku białoruskim (парэнчы, кудлаты, слуп, цуд, пацалунак). Bardzo wyraźny jest wpływ języka polskiego w toponimii białoruskiej (Гродна, Мінск, Навагрудак).


Słowa kluczowe


interferencja językowa, zapożyczenia, dwujęzyczność (bilingwizm), białorutenizmy, polonizmy, toponimia

Bibliografia


Barszczeuskaja, Nina. (1999). Polska-biełaruskija mounyja suwiazi u aświatleńni biełaruskich emihracyjnych czasopismau. Acta Polono-Ruthenica, IV, s. 182–195.

Barszczeuskaja, Nina. (2004). Biełaruskaja emihracyja – abaronca rodnaje mowy. Warszawa: Drukarnia MWM.

Barszczeuskaja, Nina. (2005). Pohlad biełaruskaj emihracyi na polska-biełaruskija uzajema-upływy u XV–XІX stahodździach. Acta Albaruthenica, 5, s. 196–202.

Braha, Symon. (1955). A. Mickiewicz – wialiki syn ziamli biełaruskaj. Konadni, 4, s. 53–74.

Braha, Symon. (1955). Upływy naszaje mowy na polskuju. Na warcie, 3, s. 47–49.

Braha, Symon. (1957). Mickiewicz i biełaruskaja płyń polskaje litaratury. New York: BINiM.

Bubnowicz, Ina. (2010). Asabliwasci adaptacyi inszamounych dziejasłounych asnowau stara¬biełaruskaju litaraturnaju mowaju. U: Hrani rodnaha słowa (s. 79–85). Hrodna: Hrodzienski dziarżauny uniwiersitet.

Citko, Lilia. (2008). Polonizmy fonetyczne i fleksyjne w wybranych latopisach litewsko-biało¬ruskich. Acta Albaruthenica, 8, s. 196–205.

Ciwanowa, Halina. (1999). Pałanizmy u tworach biełaruskaj dramaturhii XVIII st. Białostocki Przegląd Kresowy, VII, s. 38–42. Pobrano z: http://www. bsu. by/Cache/pdf/370153. pdf (dostęp: 16. 02. 2017).

Fiedarcowa, K. R. (2008). Ab asabliwasciach akcentałahicznaha afarmlennia pałanizmau (na prykładzie dyjalektnych dziejasłowau). Pobrano z: http://pws-conf. ru/nauchnaya/ lss-2008/213-lingvistika/5963-ab-asablivastsyah-aktsent. html (dostęp: 16. 06. 2017).

Hryhorjewa, Łarysa (red.).. (1994). Biełaruskaja mowa. Minsk: Wyszejszaja szkoła.

І. Ł. (1924). Ab słowie „kabieta”. Krywicz, 1 (7), s. 96.

Iskra, Ł. (1951), Czyja mowa najpryhażejszaja? Мoładź, 23, s. 6.

Kaleta, Radosław. (2008). Białoruś i Polska – rzecz o mylących podobieństwach międzyjęzykowych. Kwartalnik Polonicum, 7 s. 58–62.

Karpow, H. F. (red. ). (1913). Pamiatniki dipłomaticzeskich snoszenij Moskowskogo gosudarstwa s Polsko-Litowskim. T. ІІ. S. -Petersburg: Tipografija F. Jeleonskogo i К°.

Karskij, Jewfimij. (1962). Trudy po biełorusskomu i drugim sławianskim jazykam. Moskwa: Izdatielstwo Akadiemii nauk SSSR.

Kochman, Stanisław. (1978). Wschodniosłowiańsko-polskie stosunki leksykalne od XVI do XIX w. Z Polskich Studiów Slawistycznych. Językoznawstwo, 5, s. 257–258.

Kramko, Iwan, Jurewicz, Alena, Janowicz, Alena. (1968). Historyja biełaruskaj litaraturnaj mowy. T. ІІ. Minsk: Nawuka i technika.

Kulesz, Hanna. (2007). Pałanizm kabieta u biełaruskim mounym uzusie. Acta Albaruthenica, 7, s. 213–218.

Maksimowicz, Ryhor. (1974). Jak biełaruski Miensk stausia Minskam. Zapisy, 12, s. 69–72.

Maksimowicz, Ryhor. (1989). Pra jurydycznuju leksyku staroj biełaruskaj mowy. Zapisy, 19, s. 125–127.

Obrębska-Jabłońska, Antonina. (1973). Czy ukraiński wpływ na toponimię białoruską? Slavia Orientalis, 2, s. 261–265.

Panucevič, Vaclaŭ. (1967). Da pytańnia pra miesca Prancisia Bahuševiča ŭ historyi biełaruskaj litaratury. Litva, 1, s. 250.

Panucevič, Vaclaŭ. (1967). Polskaja mova ŭ XІV–XVІІІ stst. a katalickaja carkva ŭ Vialikim Kniastvie Litoŭskim. Litva, 2, s. 3–54.

Siańkiewicz, Wiktar. (1981). Da pytańnia hieahraficznych nazowau Biełarusi. Biełarus, 288, s. 3.

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego. (1885). T. VI. Warszawa: Wydawnictwo nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego.

Smułkowa, Elżbieta. (2002). Język jako odzwierciedlenie stosunków między sąsiednimi narodami. (Problematyka polsko-białorusko-litewska). W: Białoruś i pogranicza. Studia o języku i społeczeństwie (s. 362–374). Warszawa: Wydawnictwо Uniwersytetu Warszawskiego.

Srezniewskij, Izmaił. (1893). Matieriały dla słowaria drewnierusskogo jazyka. T. І. S. -Petersburg: Tipografija Impieratorskoj Akadiemii Nauk.

Stankiewicz, Stanisłau. (1974). Adam Mickiewicz. Na 175-ja uhodki ad naradżeńnia. Biełarus, 201, s. 2.

Stankiewicz, Stanisłau. (2010). Biełaruskija elemienty u polskaj ramantycznaj paezii. Biełastok – Wilnia: Instytut biełarusistyki, Biełaruskaje histarycznaje tawarystwa.

Timoszuk, Mikołaj. (1990). O słownictwie Jakuba Kołasa. Studia z Filologii Rosyjskiej i Słowiańskiej, 13, s. 249–256.

Wołacicz, Mikoła. (1960). Dumki ab litaraturnaj mowie. Baćkauszczyna, 1–2 (485–486), s. 3–6. Ніна Баршчэўская / Nina Barszczewska 222

Za biełaruskamounaje afarmleńnie haradou. (1989). Biełarus, 355, s. 3.

Zaprudnik, Janka. (1973). Jak Miensk stausia „Minskam”. Biełarus, 199, s. 1.

Żurauski, Arkadź. (1967). Historyja biełaruskaj litaraturnaj mowy. T. 1. Minsk: Nawuka i technika.

Żurauski, Arkadź. (1982). Dwuchmouje i szmatmouje u historyi Biełarusi. U: Biryła, Michaił W., Suprun, Adam J. (1982). Pytanni bilinhwizmu i uzajemadziejannia mou (s. 18–49). Minsk: Nawuka i technika.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sb.2017.11.211
Data publikacji: 2018-03-21 08:34:35
Data złożenia artykułu: 2017-06-28 11:06:00


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1212
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF (Belarusian) (English) - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2017 Nina Barszczewska

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.