Na styku historii i legendy. "Czarna księżna" Wolhi Ipatawej

Beata Siwek

Streszczenie w języku polskim


Artykuł poświęcono opowieści Czarna księżna białoruskiej powieściopisarki Wolhi Ipatawej. Jego celem jest próba odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób autorka przetwarza historyczne wątki i motywy oraz jakie są relacje między szeroko rozumianą historią a wydarzeniami legendarnymi, składającymi się na fabułę utworu (w szczególności na płaszczyznę zdarzeń i koncepcję postaci). Szczegółowej analizie poddano użyte przez białoruską powieściopisarkę strategie rekonstruowania przeszłości, a także poetykę i estetykę utworu. Przeprowadzona analiza tekstu pozwala na stwierdzenie, że Ipatawa koncentruje uwagę na indywidualnych losach postaci; to w ich perspektywie umieszczone zostały opisy, zdarzenia i dialogi, mniej lub bardziej, związane z historią. Nazwiska osób realnie istniejących w przeszłości potwierdzają co prawda ich historyczność, legitymizując przeżywane przez nich dylematy czy rozważane problemy jako historyczne, ale nadbudowują jednocześnie drugą – być może ważniejszą – legendarną perspektywę zdarzeń. Uwaga została także zwrócona na stosowane przez białoruską pisarkę strategie narracyjne, a w szczególności na wykorzystanie różnych płaszczyzn czasowych, które umożliwiają ukazanie historii jako ciągu zdarzeń wyznaczających jednostkowe losy i determinujących przyszłość człowieka oraz narodu.


Słowa kluczowe


Ipatawa, historia, legenda, rekonstrukcja, naród

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Źródła / Sources / Источники:

Ipatawa, Wolha. (2014). Czornaja kniahinia. W: Wolha Ipatawa. Wybranyja twory (s. 463–552). Minsk: Knihazbor. [Іпатава, Вольга. (2014). Чорная княгіня. В: Вольга Іпатава. Выбраныя творы (s. 463–552). Мінск: Кнігазбор].

Opracowania / Literature / Литература:

Janion, Maria, Żmigordzka, Maria. (1978). Romantyzm i historia. Warszawa: PIW.

Kempa, Tomasz. (2003). Dzieje rodu Ostrogskich. Toruń: Adam Marszałek.

Maldzis, Adam. (2010). Życcio i uznasiennie Uładzimira Karatkiewicza. Partret piśmiennika i czaławieka: litaraturaznauczaje ese. Minsk: Litaratura i Mastactwa. [Мальдзіс, Адам.(2010). Жыццё і ўзнясенне Уладзіміра Караткевіча. Партрэт пісьменніка і чалавека: літаратуразнаўчае эсэ. Мінск: Літаратура і Мастацтва].

Nicieja, Stanisław. (2011). Moje Kresy: Halszka z Ostroga. Wołanie z Wołynia, 3, s. 16–20.

Rakicki, Wiaczesław. (2000). Biełaruskaja żanczyna u Siaredniawieczczy. Pobrano z: https://www.svaboda.org/a/24866490.html (dostęp: 15.06.2017). [Ракіцкі, Вячaслаў. (2000). Беларуская жанчына ў Сярэднявеччы. Рэжым доступу: https://www.svaboda.org/a/24866490.html

(доступ: 15.06.2017)].

Ricoeur, Paul. (2007). Pamięć, historia, zapomnienie. Kraków: Universitas.

Rosiek, Stanisław. (2002). Legenda. W: Józef Bachórz, Alina Kowalczykowa (red.). Słownik literatury polskiej XIX w. (s. 468–473). Warszawa: Ossolineum.

Rusiecki, Arkadź. (2000). Uładzimir Karatkiewicz. Praz historyju u suczasnaść. Minsk: Mastackaja litaratura. [Русецкі, Аркадзь. (2000). Уладзімір Караткевіч. Праз гісторыю ў сучаснасць. Мінск: Мастацкая літаратура].

Szynkarenka, Wolha. (2002). Niastomnych poszukau daroha. Prablemy paetyki suczasnaj biełaruskaj histarycznaj prozy. Minsk: Biełaruskaja nawuka. [Шынкарэнка, Вольга.(2002). Нястомных пошукаў дарога. Праблема паэтыкі сучаснай беларускай гістарычнай прозы. Мінск: Беларуская навука].

Uszkiewicz, Pawieł. (2012). Naratyunyja stratehii biełaruskaj „żanoczaj” histarycznaj prozy (na przykładzie tworczasci Wolhi Ipatawaj). Studia Wschodniosłowiańskie, 12, s. 155–162. [Ушкевіч, Павел. (2012). Наратыўныя стратэгіі беларускай „жаночай” гістарычнай

прозы (на прыкладзе творчасці Вольгі Іпатавай). Studia Wschodniosłowiańskie, 12, с. 155–162].

White, Hayden. (2000). Poetyka pisarstwa historycznego. Kraków: Universitas.

Wrzosek, Wojciech. (2009). O myśleniu historycznym. Bydgoszcz: Oficyna Wydawnicza Epigram.

Zagórska, Sylwia. (2006). Halszka z Ostroga. Między faktami a mitami. Warszawa: DiG.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sb.2018.12.103-113
Data publikacji: 2019-03-27 08:16:36
Data złożenia artykułu: 2018-05-10 21:44:49


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1367
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2019 Beata Siwek

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.