Wyślij tekst przez e-mail 
Społeczna szkodliwość czynu jako klauzula generalna w prawie karnym
Streszczenie w języku polskim
Prawo karne jest gałęzią prawa, w której generalne klauzule odsyłające są z samej swej natury podejrzane. Są one jednak na jego gruncie stosowane nie tylko wówczas, kiedy ustawa staje się nieadekwatna do zmieniających się stosunków politycznych, społecznych czy ekonomicznych. Ich celem jest zapewnienie luzu decyzyjnego i korekty zbyt niekiedy sztywnych przepisów. Jedną z nielicznych znanych w prawie karnym klauzul generalnych jest klauzula społecznej szkodliwości czynu. Pojęcie to pojawiło się w k.k. z 1997 r. Nie ma definicji legalnej, lecz należy do ustawowej definicji przestępstwa. Przepis art. 115 § 2 k.k. stanowi, że na jej poziom wpływają zarówno elementy obiektywne, jak i subiektywne. Społeczna szkodliwość pełni różne role: jest zasadą prawa karnego, podstawą odpowiedzialności (znamieniem przestępstwa) i zasadą wymiaru kary. Przy jej ocenie należy brać pod uwagę różne elementy, które często pełnią odmienne role w prawie karnym (motywacja, zamiar, reguły bezpieczeństwa). To czyni ją uniwersalnym narzędziem prawa karnego.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Bojarski T., Społeczna szkodliwość i wina w projekcie kodeksu karnego, [w:] Problemy kodyfikacji prawa karnego. Księga ku czci Profesora Mariana Cieślaka, red. S. Waltoś, Kraków 1993.
Buchała K., Ogólne dyrektywy sądowego wymiaru kary w projekcie k.k., „Państwo i Prawo” 1969, z. 2.
Buchała K., Prawo karne materialne, Warszawa 1989.
Buchała K., W sprawie „znikomego społecznego niebezpieczeństwa czynu”, „Palestra” 1970, nr 3.
Buchała K., Zoll A., Polskie prawo karne, Warszawa 1995.
Budyn M., Motywacja zasługująca na szczególne potępienie. Próba analizy, „Prokuratura i Prawo” 2000, nr 9.
Budyn-Kulik M., [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. M. Mozgawa, Warszawa 2014.
Budyn-Kulik M., Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dn. 10 września 2013 r., II AKa 126/13, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2015, nr 4.
Dąbrowska-Kardas M., Kardas P., Przegląd orzecznictwa z zakresu części ogólnej prawa karnego materialnego (za rok 1995), „Przegląd Sądowy” 1996, nr 11–12.
Gadecki B., Kontrowersje wokół odpowiedzialności za zniszczenie lub uszkodzenie dobra o szczególnym znaczeniu dla kultury, „Ius Novum” 2013, nr 4.
Gardocki L., O relacji między typem przestępstwa a zagrożeniem ustawowym, „Państwo i Prawo” 1979, z. 8–9.
Gierowski J.K., Rola biegłego psychologa w opiniowaniu o poczytalności – problemy diagnostyczne i kompetencyjne, [w:] J.K. Gierowski, A. Szymusik, Postępowanie karne i cywilne wobec osób zaburzonych psychicznie, Kraków 1996.
Giezek J., [w:] Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, red. J. Giezek, Warszawa 2012.
Górniok O., Znikome społeczne niebezpieczeństwo czynu jako podstawa zastosowania art. 49 k.p.k., Wrocław 1968.
Haft F., Generalklauseln und unbestimmte Begriffe im Strafrecht, “Juristische Schulung” 1975, Bd. 8.
Jakubski P., Glosa do wyr. SN z 25 I 2000, WKN 45/99, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2001, z. 7–8.
Kaczmarek T., Materialna treść przestępstwa jako problem kodyfikacyjny, [w:] Rozważania o przestępstwie i karze. Wybór prac z okresu 40-lecia twórczości naukowej, Warszawa 2006.
Kaczmarek T., O pojęciu społecznego niebezpieczeństwa czynu, [w:] Rozważania o przestępstwie i karze. Wybór prac z okresu 40-lecia twórczości naukowej, Warszawa 2006.
Kaczmarek T., O relacji społecznego niebezpieczeństwa czynu do jego bezprawności, [w:] Rozważania o przestępstwie i karze. Wybór prac z okresu 40-lecia twórczości naukowej, Warszawa 2006.
Kaczmarek T., Ogólne dyrektywy wymiaru kary jako problem kodyfikacyjny, [w:] Problemy reformy prawa karnego, red. T. Bojarski, E. Skrętowicz, Lublin 1993.
Kaczmarek T., Sędziowski wymiar kary w PRL w świetle badań ankietowych, Wrocław 1972.
Kaczmarek T., Typizacja czynów społecznie niebezpiecznych a jego ustawowe znamiona, [w:] Rozważania o przestępstwie i karze. Wybór prac z okresu 40-lecia twórczości naukowej, Warszawa 2006.
Kaczmarek T., Znaczenie osobowości sprawcy dla oceny stopnia społecznego niebezpieczeństwa jego czynu, „Państwo i Prawo” 1980, z. 7.
Kardas P., Majewski J., O dwóch znaczeniach winy w prawie karnym, „Państwo i Prawo” 1993, z. 10.
Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, red. A. Zoll, t. 1, Warszawa 2007.
Krukowski A., Społeczna treść przestępstwa, Warszawa 1973.
Kulik M., Przestępstwo i wykroczenie uszkodzenia rzeczy, Lublin 2005.
Leszczyński L., Klauzule generalne w stosowaniu prawa, Lublin 1986.
Leszczyński L., Praworządne stosowanie prawa a klauzule generalne, „Państwo i Prawo” 1989, z. 11.
Leszczyński L., Stosowanie generalnych klauzul odsyłających, Kraków 2001.
Majewski J., [w:] Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, red. A. Zoll, t. 1, Warszawa 2007.
Marek A., Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2010.
Naucke W., Über Generalklauseln und Rechtsanwendung im Strafrecht, Tübingen 1973.
Plebanek E., Materialne określenie przestępstwa, Warszawa 2009.
Postanowienie SN z dnia 13 czerwca 2002 r., V KKN 544/00, OSNKW 2002, nr 9–10, poz. 73.
Rodzynkiewicz M., Modelowanie pojęć w prawie karnym, Kraków 1997.
Skorupka J., [w:] System prawa karnego procesowego, red. P. Hofmański, t. 1, cz. 1, Warszawa 2013.
Skowroński K., Ogólne dyrektywy sądowego wymiaru kary w kodeksie karnym z 1997 r., „Palestra” 2003, nr 7–8.
Stelmachowski A., Klauzule generalne w k.c., „Państwo i Prawo” 1965, z. 1.
Strzembosz A., Klauzule generalne w projekcie kodeksu karnego (redakcja z grudnia 1991 r.), [w:] Problemy kodyfikacji prawa karnego. Księga ku czci Profesora Mariana Cieślaka, red. S. Waltoś, Kraków 1993.
Warylewski J., Społeczna szkodliwość czynu w nowym k.k. – próba określenia, „Przegląd Sądowy” 1998, nr 7–8.
Wąsek A., [w:] O. Górniok, S. Hoc, M. Kalitowski, S.M. Przyjemski, Z. Sienkiewicz, J. Szumski, L. Tyszkiewicz, A. Wąsek, Kodeks karny. Komentarz, t. 1, Gdańsk 2005.
Wolter W., O stopniowaniu społecznego niebezpieczeństwa czynu karalnego, „Krakowskie Studia Prawnicze” 1970, R. 3.
Wolter W., W sprawie społecznego niebezpieczeństwa czynu i bezprawności, „Nowe Prawo” 1956, nr 2.
Wójcik K., Klauzule generalne a pojęcia prawne i prawnicze (zasady prawa i społeczne niebezpieczeństwo czynu), „Studia Prawno-Ekonomiczne” 1990, t. 45.
Wyrok SA w Katowicach z dnia 13 stycznia 2005 r., II AKa 455/04, dodatek do „Prokuratura i Prawo” 2006, nr 1, poz. 21.
Wyrok SN z dnia 21 lutego 1972 r., IV KR 324/71, OSNPG 1972, nr 5, poz. 86.
Wyrok SN z dnia 8 marca 1972 r., II KR 329/71, niepubl.
Wyrok SN z dnia 11 stycznia 1980 r., RW 439/79, OSNKW 1980, z. 3, poz. 28.
Wyrok SN z dnia 25 października 1984 r., V KRN 336/84, OSNPG 1985, nr 5, poz. 66.
Wyrok SN z dnia 15 listopada 1984 r., II KR 248/84, OSNKW 1985, z. 7–8, poz. 61.
Wyrok SN z dnia 1 czerwca 1995 r., II KRN 59/95, dodatek do „Prokuratura i Prawo” 1995, nr 10, poz. 1.
Wyrok SN z dnia 21 stycznia 1998 r., V KKN 39/97, dodatek do „Prokuratura i Prawo” 1998, nr 6, poz. 1.
Wyrok SN z dnia 20 września 2002 r., WA 50/02, OSNKW 2003, nr 1–2, poz. 9.
Wyrok SN z dnia 8 grudnia 2004 r., II K 210/04, LEX nr 155024.
Wyrok SN z dnia 1 lutego 2006 r., V KK 226/05, OSNKW 2006, z. 5, poz. 44.
Wyrok SN z dnia 23 czerwca 2009 r., II KK 13/09, LEX nr 512956.
Zając B., Przyznanie się do winy w procesie karnym, Kraków 1995.
Zawłocki R., Pojęcie i funkcje społecznej szkodliwości czynu w prawie karnym, Warszawa 2007.
Zieliński T., Klauzule generalne w prawie pracy, Warszawa 1988.
Ziembiński Z., Stan dyskusji nad problematyką klauzul generalnych, „Państwo i Prawo” 1989, z. 3.
Zientek J., Karygodność i wina jako przesłanki odpowiedzialności w nowym kodeksie karnym, „Prokuratura i Prawo” 1998, nr 6.
Zoll A., [w:] Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, red. A. Zoll, t. 1, Warszawa 2007.
Zoll A., Materialne określenie przestępstwa w projekcie kodeksu karnego, [w:] Problemy kodyfikacji prawa karnego. Księga ku czci Profesora Mariana Cieślaka, red. S. Waltoś, Kraków 1993.
Zoll A., Materialnoprawna problematyka warunkowego umorzenia postępowania karnego, Kraków 1973.
Zoll A., Ogólne zasady odpowiedzialności karnej w projekcie k.k., „Państwo i Prawo” 1990, z. 10.
Zoll A., Wróbel W., Polskie prawo karne. Część ogólna, Kraków 2010.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/g.2016.63.2.261
Data publikacji: 2016-12-21 12:16:46
Data złożenia artykułu: 2016-03-14 12:19:28
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2016 Magdalena Budyn-Kulik, Marek Kulik
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.