Postrzeganie Polski i Polaków w białoruskim dyskursie internetowym w latach 2013–2019: jakościowa analiza wypowiedzi imigrantek

Tatiana Kanasz

Streszczenie w języku polskim


W ostatnim czasie Polska staje się ważnym krajem emigracji dla wielu Białorusinów. Imigranci publicznie wypowiadają się na temat kraju przyjmującego oraz jego mieszkańców w różnych mediach, wpływając tym samym na etnostereotypy. Ich głos może być ważny dla innych osób rozważających emigrację lub też dla osób, które nie mają bezpośrednich kontaktów z Polakami, a wiedzę na temat sąsiadów czerpią między innymi z przekazów medialnych. Celem badania było ustalenie społeczno-kulturowych wizerunków Polski i Polaków z perspektywy białoruskich emigrantek. Poszukiwano odpowiedzi na pytania: W jaki sposób przedstawiane jest społeczeństwo polskie w wybranych internetowych mediach białoruskich w wypowiedziach migrantek? Jakie są cechy Polaków podobne lub różniące się od Białorusinów? Jakie są reakcje czytelników zawarte w komentarzach do publikacji prasowych? Badanie zrealizowano metodą jakościową z zastosowaniem analizy dyskursu medialnego. Korpus materiałów, sporządzony w ramach celowego doboru próby, obejmuje 12 relacji pochodzących z dziennikarskich wywiadów opublikowanych w popularnych na Białorusi internetowych wydaniach informacyjnych oraz rozrywkowych w latach 2013–2019. Analizowane odpowiedzi przedstawiają poglądy grupy młodych kobiet z wyższym wykształceniem, mieszkających w dużych miastach, w większości korzystających z Karty Polaka. Obraz Polski przedstawiono w odniesieniu do czterech wymiarów: kulturowo-etnicznego, społeczno-ekonomicznego, wymiaru moralności oraz wymiaru sprawności. Białorusinki pozytywnie postrzegają społeczno-ekonomiczne warunki życia w Polsce, jak również relacje społeczne. Komentarze czytelników są zróżnicowane oraz wskazują na bardziej krytyczne odczytanie pozytywnych wizerunków Polski i Polaków


Słowa kluczowe


imigrantki, stereotyp, obraz, Polska, Polacy, Białorusinki, badanie jakościowe

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Andrejuk, Katarzyna; Winiarska, Aleksandra. (2020). Socjologia migracji przed pandemią i w czasach pandemii – „nowa generacja” teorii migracji i adaptacji w kontekście współczesnych wyzwań badawczych. Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny, 4(178), s. 7–16.

Appadurai, Arjun. (2005). Nowoczesność bez granic. Kulturowe wymiary globalizacji. Tł. Zbigniew Pucek. Kraków: Universitas.

Bokszański, Zbigniew. (1994). Stereotypy a potoczne wyobrażenia narodów i grup etnicznych. Kultura i Społeczeństwo, 2(38), s. 53–67.

Dolińska, Anna. (2014). Praktykowanie białoruskości w strategiach rodzicielskich migrantów, Studia Migracyjne – Przegąd Polonijny, 2, s. 203–218.

Główny Urząd Statystyczny. (2020). Sytuacja demograficzna Polski do 2019 r. Migracje zagraniczne ludności w latach 2000–2019. Warszawa: GUS.

Golemo, Karolina. (2010). Obraz Polski i Polaków we Włoszech. Poglądy, oceny, opinie. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Grzymała-Kazłowska, Aleksandra. (2007). Konstruowanie „innego”. Wizerunki imigrantów w Polsce. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.

Idzior, Anna. (2014). Obrazy Białorusi i Białorusinów w świetle procesów globalizacyjnych. Pogranicze. Studia Społeczne, 23, s. 133–144.

Jurek, Krzysztof. (2014). Świadomość polskiego dziedzictwa kulturowego wśród imigrantów z Białorusi i Ukrainy. Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne, 9, s. 62–79.

Jurek, Krzysztof. (2016). Tożsamość imigrantów z Białorusi i Ukrainy. Wchodzenie w polskie społeczeństwo, Lublin: Wydawnictwo KUL.

Kanasz, Tatiana. (2020). Postrzeganie Polaków oraz dobrostan imigrantek w opiniach kobiet z dawnych krajów radzieckich: wybrane aspekty. Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny, 4 (178), s. 187–207, DOI 10.4467/25444972SMPP.20.044.12781.

Molęda-Zdziech, Małgorzata. (2012). Mediatyzacja jako ujęcie teoretyczne do opisu rzeczywistości społecznej. W: Maciej Gdula, Aleksandra Grzymała-Kazłowska, Renata Włoch (red.), Nowe rzeczywistości społeczne, nowe teorie socjologiczne. Dyskusje i interpretacje (s. 48–64). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Nalewajko, Małgorzata. (2012). Nieznani a bliscy. Historyczne i społeczne uwarunkowania recepcji polskiej imigracji przełomu XX i XXI wieku w Hiszpanii. Warszawa: Instytut Historii PAN.

Pawlak, Mikołaj; Lashchuk, Iuliia. (2020). Dostęp do rynku pracy, ale nie do państwa. Sytuacja pracowników migrujących w Polsce. Budapest: Friedrich-Ebert-Stiftung.

Radzik, Ryszard. (1994). Palâki – belarusy: uzaemnyâ stèrèatypy ǔ XIX–XX st. (da 1939 g.). Belaruskì Gìstaryčny Aglâd, 4/1–2. [Палякi – беларусы: узаемныя стэрэатыпы ў XIX– XX ст. (да 1939 г.). Беларускі Гістарычны Агляд, 4/1–2].

Radzik, Ryszard. (2012). Białorusini. Między Wschodem a Zachodem. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Radzik, Ryszard. (2019). Historical evolution of the categories familiar/other/stranger/enemy in the Belarusian perception of Poles over the last two hundred years. Studia Białorutenistyczne, 13, s. 129–146.

Rapley, Tim. (2010). Analiza konwersacji, dyskursu i dokumentów. tł. Anna Gąsior-Niemiec. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Volynec, T. (2009). Ètnostereotipy i ih otraženie v âzykovom soznanii belorusov. Russkij âzyk : sistema i funkcionirovanie (k 70-letiû filologičeskogo fakulʹteta): sb. materialov IV Meždunar. nauč. konf., g. Minsk, 5–6 maâ 2009 g.: v 2 č. / Belorus. gos. un-t; redkol.: I. S. Rovdo (otv. red.) i dr. (s. 16–24), Minsk: RIWSZ. [Волынец, Т. (2009). Этностереотипы и их отражение в языковом сознании белорусов. Русский язык: система и функционирование (к 70-летию филологического факультета): сб. материалов IV Междунар. науч. конф., г. Минск, 5–6 мая 2009 г.: в 2 ч., Белорус. гос. ун-т; редкол.: И. С. Ровдо (отв. ред.) и др. (c. 16–24). Минск: RIWSZ].

Wagner, Bogdan (red.). (2011). Polska w oczach Białorusinów. Pol’šča vačyma belarusaŭ, tł. Eugeniusz Cichanowicz et al. Lublin: Szkoła Podstawowa nr 21 im. Królowej Jadwigi .

Żurek, Jacek. (2011). Brat starszy i brat młodszy, czyli w laboratorium Europy. W: Wagner Bogdan (red.). Polska w oczach Białorusinów. Pol’šča vačyma belarusaŭ (s. 17–19), tł. Eugeniusz Cichanowicz et al.. Lublin: Szkoła Podstawowa nr 21 im. Królowej Jadwigi.

Internet sources / Źródła internetowe

TUT.BY ustanovil novyj rekord po prosmotram v mae. [TUT.BY установил новый рекорд по просмотрам в мае]. Pobrano z: https://tutby.com/news/5352.html (dostęp: 07.06.2019).

Zelenko Elena. Tri istorii o rabote belorusov v Litve i Polʹše. [Зеленко Елена. Три истории о работе белорусов в Литве и Польше]. Pobrano z: https://onlinebrest.by/novosti/tri-istorii-o-rabote-belorysov-v-litve-i-polshe_14583.html (dostęp: 17.04.2019).

Wywiady z cyklu „Nasi zagranicą” na www.tut.by:

Kakšinskaâ Olʹga. Polâki obladaût zamečatelʹnym čuvstvom ûmora i obožaût vysmeivatʹ svoih politikov.[Какшинская Ольга. Поляки обладают замечательным чувством юмора и обожают высмеивать своих политиков]. Pobrano z: https://lady.tut.by/news/our-overseas/354129.html (dostęp: 22.06.2013).

Lady.tut.by [a]. Kupitʹ kvartiru zdesʹ deševle, čem snimatʹ. [Купить квартиру здесь дешевле, чем снимать]. Pobrano z: https://lady.tut.by/news/our-overseas/576403.html (dostęp: 11.01.2018).

Lady.tut.by [b]. Vnešne polʹki očenʹ proigryvaût našim devuškam.[Внешне польки очень проигрывают нашим девушкам]. Pobrano z: https://lady.tut.by/news/our-overse-as/576241.html (dostęp: 10.01.2018).

Pesenko Alesâ [a]. Talončik k terapevtu ždala mesâc. Rasskaz beloruski o pereezde v Polʹšu. [Песенко Алеся, Талончик к терапевту ждала месяц. Рассказ белоруски о переезде в Польшу]. Pobrano z: https://lady.tut.by/news/our-overseas/628107.html (dostęp: 01.03.2019).

Pesenko Alesâ [b]. V detskom sadike zapreŝeno oratʹ na detej [Песенко Алеся, В детском садике запрещено орать на детей]. Pobrano z: https://lady.tut.by/news/our-overse-as/627889.html (dostęp: 28.02.2019).

Tiŝenko Aleksandr. Zdesʹ usloviâ truda diktuet rabotnik [Тищенко Александр. Здесь условия труда диктует работник]. Pobrano z: https://lady.tut.by/news/our-overseas/535256. html (dostęp: 15.03.2017).

Pozostałe wywiady oraz relacje internetowe białoruskich imigrantek:

by. Istoriâ pereezda beloruski v Polʹšu: „Roditeli vyrastili menâ s ideej „valitʹ”, no ponâtiâ ne imeli, kak èto sdelatʹ”. [История переезда белоруски в Польшу: „Родители вырастили меня с идеей «валить», но понятия не имели, как это сделать”]. Na pod-stawie informacji z blogu Panajechaŭšyja na Facebooku. Pobrano z: https://www.015.by/ news/2277934/istoria-pereezda-beloruski-v-polsu-roditeli-vyrastili-mena-s-ideej-valit-no-ponatia-ne-imeli-kak-eto-sdelat (dostęp: 29.04.2019).

Belnovosti.by. «Zarplata zdesʹ dejstvitelʹno rastet». Žiznʹ v Polʹše glazami beloruski.[«Зарплата здесь действительно растет». Жизнь в Польше глазами белоруски]. Pobrano z: https://www.belnovosti.by/obshchestvo/zarplata-zdes-deystvitelno-rastet-zhizn-v-polshe-glazami-beloruski (dostęp: 04.12.2019).

Blog Panajechaŭšyja. Pobrano z: https://www.facebook.com/panajechausyja/posts (dostęp 17.190. 2018).

Grodno24.com. Kak ustroitʹsâ na rabotu v Polʹše. Ličnyj opyt beloruski. [Как устроиться на работу в Польше. Личный опыт белоруски], Na podstawie vkurier.by. Pobrano z: https://grodno24.com/belarus/kak-ustroitsya-na-rabotu-v-polshe.-lichnyj-opyt-beloruski. html (dostęp: 29.04.2019).

Gurštin Adariâ. Belarusʹ on/off. «Â vernulasʹ v Belarusʹ, čtoby naučitʹ ženŝin zaŝiŝatʹsâ».[Гурштин Адария. Беларусь on/off. «Я вернулась в Беларусь, чтобы научить женщин защищаться»]. Pobrano z: https://naviny.by/article/20170409/1491727300-belarus¬-onoff-ya-vernulas-v-belarus-chtoby-nauchit-zhenshchin (dostęp: 08.12.2019).

Karpickaâ Katerina. Beloruski govorât, gde lučše žitʹ: v SŠA, Kanade, Polʹše ili Rossii. [Карпицкая Катерина. Белоруски говорят, где лучше жить: в США, Канаде, Польше или России]. Pobrano z: https://nina.nn.by/?c=ar&i=196933〈=ru (dostęp: 18.09.2017).

New Grodno. Čto udivilo belorusku v Polʹše? 7 interesnyh nablûdenij. [Что удивило белоруску в Польше? 7 интересных наблюдений]. Pobrano z: https://newgrodno.by/novosti-belarusi/chto-udivilo-belorusku-v-polshe-7-interesnyh-nablyudenij/ (dostęp: 26.05.2019).

Petrova Alisa. Kurica ne ptica. Žiznʹ beloruski v Polʹše. [Петрова Алиса. Курица не птица. Жизнь белоруски в Польше]. Pobrano z: https://kyky.org/places/kuritsa-ne-ptitsa-zhizn-beloruski-v-polshe (dostęp: 22.03.2016).

Popkova Karina. Privet iz Polʹši. Beloruska rasskazala o žizni vo Vroclave i o cenah na nedvižimostʹ, kotorye malo čem otličaûtsâ ot minskih. [Попкова Карина. Привет из Польши. Белоруска рассказала о жизни во Вроцлаве и о ценах на недвижимость, которые мало чем отличаются от минских]. Pobrano z: https://realt.by/news/artic-le/15569/ (dostęp: 31.07.2015).




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sb.2021.15.69-91
Data publikacji: 2021-12-12 20:46:38
Data złożenia artykułu: 2020-01-06 22:13:16


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1177
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2021 Tatiana Kanasz

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.