W oczach Zachodu. Białoruś po 9.08.2020 r. w tradycyjnych mediach francuskich – casus „Le Monde”

Katarzyna Waszczyńska

Streszczenie w języku polskim


Artykuł jest poświęcony obecności tematyki białoruskiej w jednym z dzienników francuskich - „Le Monde”. Jego celem jest odpowiedź na pytanie: czy i jak Białoruś (w rozumieniu państwa i społeczeństwa) była i jest postrzegana w mediach francuskich oraz czy wydarzenia takie jak wybory prezydenckie z 9 VIII 2020 r. i związane z nimi protesty wpłynęły na zainteresowanie i charakter publikowanych materiałów/informacji prasowych. Tekst został podzielony na trzy części, otwiera je krótka charakterystyka dziennika „Le Monde” oraz refleksja nad przyczynami jego postrzegania jako wpływowego i opiniotwórczego. Drugą część stanowi syntetyczne przedstawienie wątków białoruskich, o których pisano przed 9 VIII 2020 roku. Wreszcie w trzeciej zaprezentowane zostały wyniki analizy materiałów prasowych publikowanych w „Le Monde” od 9 VIII 2020 r. do 9 VIII 2021 r. Spojrzenie diachroniczne ujawniło powolne zmiany zachodzące w obrazie Białorusi wytwarzanym przez media francuskie oraz rewizję słów-kluczy i związanych z nimi ram interpretacyjnych. Dotychczas wykorzystywana do opisu Białorusi rama: Aleksander Łukaszenko (ostatni dyktator Europy) - opozycja polityczna (więźniowie polityczni, ofiary reżimu) przestała wystarczać. Obok niej zaczyna pojawiać się figura społeczeństwa białoruskiego, które nie jest bezwolne i podporządkowane, a staje się kreatywne i mimo zastraszania przez władze coraz bardziej sprawcze, walczące o nową Białoruś.


Słowa kluczowe


Białoruś, dyskurs prasowy, dziennik „Le Monde”, framing

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


REFERENCES / BIBLIOGRAFIA

Aleksijewicz, Swietłana. (2012). Czarnobylska modlitwa. Kronika przyszłości. [Tłum. Jerzy Czech]. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.

Allan, Stuart. (2004). Kultura newsów. [Tłum. Adrianna Sokołowska]. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Banaszkiewicz, Jan. (2006). Francja w Europie. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich Wydawnictwo.

#DemainLaPresse présente. (2022). #DemainLaPresse présente. L’observatoire de la presse et des médias de l’ACPM 2022. Pobrano z: https://www.acpm.fr/Les-chiffres/Observatoire-2022-de-l-ACPM-Syntheses-2021 (dostęp: 22.05.2022).

Eveno, Patrick.(1996). Le Monde 1944–1995. Histoire d’une entreprise de presse. Paris: Le Monde Editions.

Fottorino, Eric. (2009). Le Monde. Portrait d’un quotidien. Le Monde, mars. Pobrano z: https://www.yumpu.com/fr/document/view/27301185/sa-le-monde, (dostęp: 22.05.2022).

Gajlewicz, Katarzyna. (2009). Współczesna prasa codzienna we Francji i jej problemy. Studia Medioznawcze, 2(37), s. 82–103.

Gajlewicz-Korab, Katarzyna. (2011). Realna pomoc czy próba upolitycznienia? Subwencjonowanie francuskich dzienników ogólnokrajowych. Studia Medioznawcze, 1(44), s. 148–154.

Gajlewicz-Korab, Katarzyna. (2013). Funkcjonowanie francuskich środków masowego przekazu w czasie prezydentury Nicolasa Sarkozy’ego, Rocznik Bibliologiczno-Prasoznawczy, 5/16, s. 63–82.

Gajlewicz-Korab, Katarzyna. (2018). Francuska prasa drukowana. Narodziny, rozwój, era cyfrowa. Warszawa: Oficyna Wydawnicza ASPRAJR.

Hofman, Iwona. (2009). Czy istnieje jeszcze informacja dziennikarska? W: Leon Dyczewski (red.). Jaka informacja? (s. 1324). Lublin–Warszawa: Wydawnictwo KUL, Centrum Europejskie Natolin.

La confiance des Français dans les media. (2021). La confiance des Français dans les media. Résultats de l’édition 2021 du baromètre La Croix/

Kantar Public  onepoint. Pobrano z: https://kantarpublic.com/download/topics/38/2022-01-21-barometre-confiance-dans-les-media.pdf, (dostęp: 2022, 05, 22).

Les Étoiles. (2021) Les Étoiles de l’ACPM 2021. Pobrano z: https://www.acpm.fr/Media/Files/ACPM-Etoiles-2021 (dostęp: 22.05.2022).

Les Étoiles. (2022) Les Étoiles de l’ACPM 2022. Pobrano z: https://www.acpm.fr/site/Media/Files/Plaquette-Etoiles-20222 (dostęp: 22.05.2022).

Mautner, Gerlinde. (2011). Analiza gazet, czasopism i innych mediów drukowanych. W: R. Wodak, M. Krzyżanowski (red.). Jakościowa analiza dyskursu w naukach społecznych [tłum. Danuta Przepiórkowska] (s. 5185). Warszawa: Oficyna Wydawnicza Łośgraf.

McLuhan, Marshall. (2004). Zrozumieć media. Przedłużenia człowieka. [tłum. Natalia Szczucka]. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne.

Ndiaye, Bara. (2009). Przemiany w dzienniku «Le Monde» od Huberta

Beuve’a-Méry’ego do Jeana-Marie Colombaniego (1944–1994), Media  Kultura  Komunikacja Społeczna, 5, s. 1332.

Ndiaye, Bara. (2012). Problematyka afrykańska w mediach francuskich na przykładzie dziennika „Le Monde” (1990–2010). Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.

Poulet, Bernard. (2011). Śmierć gazet i przyszłość informacji. [tłum. Oskar Hedemann]. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.

Parzymies, Stanisław. (2009). Stosunki międzynarodowe w Europie 1945–2009. [wyd. III uzupełnione]. Warszawa: Dialog.

Slutskaya, Yuliya (Слуцкая, Юлія). (2012). Preface / Уступ. W: Belarus in Focus: Through the eyes of international journalists / Беларусь у фокусе: Вачыма міжнародных журналістаў (s. 7). Warsaw/Варшава: Solidaryty with Belarus Information Office, Press Club Polska.

Tatu, Michel [hasło]. (1980). W: Les auteurs, Politique étrangère, 3(45), s. 597.

Wierzyński, Maciej. (2020). Moda na Białoruś, tvn24.pl z 26.09. Pobrano z: https://tvn24.pl/polska/felieton-macieja-wierzynskiego-moda-na-bialorus-4703213 (dotęp: 27.09.2022).

Internet sources /Źródła internetowe

À nos lecteurs, «Le Monde». (1944). Pobrano z: https://www.lemonde.fr/archives/article/1944/12/19/a-nos-lecteurs_1854221_1819218.html (dostęp: 01.09.2021).

Ayad, Christophe. (2020). La diaspora biélorusse en Lithuanie au diapason de la révolution. Pobrano z: https://www.lemonde.fr/international/article/2020/09/08/en-lituanie-la-diaspora-bielorusse-au-diapason-de-la-revolution_6051363_3210.html (dostęp: 15.09.2021).

Des déclarations à la presse de M. Kuznetsov président de la délégation soviétigue. (1945). Pobrano z: https://www.lemonde.fr/archives/article/1945/10/02/des-declarations-a-la-presse-de-m-kuznetsov-president-de-la-delegation-sovietique_1856588_1819218.html (dostęp: 01.09.2021).

Emmanuel Macron a rencontré l’opposante biélorusse Svetlana Tsikhanovskaïa, exilée à Vilnius. (2020). Pobrano z: https://www.lemonde.fr/international/article/2020/09/29/crise-en-bielorussie-emmanuel-macron-va-rencontre-la-chef-de-l-opposition-svetlana-tikhanovskaia_6054040_3210.html (dostęp: 01.09.2021).

Gatinois, Claire, Ruisseau, Nicolas. (2020a). En Bélorussie, la «révolution des femmes» ébranle le président Loukachenko. Pobrano z: https://www.lemonde.fr/international/article/2020/07/31/en-bielorussie-la-revolution-des-femmes-ebranle-le-president-loukachenko_6047773_3210.html (dostęp: 16.09.2020).

Gatinois, Claire. (2020a). En Biélorussie, l’Usure du régime autoritaire. Pobrano z: https://www.lemonde.fr/international/article/2020/08/07/en-bielorussie-l-usure-du-regime-autoritaire_6048370_3210.html (dostęp: 16.09.2020).

Gatinois, Claire. (2020b). En Biélorussie, «ils tirent sur les gens comme sur des canards», Pobrano z: https://www.lemonde.fr/international/article/2020/08/13/en-bielorussie-ils-tirent-sur-les-gens-comme-sur-des-canards_6048833_3210.html (dostęp: 17.08.2020, 10.09.2021).

Gordadzé, Thorniké. (2020). «Il est urgent de réviser notre politique vis-à-vis de Moscou et de se défaire de nos illusions». Pobrano z: https://www.lemonde.fr/idees/article/2020/09/14/thornike-gordadze-il-est-urgent-de-reviser-notre-politique-vis-a-vis-de-moscou-et-de-se-defaire-de-nos-illusions_6052133_3232.html (dostęp: 14.09.2021).

d’Istria, Thomas. (2020). En Bélorussie, la révolution au pied des tours. Pobrano z: https://www.lemonde.fr/international/article/2020/09/19/en-bielorussie-la-revolution-au-pied-des-tours_6052807_3210.html (dostęp: 14.09.2021).

d’Istria, Thomas. (2021). En Biélorussie, le mouvement révolutionnaire implanté mais enlisé. Pobrano z: https://www.lemonde.fr/international/article/2021/01/02/en-bielorussie-le-mouvement-revolutionnaire-implante-mais-enlise_6065024_3210.html (dostęp: 22.09.2021).

Jégo, Marie. (2001). Le «dernier dictateur européen». Pobrano z: https://www.lemonde.fr/archives/article/2001/09/11/le-dernier-dictateur-europeen_4195583_1819218.html (dostęp: 10.09.2021).

Kauffmann, Sylvie. (2021). Un nouveau rideau de fer s’est dressé à l’est de l’Europe, où la logique de stagnation-répression fige toute évolution politique. Pobrano z: https://www.lemonde.fr/idees/article/2021/05/26/un-nouveau-rideau-de-fer-s-est-dresse-a-l-est-de-l-europe-ou-la-logique-de-stagnation-repression-fige-toute-evolution-politique_6081501_3232.html (dostęp: 20.09.2021).

Le France demande que les neutres livrent les criminels de guerre réfugiés chez eux. (1946). Pobrano z: https://www.lemonde.fr/archives/article/1946/02/11/la-france-demande-que-les-neutres-livrent-les-criminels-de-guerre-refugies-chez-eux_1883449_1819218.html (dostęp: 01.09.2021).

Le régime biélorusse, honte de l’Europe. (2021). Pobrano z: https://www.lemonde.fr/idees/article/2021/08/07/le-regime-bielorusse-honte-de-l-europe_6090834_3232.html (dostęp: 21.09.2021).

Les conséquences de Tchernobyl. Trois cent mille personnes sous contrôle sanitaire en Biélorussie. (1989). Pobrano z: https://www.lemonde.fr/archives/article/1989/02/14/les-consequences-de-tchernobyl-trois-cent-mille-personnes-sous-controle-sanitaire-en-bielorussie_4115189_1819218.html (dostęp: 03.09.2021).

Macron sur la Biélorussie: „Il est claire gue Loukachenko doit partir”. (2020). Pobrano z: https://www.lemonde.fr/politique/article/2020/09/27/macron-sur-la-bielorussie-il-est-clair-que-loukachenko-doit-partir_6053770_823448.html (dostęp: 11.09.2021).

Mendres, Marie. (2020). «Si Kremlin ne sauve pas Loukachenko, c’est parce que sa marge de manoeuvre est étroite ». Pobrano z: https://www.lemonde.fr/idees/article/2020/09/08/marie-mendras-si-le-kremlin-ne-sauve-pas-loukachenko-c-est-parce-que-sa-marge-de-man-uvre-est-etroite_6051345_3232.html (dostęp: 13.09.2021).

Naudet, Jean-Baptiste. (1995). Alexandre Loukachenko fait rétablir le drapeau rouge et supprime les libertés en Biélorussie. Pobrano z: https://www.lemonde.fr/archives/article/1995/11/05/alexandre-loukachenko-fait-retablir-le-drapeau-rouge-et-supprime-les-libertes-en-bielorussie_3889781_1819218.html (dostęp: 02.09.2021).

Neudet, Jean-Baptiste. (1996). Les dérives autoritaristes du président biélorusse, Alexandre Loukachenko, invité de la France. Pobrano z: https://www.lemonde.fr/archives/article/1996/07/11/les-derives-autoritaristes-du-president-bielorusse-alexandre-loukachenko-invite-de-la-france_3725034_1819218.html (dostęp: 08.09.2021).

Nouvelle manifastation de l’opposition biélorusse, qui change de tactique. (2020). Pobrano z: https://www.lemonde.fr/international/article/2020/11/29/nouvelle-manifestation-de-l-opposition-bielorusse-qui-change-de-tactique_6061554_3210.html (dostęp: 16.09.2021).

Ruisseau, Nicolas. (2020). Biélorussie: entre Poutine et Loukachenko, une complexe relation d’intérêts mutuels. Pobrano z: https://www.lemonde.fr/international/article/2020/08/07/bielorussie-entre-poutine-et-loukachenko-une-complexe-relation-d-interets-mutuels_6048372_3210.html (dostęp: 16.09.2020).

Smolar, Piotr (2020a). Révolte biélorusse: la maturation civique d’un peuple. Pobrano z: https://www.lemonde.fr/international/article/2020/08/17/revolte-bielorusse-la-maturation-civique-d-un-peuple_6049129_3210.html (dostęp: 20.09.2020, 11.09.2021).

Smolar, Piotr (2020b). Le dilemme européen face la crise biélorusse. Pobrano z: https://www.lemonde.fr/international/article/2020/08/26/le-dilemme-europeen-face-la-crise-bielorusse_6049965_3210.html (dostęp: 20.09.2020, 11.09.2021).

Smolar, Piotr (2020c). Dialogue de sourds entre Macron et Poutine au sujet d’Alexeï Navalny. Pobrane z: https://www.lemonde.fr/international/article/2020/09/22/entre-macron-et-poutine-un-dialogue-de-sourds-sur-navalny_6053139_3210.html (dostęp: 11.09.2021).

Tatu, Michel. (1962). Ila a vivement critiqué les dirigeants de Biélorussie. Pobrano z: https://www.lemonde.fr/archives/article/1962/01/17/il-a-vivement-critique-les-dirigeants-de-bielorussie_2352516_1819218.html (dostęp: 01.09.2021).

Telyzhenko, Nikita. (2020). Répression en Biélorrussie: «Les gens étaient allongés, comme un tapis vivant, dans une mare de sang». Pobrano z: https://www.lemonde.fr/international/article/2020/08/13/repression-en-bielorussie-les-gens-etaient-allonges-comme-un-tapis-vivant-dans-une-mare-de-sang_6048906_3210.html (dostęp: 20.08.2020 i 11.09.2021).




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sb.2022.16.45-65
Data publikacji: 2022-12-22 10:54:34
Data złożenia artykułu: 2021-11-12 12:05:08


Statystyki


Widoczność abstraktów - 648
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2022 Katarzyna Waszczyńska

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.